آمریکا، محرک بحران در شبه جزیره کره

ششمین آزمایش هسته‌ای کره‌شمالی - که گفته می‌شود آزمایش یک بمب قدرتمند هیدروژنی بوده است – همچنین انتقادها و اعتراضات گسترده بین‌المللی را به همراه داشت.

واکنش‎ها

ارزیابی واکنش‌های سازمان‎های بین‌المللی و کشورهای مختلف به آزمایش بمب هیدروژنی کره‌شمالی گویای رویکردهای متفاوت و بعضا متناقضی است که در این خصوص وجود دارد.

همه سازمان‎های بین‎المللی و اغلب کشورهای جهان ششمین آزمایش هسته‎ای کره‎شمالی را مجکوم کردند و خواستار پایبندی پیونگ‌یانگ به بیانیه عاری سازی شبه جزیره کره از سلاح هسته‌ای و حل و فصل بحران از طریق مذاکره و گفتگوهای سیاسی شدند.

یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: اکنون کره‌شمالی با آزمایش بمب هیدروژنی از یک تهدید منطقه‌ای به یک تهدید جهانی تبدیل شده است.

رئیس‌جمهور کره‌‌جنوبی که از هواداران اصلی گفتگو با کره‌شمالی است و پیشتر برای سفر به پیونگ‌یانگ اعلام آمادگی کرده بود، بار دیگر با استقبال از هرگونه مذاکره با کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی گفت: اکنون زمان مناسبی برای مذاکره نیست.

مون جائه این با اشاره به تدابیر سخت سئول در پاسخ به آزمایش هسته‌ای پیونگ‌یانگ نظیر تشدید تحریم‎ها و تقویت قابلیت‌های نظامی‌ و دفاعی گفت: با این حال ما به جستجوی راه‌های حل‎های سیاسی ادامه می‎دهیم.

صدراعظم آلمان، کره‌شمالی را به نقض تمام شروط بین‌المللی متهم کرد و افزود: خیلی روشن از طرف دولت آلمان اعلام می‌کنم که تنش‌ها در شبه جزیره کره تنها باید با راه حل صلح‌آمیز و دیپلماتیک حل و فصل شود. مرکل گفت: وزرای خارجه اتحادیه اروپا به زودی درباره تشدید تحریم‌های کره‌شمالی بر سر برنامه موشکی و هسته‌ای تصمیم‌گیری می‌کنند.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه خواستار واکنش فوری شورای امنیت سازمان ملل متحد نسبت به کره‎شمالی شد.

بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس با اشاره به اقدام کره‎شمالی در آزمایش بمب هیدروژنی گفت: «همه گزینه‌ها در مقابل پیونگ‎یانگ روی میز است» با این حال سخنگوی نخست وزیر انگلیس گفت مذاکرات صلح‌آمیز و گفتگوهای سیاسی بهترین روش برای حل مساله کره‌شمالی است.

روسیه و چین هم همصدا با سایر قدرت‌های جهانی و کشورهای شرق آسیا اقدام کره‌شمالی در آزمایش بمب هیدروژنی را محکوم کردند، و ضمن درخواست از پیونگ‌یانگ برای همکاری با جامعه بین‌المللی و توقف آزمایش‎های موشکی و هسته‎ای بر حل و فصل سیاسی بحران تاکید کردند.

تهدید دوباره آمریکا

برخلاف تاکید جامعه بین‌المللی بر حل مسالمت‎آمیز بحران در کره‌شمالی، رئیس‌جمهوری آمریکا در گفتگوی تلفنی با نخست وزیر ژاپن گفت: آماده است از همه ظرفیت‎های نظامی از جمله تسلیحات هسته‌ای برای مهار کره‌شمالی استفاده کند.

دونالد ترامپ در تماس تلفنی با رئیس‎جمهور کره‌جنوبی هم اعلام کرد که با فروش چندین میلیارد دلاری سلاح به سئول موافقت خواهد کرد.

حال این سئوال مطرح است که سیاست تهدید و ارعاب آمریکا چه تاثیری بر بحران در شبه‌جزیره کره دارد؟ آیا این سیاست می‎تواند گره‌گشای بحران هسته‎ای و موشکی کره‌شمالی باشد؟

قطعا پاسخ این پرسش منفی است. چرا که پیونگ یانگ همواره حس ناامنی ناشی از حضور نظامی و تهدیدهای آمریکا را علت توسعه فعالیت‎های موشکی و هسته‌ای خود اعلام کرده است، و طبعا تهدید جدید ترامپ نه تنها موجب تغییر در مشی پیونگ‎یانگ نخواهد شد، بلکه حقانیت بیشتری به راهبرد موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی خواهد داد، و موجب شتاب بیشتر فعالیت‎های پیونگ‎یانگ در این مسیر خواهد شد.

در همین چارچوب رئیس‌جمهور روسیه با اشاره به تجربه عراق و لیبی که پس از توقف تولید سلاح کشتار جمعی هدف حمله آمریکا قرار گرفته و نابود شدند، گفت: کره‌شمالی با توجه به این تجربه هیچ امیدی به توافق با آمریکا ندارد و افزایش تحریم‎ها نمی‌تواند تغییری در اراده کره‌شمالی ایجاد کند.

ولادیمیر پوتین با اشاره به تبعات انسانی تشدید تحریم‎ها گفت: کره‎شمالی شاید به خاطر تحریم‌ها به علف‌خواری بیفتد اما دست از برنامه هسته‌ای خود برنمی‌دارند.

رئیس‌جمهور روسیه که پیشتر طرحی برای احیای مذاکرات چندجانبه برای حل بحران شبه جزیره کره را مطرح کرده بود، بار دیگر مذاکره را تنها راه حل بحران کره‌شمالی دانست و گفت: این کشور نباید برای تامین امنیت خود نگرانی داشته باشد.

بازاریابی تسلیحاتی ترامپ در شرق دور

نکته مهم دیگری که دونالد ترامپ در گفتگو با رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی به آن اشاره کرد، آمادگی برای فروش تسلیحات به کره‌جنوبی است.

در واقع ترامپ با استقبالی متفاوت از آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی کره‎شمالی تلاش کرده با تحریک حس ناامنی و هراس سئول و برجسته‌سازی تهدید پیونگ‌یانگ برای کره‌جنوبی سفره تجاری خود را پهن کند، و سفارشات تازه‌ای برای کمپانی‎های عظیم اسلحه‌سازی آمریکا در نظر بگیرد.

در همین چارچوب نیکی هیلی، نماینده آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل هم با نشان دادن چنگ و دندان به کره‌شمالی گفت: کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی نشان داده که می‎خواهد جنگ را آغاز کند، اما باید بداند که صبر آمریکا درباره کره شمالی نامحدود نیست.

آمریکا در یک سال گذشته به بهانه تهدید کره‌شمالی موفق شد سئول را به استقرار سامانه دفاعی تاد در این کشور متقاعد کند. موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI) هم اعلام کرد: واشنگتن از سال 2010 تا 2016 میلادی بیش از 5 میلیارد دلار سلاح به سئول فروخته است.

تصمیم دیگری که در گفتگوی روسای جمهور آمریکا و کره‌‎جنوبی به تایید دو طرف رسید، لغو محدودیت‎های در نظر گرفته شده برای بُرد موشک‌های بالیستیک کره‌جنوبی است. این توافق ناظر به دستورالعمل بُرد موشک‌های بالیستیک کره‌جنوبی است که در سال 1979 به تصویب رسید و بر اساس آن سئول پذیرفت برد موشک‌های خود را به 180 کیلومتر محدود کند و از آن فراتر نرود.

این محدودیت در سال 2001 با در نظر گرفتن مقرراتی، به 300 کیلومتر و در سال 2012 به 800 کیلومتر ارتقا پیدا کرد، و مطابق توافق جدید روسای جمهور دو کشور از این میزان هم فراتر خواهد رفت.

نتیجه

تحولات یک سال اخیر شبه جزیره کره نشان می‎دهد که این منطقه گرفتار یک تسلسل مستمر بر پایه نظامی‎گرایی شده و دور باطلی از بی‎ثباتی و ناامنی روند تحولات این منطقه را فراگرفته است.

بر این اساس مواضع تند و تهدیدآمیز مقامات کاخ سفید - که از دیرباز بهانه‌ اصلی پیونگ‌یانگ برای توسعه فعالیت‎های موشکی و هسته‌ای بوده است - این بار هم گره‎گشا نخواهد بود، و رهبران کره‌شمالی را در پیمودن سریع‎تر راهی که در پیش گرفته‎اند مصمم خواهد کرد.

از سوی دیگر تلاش آمریکا در فروش سلاح بیشتر به کره‎جنوبی و تحریک سئول و توکیو برای نظامی‎گرایی بیشتر، به پیچیدگی بیشتر تنش در شبه جزیره کره منجر خواهد شد، و در سوی دیگر

حساسیت‎های و واکنش‎های شدیدتر دولت چین را در پی خواهد داشت.
با این رویکرد به نظر می‌رسد، ایالات متحده آمریکا به عنوان بازیگری که از نقطه‌ای دورتر در صدد تحمیل الزامات خود بر بازی امنیتی در شرق دور است، می‎کوشد از تهدید امنیتی کره‌شمالی برای حضور و پیشبرد اهداف راهبردی خود در این منطقه استفاده کند.

آنچه مسلم است، اقتصاد گسترش یابنده چین در افق 2025 تا 2030 از قدرت اقتصادی آمریکا پیشی خواهد گرفت، و در کنار اقتصاد ژاپن و کره‌جنوبی نقطه ثقل اقتصاد جهان را به شرق دور منتقل خواهد کرد.

به همین دلیل افزایش حضور نظامی و تحریک نظامی‎گرایی در شرق دور یکی از اهداف راهبردی کاخ سفید به شمار می‎آید، و تا زمانی که این نگاه وجود دارد، بحران شبه‎جزیره کره در شرایط نه جنگ نه صلح ادامه خواهد یافت.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین