ایران در مسیر تولید خودروهای برقی

اکنون تولید این خودروها در داخل، بازار گسترده در کشور و منطقه دارد و به همین علت توجیه اقتصادی برای حرکت به سمت صنعتی‌سازی به وجود آمده است. در صورت طراحی و تولید انبوه چنین خودروهایی در کشور می‌توان امیدوار بود در سال‌های آینده علاوه بر ارائه نسل جدید خودروهای شهری، حضور ایران نیز در عرصه‌های بین‌المللی توسعه پیدا کند.

خودروهای برقی؛ 23 سال بعد

بازار خودروهای برقی، حدود یک دهه است که در جهان رونق گرفته و اکنون در نمایشگاه‌های سالانه مطرح مرتبط با خودرو، بیش از هر چیز نام خودروهای دوستدار محیط زیست به گوش می‌خورد. همچنین بیشتر شرکت‌های بزرگ خودروسازی جهان اگر تاکنون خودروی برقی جدیدی طراحی و تولید نکرده باشند، نمونه‌ای از خودروهای پرفروش خود را در نسخه هیبریدی به بازار معرفی کرده‌اند. از نمونه این خودروساز‌ها می‌توان به ولوو و پورشه اشاره کرد که ادعا دارند،‌ تا دو سال آینده خط تولید خود را به طور کامل به خودروهای هیبریدی و الکتریکی اختصاص خواهند داد. همچنین هیوندای و کیاموتورز قرار است تا سه سال دیگر 50 هزار خودروی الکتریکی به بازار جهانی عرضه کنند. کشورهای انگلیس و فرانسه نیز اعلام کرده‌اند،‌ بعد از سال 1419/ 2040 هیچ خودروی بنزینی و دیزلی در این کشورها به فروش نخواهد رسید. در مجموع پیش‌بینی می‌شود تا سال 1419، حدود 35درصد فروش خودروهای سبک و شهری به خودروهای برقی اختصاص پیدا کند. از دیدگاه محیط زیستی نیز اگر تا سال 1419 یک چهارم خودروهایی که در جاده‌ها عبور و مرور می‌کنند، خودروهای پاک باشند، حدود 8 درصد در مصرف انرژی صرفه‌جویی خواهد شد.

حرکت‌هایی در این راستا در کشور ما آغاز شده و دانشگران ایرانی در تلاشند صنعت خودروسازی داخلی را به این سمت پیش ببرند. این در حالی است که همزمان باید زیرساخت‌های جاده‌های کشور و مراکز شارژ خودرو در سطح کشور فراهم شود.

نقش خودروهای برقی در حمل‌ونقل شهری

سرمایه‌گذاری در زمینه تحقیق و تولید وسایل حمل‌ونقل الکتریکی، گامی در مسیر توسعه ملی و همچنین بهبود وضع محیط‌زیست و کاهش آلودگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی و گازهای گلخانه‌ای است. در این راستا خودروهای الکتریکی مدتی است که به صنعت حمل‌ونقل عمومی کشور وارد شده است. مهدی نیکی، مدیرعامل شرکت آریا خودرو سیما سبز، اهمیت هوای پاک و دغدغه‌های آلودگی هوا بخصوص در پایتخت و کلانشهرهای کشور را علت اصلی طراحی و تولید خودروهای الکتریکی این شرکت عنوان می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: خودروهای الکتریکی این شرکت شامل خودرو گلف، زائربر و وانت‌های برقی است که اولین نمونه‌های خودروی برقی به عنوان وسیله حمل و نقل عمومی در کشور به شمار می‌رود.

وی می‌افزاید: نمونه این خودروها در چهار ایستگاه بازار بزرگ تهران راه‌اندازی شده است. در این ایستگاه‌ها عبور و مرور خودرو و موتورسیکلت در طول روز ممنوع است و سفرهای داخلی در این نواحی با کرایه مصوب شهرداری تهران به کمک خودروهای برقی انجام می‌شود. استقبال مردم از این پروژه به دلیل ایجاد آرامش و نبود آلودگی صوتی و آلودگی هوا قابل توجه است. کسبه بازار نیز از این طرح استقبال و حمایت کرده‌اند. این طرح در کلانشهرهایی مثل شیراز و تبریز نیز در حال اجراست و هدف ما پوشش‌دهی قسمت‌های مرکز شهر با توجه به حجم زیاد رفت و آمد در طول روز است. ایجاد چنین طرح‌هایی در مناطق مرکزی شهرهای بزرگ از نظر گردشگری منطقه، حفظ بافت تاریخی و کاهش ترافیک، مناسب است. همچنین امکان سفرهای پیاده بیشتر هم به کمک این ناوگان در این مناطق ایجاد می‌شود. بخش اورژانس بیمارستان‌های کشور نیز مجهز به این خودروها شده است، بیش از 60 دستگاه در بهشت‌زهرا خدمات هوای پاک ارائه می‌دهند. به این ترتیب خودروها صدایی در محوطه بیمارستان ایجاد نمی‌کنند. سرعت مجاز حرکت آنها پنج کیلومتر در ساعت است و هیچ گونه آلودگی ایجاد نمی‌شود.

مهندس نیکی درخصوص ظرفیت تولید داخلی این نوع خودروی برقی می‌گوید: کارخانه‌ای ایجاد شده است که آماده افزایش ظرفیت تولید در راستای اهمیت هوای پاک است و مجوز داخلی و خارجی برای تولید موتورهای برقی با ظرفیت 1000 تا 3000 وات را دریافت کرده‌ایم. این موتورهای اصلاح شده هم به لحاظ مصرف و هم صدای تولیدی، آلودگی صوتی و هوایی کمتری ایجاد می‌کند. همچنین در حال مذاکره با شرکت‌های داخلی و خارجی هستیم تا باتری‌های برقی را بهینه کرده،‌ وزن آنها را از 20 کیلوگرم به 16 کیلوگرم کاهش دهیم. به این ترتیب برد موتورها از صد کیلومتر تا 120 کیلومتر ارتقا پیدا خواهد کرد.

شهرهاآماده حضور خودروهای برقی

پوشش شبکه حمل و نقل عمومی کشور، اولین اولویت در تولید خودروهای برقی است. به این ترتیب مردم نیز اثر استفاده از این خودروها بر کاهش آلودگی را به طور عینی مشاهده می‌کنند. در بحث خودروهای برقی، خودروهای سواری سبک تنها شکل این خودروها در سیستم حمل‌و‌نقل نیست که به سمت آلایندگی کمتر پیش می‌رود. استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی برقی می‌تواند به مراتب مزایای بیشتری برای کاهش مصرف انرژی و آلودگی هوای یک شهر داشته باشد. استفاده از اتوبوس‌های برقی بین شهری نیز در آینده می‌تواند بسیار به‌صرفه باشد. برای مثال یک اتوبوس برقی با یک بار شارژ می‌تواند براحتی مسیر تهران تا شیراز را بپیماید.

از طرف دیگر، تجربه جهانی تولید خودروهای برقی نشان داده است که همزمان با فعالیت خودروسازان و طراحی و تولید خودروهای برقی، طرح‌های تشویقی مثل مجوز طرح ترافیک و مالیات‌های کمتر در طولانی‌مدت باعث استقبال بیشتر مردم از خودروهای برقی خواهد شد.

معضل باتری و مدت شارژ

از زمانی که برای نخستین بار مفهوم خودروی برقی به جهان معرفی شد، 170 سال می‌گذرد. ابتدا شرکت‌های خودروسازی از این نوع خودروها استقبال چندانی نداشتند. حتی مساله آلودگی هوا و لزوم کاهش گازهای گلخانه‌ای باعث استقبال از این خودروها نشد. علت اصلی این استقبال نکردن، قیمت تمام شده بالای این خودروها بود. اکنون با وجود پیشرفت فناوری باتری‌ها، هزینه این خودروها به مراتب پایین‌تر آمده و به همین علت،‌ شرکت‌های خودروسازی و مردم نیز از این خودروها استقبال بیشتری می‌کنند. چشم‌انداز ده سال آینده خودروهای برقی نشان می‌دهد که در آینده نزدیک این خودروها، تبدیل به رقبای سرسخت خودروهای بنزینی و دیزلی خواهند شد.

یکی از چالش‌های استفاده از خودروهای برقی، مدت زمان زیاد شارژ باتری این خودروهاست. تاکنون تدابیر مختلفی برای این مساله در نظر گرفته شده که یکی از مثال‌های ساده آن تعویض باتری‌هاست. تعبیه لایه‌های القایی در پیاده‌روها نیز یکی از راه‌حل‌های ایده‌آل است که هزینه ساخت جاده را چند برابر می‌کند، اما این راه‌حل چندان کاربردی نیست. در کشور ما با وجود نوپا بودن این فناوری، محققان دانشگاهی و مهندسان و طراحان خودرو و موتورسیکلت گام‌های موثری در این راستا برداشته‌اند. به عقیده کارشناسان این حوزه، همکاری با شرکت‌های خودروسازی بزرگ جهان که در زمینه تولید خودروهای برقی سرآمد هستند، همزمان با رسیدن به دانش فنی تولید این خودروها، می‌تواند بهترین راه‌حل توسعه این صنعت در کشور باشد.

خودروی برقی کوچک و ایمن

خودروی برقی یوز با 120 سانتی متر عرض و دو متر طول، علاوه بر این که هیچ گونه آلودگی برای محیط زیست ندارد، وسیله‌ای کوچک و اقتصادی برای تردد تک‌سرنشین در مسیرهای شهری است. محب جازمی، مدیر بازرگانی شرکت دانش‌بنیان پاراکس موتور، درباره این خودروی کوچک و کاربردی که قرار است به زودی وارد بازار شود،‌ به جام‌جم می‌گوید: این خودرو در رده موتورسیکلت چهار چرخ معرفی شده که نوعی موتورسیکلت ایمن است. چنین خودرویی برای اولین بار در ایران عرضه ‌شده و به همین علت، روند گرفتن مجوزهای لازم و پلاک‌گذاری و مراحل قانونی زمان‌بر است. در این بازه ما به مرور این خودرو را به بازار مصرف معرفی می‌کنیم.

استانداردهایی از نظر ایمنی برای این خودروها تعیین می‌شود که شامل استانداردهای ترمز، فرمان‌پذیری و سایر استانداردها می‌شود. همچنین استاندارد سرعت این خودرو محدود به 80 کیلومتر در ساعت، وزن محدود به 400 کیلوگرم و توان خروجی محدود به 15 کیلووات است. خودروی برقی یوز با پریز برق خانگی قابل شارژ است، شارژ کامل آن سه ساعت زمان می‌برد و با هر بار شارژ مسافت 200 کیلومتر را می‌پیماید.

جازمی می‌افزاید: محدودیت‌های طرح ترافیکی و فضای پارک دو موضوع مهم در شهرهای بزرگ است که مردم را دچار دردسر می‌کند. این خودرو شبیه موتورسیکلتی با چهار چرخ و مسقف است که ایمنی کامل دارد و بخصوص استفاده از آن برای زنان مناسب و کاربردی است. در مجموع کاربری این خودرو برای سفرهای شهری مناسب است.

سپیده شعرباف