چانه‌زنی بر سر قیمت نان

نان در سفره خانوارهای ایرانی یک کالای اساسی محسوب می‌شود و افزایش قیمت آن می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در هزینه‌های خانوار داشته باشد.

این در حالی است که نانوایان عنوان می‌کنند به علت افزایش هزینه‌های تولید، بعد از سه سال حقشان است که نان هم مانند کالاهای دیگر گران شود اما گران شدن نان قطعاً تبعاتی دارد و در این مورد دولت باید تصمیم نهایی را اتخاذ کند که نان با همین قیمت عرضه شود یا افزایش داشته باشد.

از سوی دیگر در نانوایی‌های آزادپز، نان با قیمت بالاتر از تعرفه عرضه می‌شود و نظارتی هم روی نانوایی‌هایی که نان را با قیمت بالاتر عرضه می‌کنند، نیست.

اکنون شرایط خاصی در کشور حاکم است؛ مشکلات اقتصادی مردم از یک‌سو و خواسته تقریبا منطقی نانوایان برای افزایش قیمت از سوی دیگر باعث شده تا یک معادله دو مجهولی درست شود.

پیشنهاد یارانه مستقیم نان

محمدرضا نظرنژاد، رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی به خبرنگار ما گفت: قیمت گندم اکنون بسیار بالاست، اما با یارانه دولتی به نانوایی‌های دولتی می‌رسد که این موضوع باعث فساد شده است.

وی افزود: به نظر می‌رسد اگر دولت یارانه این بخش را قطع کند و به اقشار کم‌درآمد به‌طور مستقیم یارانه نان بپردازد، بهتر است و در این صورت خانوارها نان باکیفیت‌تری مصرف خواهند کرد.

نظرنژاد با بیان این‌که نان ارزان به‌دلیل کیفیت پایین، دورریز زیادی دارد، تصریح کرد: 25 درصد نانوایی‌های سنگکی به صورت آزادپز فعالیت دارند و همین موضوع کمک بزرگی به دولت کرده است. رئیس اتحادیه نانوایی سنگکی ادامه داد: ما درخواست افزایش قیمت را در جلسه چند روز پیش که با کارگروه آرد و نان کشور داشتیم، مطرح کردیم و منتظر تصمیم دولت ماندیم.

ارتباط کیفیت و قیمت نان

محمدجواد کرمی، رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه حجیم هم به جام‌جم گفت: از سال 93 قیمت نان ثابت مانده است و این موضوع به جای این‌که به نفع مردم باشد، ضرر را برای خانوارها به دنبال دارد، به این دلیل که تولیدکننده نمی‌تواند هزینه‌های بالا رفته را از جیب خود پرداخت کند و در این صورت سراغ کاهش هزینه می‌آید که اولین کار کم کردن وزن چانه است و در این صورت کیفیت نان پایین می‌آید.

وی با اشاره به افزایش هزینه‌های کارگر، بیمه، مالیات، آب، برق، گاز، خمیرمایه، شکر و روغن افزود: در این صورت نانوا نمی‌تواند هزینه‌های خود را پوشش دهد و اقداماتی انجام می‌دهد که کیفیت نان را پایین آورده و قیمت تمام‌شده کم شود تا بتواند در این شغل بماند در غیر این صورت باید مغازه خود را تعطیل کند. وقتی به این موضوعات توجه نمی‌شود، نباید توقع داشت که کیفیت نان بالا باشد.

کرمی تاکید کرد: قیمت، ارتباط مستقیمی با کیفیت دارد و خواسته اصلی ما نانوایان این است که قیمت گندم و آرد یکسان‌سازی شود. دولت چند نرخ را در بخش گندم پرداخت می‌کند. اکنون قیمت خرید تضمینی گندم 1300 تومان است و آرد به قیمت 665 تومان به نانوایی‌های دولتی و 900 تومان به نانوایان آزادپز فروخته می‌شود در حالی که قیمت جهانی گندم 850 تا 900 تومان است. از سوی دیگر 5500 تومان یارانه نان پرداخت می‌شود و درست در همین بخش رانت و فساد زیادی به‌وجود می‌آید.

آرد یارانه‌ای قاچاق می‌شود

رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم ادامه داد: بخشی از گندم 665 تومانی از کشور به صورت غیرقانونی قاچاق می‌شود و در صورت تک‌نرخی شدن این فساد از بین خواهد رفت. به نظر می‌رسد اگر دولت یارانه خود را در بخش گندم حذف کند، هزینه‌های زیاد را کاهش داده و آرد دیگر به صورت غیرقانونی از کشور خارج نمی‌شود.

وی با بیان این‌که دولت نگران این است که با افزایش قیمت نان، اقشار کم‌درآمد آسیب ببینند، پیشنهاد کرد: دولت همان یارانه‌ای را که برای گندم 665 تومانی پرداخت می‌کند به صورت نقدی در اختیار خانوارها قرار دهد و یارانه غیرمستقیم را به صورت مستقیم بپردازد. همین 5500 تومان یارانه نان را دو یا سه برابر کند که در این صورت هم هزینه‌های دولت کاهش می‌یابد، هم مردم از کیفیت راضی خواهند شد و نانوا هم راضی می‌شود.

کرمی تاکید کرد: وقتی آرد با قیمت واحد در اختیار نانوایی‌ها قرار بگیرد، رقابت سالم را شاهد خواهیم بود و این رقابت باعث ارتقای کیفیت می‌شود. ما اکنون تقاضای افزایش قیمت نان را به سازمان‌های مربوط ارسال کردیم و درنهایت دولت باید در این زمینه تصمیم بگیرد، اما اگر قیمت افزایشی نداشته باشد، کاهش پلکانی کیفیت نان نیز اتفاق خواهد افتاد.

لازم به ذکر است پیگیری خبرنگار از سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان که مسئول تصمیم‌گیری درباره افزایش قیمت نان است، به نتیجه نرسید.

حمایت اتاق اصناف

دو سال است که نانوایان کلانشهرها نسبت به قیمت نان اعتراض دارند و خواستار افزایش آن هستند. علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف با تائید این خبر به خبرنگار ما گفت: خواسته نانوایی‌ها این است که نان تک‌نرخی شود و ما هم با این رویه موافق هستیم.

وی افزود: نانوایی‌ها عنوان می‌کنند با توجه به افزایش نرخ حامل‌های انرژی، حق بیمه کارفرما و هزینه دستمزد، قیمت نان هم باید گران شود. البته اگر این اتفاق بیفتد حتما باید تمهیداتی اندیشیده شود تا نان یارانه‌ای با همان قیمت به دست مصرف‌کننده برسد و اقشار آسیب‌پذیر در این بخش آسیب نبینند.

فاضلی تاکید کرد: برای افزایش قیمت نان ستاد تنظیم بازار و کارگروه آرد و نان باید تصمیم‌گیری کنند که طبق شواهدی که بنده می‌بینم هیچ اراده و سازوکاری برای افزایش قیمت نان وجود ندارد.

محمدحسین علی‌اکبری - اقتصاد