روش‌های تقویت حافظه سالمندان

انسان از بدو تولد تا لحظه مرگ مدام در حال رشد است و مراحل مختلفی را طی می‌کند. یکی از این مراحل، دوران سالمندی است که از 60 سالگی شروع می‌شود. در این دوران احتمال فراموشکاری در افراد، افزایش می‌یابد، اما در افرادی که در دوران جوانی و میانسالی، فعالیت‌های فکری زیادی را انجام داده‌اند، احتمال وقوع این اتفاق کمتر است. در این دوران معمولا فراموشکاری‌ها به حوادث اخیر و نزدیک به زندگی روزمره برمی‌گردد و افراد معمولا اتفاقات و خاطرات گذشته را به یاد می‌آورند.

علت فراموشی افراد سالمند

فراموشی که بدون مشکلات جسمی‌و ضربه‌های به سر، در دوران سالمندی ایجاد می‌شود، کاملا طبیعی است؛ ولی تحصیلات و آموزش کم، سابقه ضربه به سر، کشیدن سیگار، نگرانی‌ها و دغدغه‌های ذهنی، بیماری‌های روحی و روانی و... از عوامل احتمالی در بروز فراموشی است، اما این عارضه الزاما توام با پیری نبوده و سالمندانی هستند که حتی در سنین بالای نود سال از حافظه قوی برخوردارند و فعالیت‌های فکری آنان تغییر چندانی با سال‌های جوانی و میانسالی شان ندارد.

آسیب‌های فراموشی

وقتی سالمندی با فراموشی مواجه می‌شود و به‌طور مرتب کارهای روزمره زندگی خود را فراموش می‌کند، دچار کمبود اعتماد به نفس می‌شود؛ زیرا می‌بیند که نمی‌تواند کاری را درست و بموقع انجام دهد، بنابراین نسبت به زندگی ناامید و دلسرد می‌شود؛ همین مساله می‌تواند به فراموشکاری بیشتر در سالمند بینجامد. همچنین فراموشکاری می‌تواند، ایجاد خشونت و حتی افسردگی نیز در سالمند را افزایش دهد.

سالمندانی که مهارت‌های زندگی را بدانند و به این مساله آگاهی داشته باشند که فراموشکاری در این دوره مربوط به تغییرات فیزیولوژیک مغز است، کمتر دچار آسیب‌های ذکر شده می‌شوند.

چگونه با فراموشی افراد سالمند برخورد کنیم؟

به‌دلیل ایجاد احساس منفی ناشی از فراموشکاری در افراد سالمند، اطرافیان بویژه افراد خانواده می‌توانند با نوع برخوردی که از خود نشان می‌دهند، به سالمند کمک کنند که احساس مثبت در او شکل گیرد و تقویت شود. همچنین اطرافیان باید قبول کنند و بپذیرند که فراموشی یکی از ویژگی‌های دوران سالمندی است و اکثر افراد به آن مبتلا می‌شوند، بنابراین باید با آرامش و مهربانی با این مشکل برخورد کنیم. مثلا، اگر سالمندی یک حرف را چندین‌بار تکرار کرد، وظیفه ما این است که هربار با دقت، صبر و حوصله به حرف او گوش دهیم تا از ایجاد حس منفی و آسیب‌های بیشتر در سالمند جلوگیری کنیم.

بازی کنید

بیشتر سالمندان تصور می‌کنند، «بازی» کاری بیهوده و فقط برای قشر کودک و نوجوان است، اما باید آنها را برای انجام بازی‌ها و فعالیت‌هایی که مغز را درگیر می‌کند و همچنین باعث سلامت روانشان می‌شود، تشویق کنید. برنامه‌ها و بازی‌های آموزشی مفید برای مغز، از حواسپرتی و افسردگی سالمندان جلوگیری می‌کند، بنابراین از بازی‌های جالب و جذابی که ممکن است، پدر و مادر سالمندتان از آن لذت ببرند، استفاده کنید. بازی‌های ساده‌ای مثل، حل جدول، سودوکو، جدول کلمات متقاطع، پازل، بازی شطرنج، پرسیدن نام شهرها و پایتخت‌شان و... بسیار مفید است

راه‌های پیشگیری از فراموشی در دوران سالمندی

اگر قبل از رسیدن به دوران سالمندی، فعالیت‌های زیر را انجام دهیم تا حد زیادی از این مشکل به دور خواهیم ماند.

تغذیه مناسب، برخورداری از آرامش فکری، فعالیت‌های ورزشی منظم، پرهیز از استعمال دخانیات، مطالعه هدفمند و با برنامه، خواندن و حفظ کتاب‌های مذهبی، مشاعره با دوستان، فعالیت‌ها و ورزش‌های فکری منسجم، روحیه و خلق مناسب و احساس رضایت از زندگی از جمله اقدامات برای تقویت حافظه و داشتن ذهنی پویا در دوران سالمندی است که البته همه این موارد باید در زندگی فرد تداوم داشته و فرد از دوران کودکی و نوجوانی با به کار بستن شیوه‌های درست زندگی خود را برای داشتن دوران سالمندی همراه با سلامت جسم و روان آماده سازد.

چند راهکار ساده

برای این که سالمندان بتوانند این دوران را با آسیب‌های کمتری طی کنند راهکارهای ساده، اما مهمی‌ پیشنهاد می‌شود که می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.رژیم غذایی مناسب و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه مصرف کمتر قند، چربی و نمک خوردن صبحانه کامل برای وسایل شخصی سالمندتان حتما جای مشخصی را در نظر بگیرید و روی یک تکه کاغذ محل وسایل را نوشته و روی دیوار نصب کنید.از افراد سالمند بخواهید به تعریف خاطرات بپردازند، زیرا این کار علاوه بر تقویت حافظه، حالت نشاط و شادی در آنها را تقویت می‌کند، از آنها بخواهید برای نوه‌هایشان قصه بگویند.همراه داشتن یک دفترچه یادداشت جیبی کوچک، می‌تواند به افراد سالمند کمک کند تا کارهای مهم و ضروری را در آن بنویسند.در ساعاتی از روز که اخبار، فیلم یا یک برنامه مستند پخش می‌شود، با پدر و مادر سالمندتان بنشینید و به اخبار گوش دهید و راجع به آن با یکدیگر صحبت کنید یا حتی می‌توانید با هم یک کتاب را انتخاب کنید و به همراه یکدیگر مطالعه کنید.برای داروها، حتما از جعبه‌های تقسیم قرص روزانه استفاده کنید.

منبع:‌ helpguide.org

نسرین علی‌محمدی - مترجم علمی