مرگ بی‌صدای قوهای فریدونکنار با آنفلوآنزا

گرچه هنوز دلیل قطعی مرگ ادامه‌دار قوها اعلام نشده، اما کارشناسان، ابتلا به بیماری آنفلوآنزای پرندگان را محتمل‌ترین عامل عنوان می‌کنند که می‌تواند نگران‌کننده باشد.

به گزارش جام‌جم، خبر شیوع آنفلوآنزای پرندگان امسال برای اولین بار آبان‌ماه رسانه‌ای شد؛ آن هم توسط مقام‌های بهداشتی در چند کشور اروپایی که نسبت به احتمال شیوع بیماری آنفلوآنزای مرغی در این قاره هشدار دادند. نگرانی‌ها در اروپا پس از آن آغاز شد که یک بوقلمون در مرغداری در اتریش بر اثر ابتلا به گونه‌ای خطرناک از این بیماری تلف شد. بجز اتریش مواردی از ابتلای پرندگان به این ویروس در کشورهای آلمان، سوئیس، مجارستان و کرواسی هم گزارش شد و در کمتر از یک ماه، یعنی 25 آذر، آنفلوآنزای پرندگان در 13 کشور اروپا از جمله فرانسه شیوع پیدا کرد و مقامات هلندی نیز از معدوم‌سازی حدود 300 هزار قطعه مرغ در منطقه‌ای واقع در مرز آلمان برای جلوگیری از شیوع بیماری آنفلوآنزای پرندگان در این کشور خبر دادند و این زمانی بود که پرندگان مهاجر دسته دسته درحال ورود به کشورمان بودند.

آغاز مرگ و میر در تالاب‌های مازندران

آنفلوآنزای پرندگان همان طور که حدس زده می‌شد، با ورود پرندگان به ایران، در کشورمان هم مشاهده شد و اوایل دی‌ماه بود که رسانه‌های داخلی از مرگ و میر صدها و هزاران پرنده وحشی و اهلی در زمین‌های کشاورزی، آب‌بندان‌ها و تالاب‌های فریدونکنار، سرخرود و محمودآباد در استان مازندران خبر دادند که بررسی‌های آزمایشگاهی بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان را عامل این اتفاق نشان می‌داد.

در همین حال همه ساله اوایل آذرماه، شالیزارهای غرقابی و تالاب سرخرود شهرستان محمودآباد در استان مازندران، میزبان هزاران قوی زیبای مهاجر می‌شود که از راه‌های دور به مازندران می‌آیند تا زمستان را سر کنند و نیمه‌های اسفند به سلامت به سرزمین خود بازگردند. امسال اما این سلامتی با شیوع آنفلوآنزای پرندگان بشدت در معرض تهدید قرار گرفت؛ تهدیدی که از چند روز پیش رنگ حقیقت به خود گرفت و با مرگ و میر مشکوک دسته‌های بزرگ قوهای فریادکش همراه شد؛ گرچه دلایل مختلف دیگری نیز برای این تلفات عنوان شده، از جمله گرسنگی و مسموم شدن از طریق تغذیه با خوشه‌های برنج آلوده به سموم کشاورزی در شالیزارها .

گرسنگی رد می‌شود؟

کوروش ربیعی، رئیس اداره حیات‌وحش اداره کل محیط زیست استان مازندران در گفت‌وگو با جام‌جم، دو عامل گرسنگی و مسموم شدن در شالیزارها را در مرگ قوهای فریادکش رد کرده و می‌گوید: گرچه جمعیت قوها زیاد و بین هشت تا ده هزار قطعه است، اما درخصوص تغذیه آنها تلاش‌های گسترده‌ای توسط محیط زیست و کمپین‌های مردمی و خیرین صورت می‌گیرد. از سویی مسموم شدن در شالیزارها نیز منتفی است، زیرا شش ماه از فصل سمپاشی گذشته و شالیزارها شست‌وشو داده شده است، از سویی اگر تلفات به خاطر سم بود همه پرندگان مسموم و تلف می‌شدند نه تعداد اندکی، ضمن این که سمپاشی شالیزارها همه ساله صورت می‌گیرد و اتفاق تازه‌ای نیست.

وی با بیان این که ظن ما بیشتر شیوع آنفلوآنزا در بین قوها همچون دیگر پرندگان مهاجر است، می‌افزاید: لاشه چندین قوی تلف شده در تالاب سرخرود دوشنبه گذشته برای بررسی به دامپزشکی مازندران ارسال شد، ولی هنوز نتیجه این آزمایش‌ها به محیط زیست اعلام نشده است.

به گفته وی، مرگ مشکوک قوهای مهاجر اولین بار اوایل هفته گذشته رخ داد و یکباره لاشه 230 قو در منطقه مشاهده شد که پس از آن میزان تلفات به یک یا دو قطعه در روز کاهش یافت. هرچند نگرانی از افزایش دوباره تلفات و درگیر شدن جمعیت زیادی از قوها با مرگ وجود دارد.

نمونه‌ها به تهران ارسال شده

در همین حال سیدحسین رضوانی، مدیرکل دامپزشکی استان مازندران نیز درخصوص نتیجه آزمایش‌های انجام شده روی لاشه قوهای مهاجر و دلیل مرگ و میر آنها به جام‌جم می‌گوید: نمونه‌برداری‌های لازم روی لاشه این پرندگان انجام و به مرکز تشخیص و بررسی سازمان دامپزشکی کشور در تهران ارسال شده، ولی هنوز پاسخی از سوی این مرکز دریافت نشده است.

در همین حال یک کارشناس در دامپزشکی مازندران به جام‌جم می‌گوید: گرچه ما نیز منتظر اعلام نتیجه دقیق دلیل مرگ قوها هستیم، اما به طور معمول 99 درصد از لاشه‌هایی که برای بررسی به این مرکز ارسال می‌شود، مبتلا به بیماری آنفلوآنزا هستند که همین امر عامل ابتلای قوها به این بیماری را نیز قوت می‌بخشد.

پیگیری جام‌جم از مرکز تحقیق و بررسی دامپزشکی کشور نیز تا لحظه درج این گزارش به نتیجه‌ای نرسید.

تدابیر اتخاذ شده

در استان مازندران که میزبان بیشترین تعداد از پرندگان مهاجر یعنی حدود یک میلیون قطعه پرنده است، تدابیر خاصی اتخاذ شده که رئیس اداره حیات وحش اداره کل محیط‌زیست استان مازندران درخصوص آنها به جام‌جم می‌گوید: هرگونه شکاری در سطح استان (چه با اسلحه و چه با روش‌های سنتی و تور و ...) ممنوع اعلام شده و اطلاع‌رسانی وسیعی در سطح استان برای منع مردم از مصرف گوشت پرندگان مهاجر، تماس با آنها و پرورش طیور در نزدیکی زیستگاه پرندگان مهاجر صورت گرفته است.

وی با تاکید بر این‌که عرضه و خرید و فروش پرندگان مهاجر در بازار فریدونکنار هم غیرقانونی است، می‌افزاید: در تلاشیم با پیگیری از طریق مراجع قضایی و نیروی انتظامی این بازار را تعطیل کرده و مانع گسترش بیماری از این طریق شویم.

فاطمه مرادزاده

ایران