فضای مجازی، بهانه‌ای برای فراموشی خلأها

آدم‌های مختلف با سطح دانش و زندگی‌های گوناگون هر کدام سرگرمی‌های ویژه خود را می‌طلبند. زندگی امروزه ما ایرانیان به این صورت شده که توقع داریم همه خیلی جدی زندگی کنند و در مسیری حرفه‌ای به جلو گام بردارند، اما در زندگی، تفریح هم لازم است و تا وقتی در زندگی واقعی تفریح لازم و کافی وجود نداشته باشد، برای مثال زمین‌های ورزشی و استادیوم‌ها و سالن‌های تئاتر و سینما به تعداد کافی ساخته نشده باشند، تمام این اتفاقات از زندگی واقعی حذف می‌شوند و جای خود را به تفریحات و سرگرمی‌هایی در فضاهای مجازی می‌دهند.

نظر شخصی من این است که جوانان در زندگی‌های امروزشان در واقع به این فضاهای مجازی پناه برده‌اند تا فقدان‌های واقعی خودشان را کمتر حس کنند.

طبیعت تاریخ بشر به این صورت است که نمی‌شود از همه توقع جدیت در همه زمینه‌های زندگی را داشت. مگر در زمان حیات ابوعلی سینا چند نفر به کلاس‌های درس او می‌رفتند و مستقیما شنونده حرف‌هایش بودند؟ دنیای امروز ما، دنیای متوسط‌هاست و باید قبول کنیم اینها قشر اصلی تشکیل‌دهندگان جامعه هستند. حقیقتی که باید بپذیریم این است که از همه افراد نمی‌شود توقع «نخبگی کردن» داشت. با این حال امروزه با توجه به این‌ که زندگی‌ها اینقدر به هم پیوسته و مرتبط شده، می‌توانیم تلاش‌هایی بکنیم و از طریق آگاهی و اطلاع‌رسانی درصدد ارتقای سواد و آگاهی این افراد عادی‌تر باشیم که در این زمینه موضوع ارتقای
سواد رسانه‌ای نقش عمده و اصلی را ایفا می‌کند.

همچنین به راهکار دیگری هم اشاره می‌کنم. بهترین برنامه کاربردی‌ای که رسانه‌های جمعی و بخصوص رسانه‌هایی چون رادیو و تلویزیون می‌توانند اتخاذ کنند این است که تمرکز خود را بر الگوسازی‌های صحیح در جامعه استوار کنند. بهتر است از برجسته‌سازی افراد بی‌اطلاع و بت‌سازی‌های بیهوده در جامعه پرهیز کنیم و در عوض سراغ چهره‌هایی برویم که به لحاظ موضوعات فرهنگی، آموزشی، علمی و موارد دیگر، از فکر و اندیشه برخوردارند.

الان شرایط به گونه‌ای شده که یک نفر با خواندن یک ترانه خاص یا لحن صدایی متفاوت خیلی زود در جامعه گل کرده و صدایش به گوش همه افراد می‌رسد؛ اما آیا جوان نخبه جامعه هم همین قدرت را دارد و صدای او شنیده می‌شود؟ طبیعتا خیر و این به دلیل غفلتی است که به اشتباه در این زمینه صورت گرفته است.

اگر به دنبال ایجاد اتفاقاتی جدید در جامعه هستیم، باید این نگاه را به صورتی جدی‌تر دنبال کنیم و هر یک به نوبه خود ایفاگر سهمی در این زمینه باشیم.

دکتر سعید اسلامی

جامعه‌شناس