چرا مستمری بازنشستگان، پاسخگوی هزینه‌ها نیست؟

بهبود وضعیت درآمد بازنشستگان، به باور این فعال حقوق بازنشستگان، نیازمند درک واقعی از وضعیت معیشت آنان است. این مساله که دریافت‌های فعلی اکثریت بازنشستگان، کفاف معیشت آنها را نمی‌دهد، بسیاری از آنان برای گذران زندگی خود، وابسته به درآمدهای مکمل هستند و حتی بخش مهمی از آنان زیر خط فقر زندگی می‌کنند، این گونه مسائل به باور او، راه‌حل فوری ندارد، زیرا پیچیدگی مساله چنان است که جز با جراحی عمیق در اقتصاد ملی و تغییر در ساختارهای رفاهی مرتبط با بازنشستگان، مرهم کاراتری در دسترس نخواهد بود.

البته به باور محقق، تلاش گروه‌های ذی‌نفع برای اصلاح وضعیت معیشتی بازنشستگان می‌تواند سرعت اصلاح این امور را تا حدودی شتاب بخشد و دولتمردان را وادار کند که در کوتاه‌مدت به این موضوع توجه کنند و قدم‌هایی در این راستا بردارند.

تعدد صندوق‌های بازنشستگی؛ قوز بالا قوز

ایجاد صندوق‌های بازنشستگی مستقل در سازمان‌های مختلف دولتی که هر کدام با سیاست‌های عملیاتی متفاوت، کار می‌کنند، عملا موجب شده منابع این صندوق‌ها، قابلیت تجمیع برای بهره‌برداری اقتصادی موثر را نداشته باشند.

به گفته محقق، عضو هیات مدیره کانون بازنشستگان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، ضریب پشتیبانی پایین این صندوق‌ها عامل دیگری در کاهش توان آنان در پرداخت‌های بلندمدت به بازنشستگان است. در نتیجه این شرایط، به قول محقق، وابستگی این صندوق‌های بازنشستگی به منابع دولتی، هر روز افزایش یافته و در صورت کمک نکردن دولت، قادر به ادامه حیات نیستند.

بسیاری از صندوق‌های بازنشستگی، بخشی از سازمان دولتی محسوب می‌شوند. به گفته این بازنشسته، دست‌اندازی دولت به منابع برخی صندوق‌های بازنشستگی، امکان پشتیبانی از بازنشستگان را کاهش داده است. همچنین بدهی‌های عظیم دولت به صندوق‌های بازنشستگی و سرمایه‌گذاری بی‌نتیجه این صندوق‌ها در خرید شرکت‌های ورشکسته دولتی نیز به اعتقاد محقق، نتیجه این فرآیند است، طوری که انگار دولت هم این گروه را سربار بودجه خود می‌داند و افزایش متناسب حقوق آنان را جزو اولویت خود به حساب نمی‌آورد.

شکاف درآمدی بین بازنشستگان جدید و قدیم

سیاست دولت‌های مختلف در کاهش سن بازنشستگی با هدف ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای جویندگان کار هم مشکل دیگری است که به گفته این عضو هیات مدیره کانون بازنشستگان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، مشکلات صندوق‌های بازنشستگی را مضاعف کرده است.

از نگاه او، این سیاست‌ها علاوه بر این که فرصت بهره‌برداری از نیروهای باتجربه در سازمان‌های دولتی را کاهش داده، موجب پایین آمدن ضریب پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی هم شده است و توان آنها را برای تامین معیشت متناسب بازنشستگان از بین برده است.

از آنجایی که حقوق دریافتی اغلب این بازنشستگان میانسال، کفاف هزینه‌های آنها را نمی‌دهد، در نتیجه با خروج از بخش دولتی، دوباره در شرکت‌های دولتی و خصوصی دیگر، مشغول به کار می‌شوند.

استفاده از ضریب مساوی در افزایش سالانه حقوق بازنشستگان، راهکار دیگری است که به باور محقق می‌تواند مشکلات بازنشستگان را کاهش دهد. به گفته او، با تغییر ضریب حقوق و مزایای کارکنان دولتی در سال‌های خدمت، حقوق بازنشستگی افراد بازنشسته سال‌های قبل نسبت به بازنشستگان جدید بسیار کمتر است.

افزایش ضریب مساوی در افزایش حقوق تمام بازنشستگان سال‌های مختلف، به گفته محقق، می‌تواند شکاف بین دریافتی بازنشستگان گذشته و جدید را هر سال بیشتر کند. بدیهی است که شکاف ایجاد شده بین درآمد گروه‌های مختلف بازنشسته، سطح نارضایتی بازنشستگان را هم افزایش می‌دهد.

بهبود وضعیت بازنشستگان در کشور مستلزم اصلاح نگاه دولتی‌ها به این گروه، یکپارچه‌سازی منابع صندوق‌های بازنشستگی، استقلال این صندوق‌ها از مدیریت دولتی، به‌کارگیری توان اقتصادی صندوق‌ها در مسیر فعالیت‌های صنعتی و خدماتی سودده و استفاده از این منابع در بهبود معیشت بازنشستگان هم راهکارهای دیگری است که به باور این عضو هیات مدیره کانون بازنشستگان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، قادر خواهد بود از میزان دغدغه‌های معیشتی بازنشستگان بکاهد. البته تا عملیاتی شدن این طرح‌های اصلاحی، دولت باید با نگاه به خط فقر واقعی در جامعه و میزان تورم موجود، افزایش حقوق سالانه بازنشستگان را اعمال کند.