پایه‌های لرزان یک اتحادیه بی سامان با ظهور ناسیونالیسم

شکل‌گیری اتحادیه اروپا با هدف دوری از روش‌های افراطی که آتش جنگ را شعله‌ور ساخته بود و همچنین شکل بخشیدن به همگرایی مطلوب، ایجاد شده بود و تا حدودی هم برای به انزوا کشیدن احزاب افراطی و فاشیستی موفق عمل کرد. اما این احزاب از سال 2008 مجددا ظهور یافتند و این ظهور برآیند بحران در زمینه افزایش نرخ بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم بود که سبب نارضایتی افکار عمومی نسبت به احزاب سنتی شد.

همین موضوعات بستری را برای فعالیت و سوءاستفاده احزاب افراطی فراهم آورد و به مرور آثار فعالیت آنها نمود پیدا کرد که چند نمونه ذکر می‌شود:‌ اول در مساله «برگزیت» (خروج انگلیس از اتحادیه اروپا). مساله ورود موج فزاینده «پناهجویان» موردی بود که در انگلیس مدت‌ها اعتراضات زیادی را برانگیخته بود.

دیوید کامرون،‌ نخست وزیر وقت محافظه کار با رویکرد انگاره‌های ملی گرایانه بحث همه‌پرسی خروج از اتحادیه را مطرح کرد و آن همه پرسی به نفع «خروج» رای آورد. دوم، برگزاری انتخابات اخیر آمریکا و پیروزی فردی افراط‌گرا تاثیری عمیق بر این‌سوی آتلانتیک نهاد. سوم،‌ پیروزی احزاب افراطی آلمان در اخذ پست‌های محلی ایالات. چهارم، شکست همه‌پرسی اصلاح قانون اساسی مورد حمایت رنتسی، نخست‌وزیر ایتالیا و احتمال برگزاری انتخابات زود هنگام در سال آینده و پیروزی احتمالی مخالفان اصلاحات. پنجم، بالا آمدن حزب افراطی جبهه ملی فرانسه به رهبری خانم ماری لوپن در نظرسنجی‌ها و مطرح شدن به‌عنوان یکی از احزاب در دور دوم رقابت‌ها.

نتیجه‌ای که از این رویدادهای پیش گفته می‌توان اخذ کرد این است که برآمدن و رشد احزاب افراطی در اروپا بسیار جدی است و این موضوع پایه‌های دوام اتحادیه اروپا را به لرزه در می‌آورد. چند خصوصیت مشترک احزاب راست افراطی عبارتند از: اول این که نگاه و قضاوت این احزاب نسبت به اتحادیه بسیار منفی است و در نظر دارند قدرت را از بروکسل به پایتخت‌های ملی خود انتقال دهند.

دوم این که در رابطه با ورود مهاجران دید بسیار منفی و نژاد پرستانه‌ای دارند. سوم این که موضوع محوری «شهروند اروپایی» را بر نمی‌تابند و چهارم این که بسیار اسلام ستیزند. در پایان باید خاطر نشان شود که اگر تدبیری برای رشد مواضع افراطی در اروپا اندیشیده نشود، احتمال پیروزی این احزاب در کشورهای مختلف این قاره سبز بسیار محتمل است.

مرتضی مکی

کارشناس مسائل اروپا