حکایت دوگانه‌گویی‌های لندن‌نشینان

از آنجا که دولت‌ها، سطح روابط را در راستای منافع بلندمدت‌تر علی‌رغم ‌این‌‌که ممکن است بین دو کشور ردوبدل شود و منافع آنان را تحت تاثیر قرار دهد تعریف می‌کنند، لذا روابط مثلا میان دو کشور ایران و انگلیس، باید در سطحی نگه داشته شود که منافع ملی را به دنبال داشته باشد. این در حالی است که گاهی دیده شده سیاست کاملا آغشته به مسائل احساسی و هیجانی می‌شود، اما انتظار این است که بعد از گذشت 37 سال از انقلاب اسلامی و کسب تجربه‌های گوناگون دیپلماتیک، عقلانیت بیشتری بر سیاست خارجی کشور حاکم شود و در عکس‌العمل‌ها قدری دقت شده و سعی نشود عجولانه و هیجانی با برخی سخنان بدون پشتیبان مسئولان خارجی برخورد شود. باید دقت کرد که گاهی ممکن است برخی مسئولان خارجی نقطه ضعف‌هایی داشته و تلاش کنند که در پشت شعارها، ایرادات خود را پنهان کنند که این امر تنها مربوط به یک یا دو کشور غربی و انگلیس نمی‌شود، بلکه مربوط به کشورهای اروپایی و برخی قدرت‌طلبان منطقه است که دارای رفتارهای دوگانه‌ای هستند، حتی این کشورها در رابطه با مباحث حقوق بشری که مورد تائید نیست نیز برخوردهای دوگانه دارند که متاسفانه شاهد این رفتارها هستیم.

به هر حال سیاست جهانی در مورد موضعگیری‌های دوگانه و نظرات دولت‌ها برای این‌که بتوان مبنای جدی حقوقی قرار گیرد چیزی را پیش‌بینی نکرده، لذا بهتر است که سیاست خارجی کشور وقت خود را صرف طرح شکایت از موضعگیری‌های خارجی نکند و در مقابل این مسائل تصمیمی احساسی نگیرد، اما همواره باید دانست که متاسفانه استانداردها و معیارهای دو‌گانه بر سیاست جهانی حاکم است و قدرتمندان این معیار‌های دوگانه را در اولویت دارند که محدود به دولت و کشور خاصی در سطح جهانی نیست. در مورد پیمان‌ها و کنوانسیون‌ها و نحوه جلوگیری از دخالت کشورها در منطقه نیز باید اول مشخص شود که منظور از دخالت چیست چون صحبت کردن مسئولان دولتی، علیه دولت دیگر متناسب با سیاستی که اتخاذ می‌کنند در جهان مرسوم است لذا، دولت‌ها ممکن است علیه یکدیگر موضع بگیرند، اما این اقدام دارای مقطع زمانی است و در زمانی ممکن است دو دولت با یکدیگر روابط حسنه برقرار کنند و در یک زمان بدترین حرف‌ها را در مورد هم بزنند. کما این‌که در چند ماه اخیر دیدیم که در مورد ترکیه و روسیه این تغییر مواضع اتفاق افتاد یا در مورد مصر و عربستان هم شاهد این اتفاق بودیم.

البته اگر کشوری در کشور دیگر دخالت کند این اقدام می‌تواند عناوین مجرمانه‌ای مثل تجاوز به سرزمین و برخی اقدامات مجرمانه را پیدا کند، بنابراین باید ابتدا سطح دخالت مشخص شود و سپس براساس آن می‌توان تعیین کرد که راهی برای شکایت به مراجع بین‌المللی وجود دارد یا خیر. اگر انگلیس یا هر کشور دیگری در کشوری مداخله نظامی کند این موجب تحقق جنایت بزرگی به اسم تجاوز ارضی است، اما این‌که کشوری در مورد کشور دیگری حرف بزند و موضعگیری کند در صحنه بین‌المللی اسمش دخالت نیست که ضمانت اجرایی داشته باشد.

دکتر حسین میر محمد صادقی/ حقوقدان