« ورف چال» مازندران، در فهرست میراث معنوی

به گزارش مهر، از پیران روستای آب اسک و نیاک که ریشه آیین ورف چال و زن شاهی را بپرسی می‌گویند، این آیین یادگار نیاکان ماست که بیش از 600 سال قدمت دارد.

ورود مردان در این روز بخصوص در روستا ممنوع است وزنان از بین خود، نگاهبانانی برای روستای می‌گمارند و همه امور روستا را بدون حضور مردان به دست می‌گیرند و مردان هنگام برپایی آیین 600 ساله ورف چال، همه مردان به‌جز سالخوردگان و پیران از روستا خارج می‌شوند و مدیریت امور به دست‌زنان می‌افتد.

ورف چال آیین 600 ساله اهالی روستای آب اسک و نیاک آمل است که همزمان با نیمه اردیبهشت طبق روسم نیاکانشان شروع به جمع‌آوری برف و انباشت آن در گودالی می‌کنند که به ورف چال موسوم است.

در این مراسم فقط مردان، طبق رسمی که از اجداد آنان و سید حسن ولی بنیاد نهاد گذاشته شد دورهم جمع می‌شوند و آخرین بقایای برف‌های زمستان را به داخل چال می‌ریزند تا ذخیره آبی‌شان در فصل‌های گرم سال باشد.دو سه روز مانده به برپایی آیین ورف چال، زنان روستایی با استفاده از آرد نذری و آب چشمه‌های معدنی خمیری آماده و در جوار آرامگان سید حسن ولی در روستای نیاک شروع به پخت نان می‌کنند.

مراسم ورف چال، مشتاقان بسیار دارد و هرساله در این روز علاقه‌مندان برای دیدن آن به دامنه قله دماوند در منطقه اسک وش بخش لاریجان آمل می‌آیند تا ناهار را مهمان اهالی خونگرم و مهمان‌نواز آب اسک باشند.در روز اجرای مراسم، مردان روستا به‌جز سالخوردگان و بیمارانی که قادر به حرکت نیستند، از روستا خارج می‌شوند و در غیاب آن‌ها زن‌ها امور روستا را به دست گرفته و برای جلوگیری از مردان غریبه به روستا، از بین خود نگهبان‌هایی انتخاب و در پل ورودی روستا به نگهبانی می‌پردازند.

همزمان با این مراسم که در روستا جریان دارد، مردانی که به کوهستان رفته‌اند، هرکدام با توجه به توان و نیروی بدنی خود و استفاده از امکانات موجود می‌کوشند تا قبل از رسیدن ظهر، یخچال را پر از برف کنند، آنگاه نماز جماعت برپا می‌کنند و در لطافت هوای بهاری، در دشت سفره‌هایی برای پذیرایی از مهمانان پهن می‌شود.

مراسم ورف چال در اسک نشانه تعاون و همیاری روستاییان است و بهانه‌ای تا کینه‌ها و کدورت‌هایی که در طول سال بین مردم ایجادشده پایان دهد، آیین برف‌چال و زن‌شاهی به ثبت ملی در میراث معنوی کشور رسیده است.

ورف چال واژه مازندرانی و به معنای چاهی است که اهالی روستای اسک هرساله دریکی از روزهای ماه اردیبهشت حفر کرده و داخل آن را پر از برف می‌کنند، این آیین در منطقه‌ای به نام اسک وش برگزار می‌شود و به‌طور سنتی به‌جز چند سال در دهه اخیر، در روز جمعه برگزار می‌شد.