دستگاه قضایی روشنگری کند

در ارتباط با موضوعاتی از جمله تحریم‌ها یا اقدامات ضدانسانی علیه اشخاص مختلف که می‌تواند تاثیراتی بر ایران داشته باشد، دستگاه قضایی می‌تواند دو وظیفه به‌عهده داشته باشد؛ وظیفه اول این است که از سوی بخش‌های مربوط بویژه بخش‌هایی که در قوه قضاییه مربوط به مسائل بین‌المللی و حقوق بشر است به طور مستند مغایرت این‌گونه اقدامات با موازین حقوق بشر و حقوق بین‌الملل مشخص شود.

با توجه به این‌که در دنیا از قوه قضاییه به عنوان قوه غیرسیاسی یاد می‌شود، به طور معمول توجه بیشتری به موضع‌گیری دستگاه قضایی نسبت به پیگیری‌های احتمالی از سوی وزارت امور خارجه یا قوه مجریه صورت می‌گیرد، چراکه اقدامات سایر نهادها بجز قوه قضاییه را دارای شائبه‌های سیاسی می‌دانند و توجه چندانی به آن نمی‌شود.

زمینه دیگری که در اجرای مطالب مورد اشاره رهبر انقلاب وجود دارد، این است که برخی از موارد این‌گونه اقدامات می‌تواند صبغه قضایی یابد و در این موارد پرونده‌هایی علیه افرادی که آن اقدامات را انجام دادند در مجامع ایران انجام شود، طبق موادی از قانون مجازات اسلامی که صلاحیت دادگاه‌های ایرانی را مشخص می‌کند، دادگاه‌های ایران هرجایی که علیه منافع ایران اقدامی صورت بگیرد، صلاحیت می‌یابند که بر همین اساس پرونده‌هایی در محاکم ایران تشکیل دهند.

چنانچه چند سال پیش قانونی در مجلس در مورد پذیرش دعاوی علیه دولت‌های خارجی که حاکمیت و مسئولیت دولت ایران را مورد احترام قرار نمی‌دهند، تصویب و بر این اساس پرونده‌هایی علیه دولت آمریکا تشکیل شد، بنابراین این اقدام می‌تواند پاسخ و واکنشی نسبت به صدور حکم از سوی دادگاه‌های کشور‌های دیگر علیه ایران ازجمله پرونده اخیر در مورد مصادره اموال بنیاد علوی باشد. چنین اقداماتی می‌تواند حداقل جنبه بازدارنده در مورد اقدامات آنها علیه ایران داشته باشد.

در مورد بیانیه ضدایرانی اخیر پارلمان اتحادیه اروپا در مورد وضعیت حقوق بشر نیز باید گفت که چنین بیانیه‌هایی از سوی پارلمان اروپا نقش چندان مهمی ندارد و تصمیماتش لازم‌الاجرا نبوده و بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و چنین تصمیماتی تحت تاثیر برخی نهادها اتخاذ می‌شود. این‌گونه بیانیه‌ها ارزش عملی ندارند و صرفا به عنوان ارزش تبلیغاتی به آن نگاه می‌شود، البته درعین حال باید روشنگری‌های لازم از سوی جمهوری اسلامی ایران در سطح دنیا بویژه از سوی سازمان‌های غیردولتی ایران صورت گیرد.

دکتر حسین میرمحمدصادقی - استاد دانشگاه شهید بهشتی