تپل و دوست‌داشتنی اما...

از طرفی جلوی مشکل اضافه وزن و چاقی را نیز مانند هر مشکل دیگری هر چقدر زودتر بگیریم هم راحت‌تر خواهد بود و هم نتیجه بخش‌تر.

از آنجایی که چاقی را مادر بسیاری از بیماری‌ها می‌دانند برای برخوردار بودن از سلامت بیشتر بهتر است مشکل چاقی تا وقتی خیلی جدی و پیشرفته نشده زودتر حل شود.

هفته گذشته رئیس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت هم در اظهارنظری جالب و البته مهم گفته است که 60 درصد کودکان ایرانی اضافه وزن دارند، به گفته دکتر دیناروند بهتر است بیشتر به فکر رعایت مصرف غذاهای سالم برای کودکان باشیم؛ مثلا به جای مصرف انواع فست‌فود و غذاهای آماده و نیمه‌آماده به سمت مصرف غذاهای خانگی با کالری کمتر برویم.

چطور می‌توان چنین عادتی را در خانواده سامان داد،‌ زیرا کو‌دکان علاوه بر این که در سن رشد هستند و تمام مواد غذایی برای رشد آنها ضروری است، اما باید مراقب بالا نرفتن بیش از حد وزن آنها هم بود. ضمن این‌که متاسفانه علاقه زیادی به فست‌فود و تنقلاتی مانند چیپس و پفک هم در جامعه امروزی ما وجود دارد.

باید دید چگونه می‌توان جلوی اضافه وزن کودک را گرفت تا آسیبی به روند رشد او وارد نشود و هم کاری کرد تا کودک بتواند تمام مواد غذایی لازم برای رشد خود را دریافت کند. در این خصوص با دکتر پیام فرحبخش، متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی صحبت کرده‌ایم.

تفاوت رژیم کودکان و بزرگسالان

در مورد رژیم بزرگسالان شاخص توده بدنی در نظر گرفته می‌شود، اما در مورد کودکان و نوجوانان زیر 18 سال ارزیابی با اندازه‌گیری وزن، قد و نسبت وزن به قد و در نظر گرفتن منحنی‌های رشد لحاظ می‌شود. بعد با قرار دادن این اندازه‌ها می‌بینیم که کودک در چه مرحله‌ای از رشد قرار دارد و چگونه می‌توانیم به او کمک کنیم تا جلوی اضافه وزن او گرفته شود.

اگر نسبت وزن به قد بین 5 تا 85 درصد باشد یعنی منحنی رشد طبیعی خواهد بود، اما این نسبت اگر بین 85 تا 90 درصد باشد اضافه وزن به حساب می‌آید و اگر بالای 95 درصد باشد چاقی مفرط محسوب می‌شود.

در بسیاری از این موارد هم می‌شود گفت این ابتلا به دلیل مصرف بیش از اندازه انواع فست‌فود و تنقلاتی است که باحجم کم و کالری بالا، کودک را مستعد ابتلا به چاقی می‌کند، بنابراین اگر بخواهیم روش تغذیه سالم را به کودکان خود سفارش بدهیم در درجه نخست باید برای کودک فعالیت فیزیکی مناسبی را در نظر بگیریم. چون در دنیای امروز اغلب بچه‌ها بیش از حد با موبایل و کنسول‌های بازی و رایانه و... سرگرم هستند که معمولا فرصتی برای بازی‌های پرتحرک برایشان باقی نمی‌ماند.

ورزش، بازی

نخستین کاری که برای کودکی که اضافه وزن دارد باید درنظر گرفته شود یک برنامه منظم ورزشی برای او در نظر بگیریم، سبک بازی‌های او را از بازی‌های کم‌تحرک، دیجیتالی و ویدئویی به بازی‌های پرتحرک تغییر دهیم و برای این که بیشتر به انجام این گونه بازی‌ها تشویق شود خودمان نیز او را همراهی کنیم. پس از آن هم باید با مشاوره و متخصص و با در نظر گرفتن شرایط جسمی کودک برنامه غذایی خاصی برای او در نظر بگیریم.

فراموش نکنید هیچ گونه رژیم غذایی را نباید سرخود و بدون مشورت با پزشک متخصص شروع کرد. البته با توجه به این‌که کودکان در سنین رشد قرار دارند، اهمیت این موضوع در مورد کودکان بسیار بیشتر است؛ زیرا اگر کاهش وزن فرزند کودک یا نوجوان ما براساس اصول صحیح انجام نشود قطعا به آسیب بر قد و رشد او منجر خواهد شد.

این اضافه وزن از کجا آمد؟

عواملی که باعث اضافه وزن در کودک می‌شوند متعدد هستند مثلا می‌توان از رفتارهای غلط خانواده یا خود کودک نام برد. بهترین کار این است که از همان ابتدا چیزهایی را که به اضافه وزن کودک و بقیه افراد خانواده منجر می‌شود از سوپرمارکت خریداری نکرد. این سیاست عاقلانه‌ای است برای این‌که پدر و مادر در پیش بگیرند و به فرزند خود نیز آموزش دهند تا اگر قرار است خودش از سوپرمارکت یا بوفه مدرسه خرید کند بهتر است بداند چه غذاهایی برای سلامت او مضر و چه چیزهایی مفید هستند.

کودکان، چاقی و فعالیت ورزشی

وقتی صحبت از مطالعه و کودکان به میان می‌آید نخستین چیزی که به ذهن می‌رسد قصه و شعر کودکانه است که البته این کتاب‌ها هم لازم و ضروری هستند، اما فراموش نکنیم که گاهی باید درباره کودکان هم مطالعه کنیم.

کتابی که امروز برای شما در نظر گرفته‌ایم دقیقا در همین حوزه است یعنی کتابی درباره کودکان است تا برای کودکان!

«کودکان، چاقی و فعالیت ورزشی» اثری است که بتازگی روانه بازار کتاب شده است، آن هم توسط ناشری تخصصی به نام نشر «ورزش»، اصل کتاب به زبان انگلیسی توسط اندرو پی. هیلز، نیل ای. کینگ و نوالا ام. بیرن نوشته شده و توسط گروهی از مترجمان کتب ورزشی زیر نظر دکتر هادی روحانی، استادیار فیزیولوژی ورزشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی به فارسی برگردانده شده است.

آنچه این کتاب را متمایز می‌کند توصیه‏‌هایی کاربردی است که روش‏های نو و ابتکاری را برای پیشگیری و کنترل چاقی کودکان به مخاطب ارائه می‌کند.

این کتاب در 12 فصل بخش‌بندی شده است که با مرور تیتروار سرفصل‌ها متوجه می‌شویم جوانب مختلف و مرتبط با چاقی مدنظر قرار گرفته است: اضافه وزنی، چاقی و ترکیب بدن، فعالیت بدنی، رشد و نمو، جنبه‏‌های روانی ـ اجتماعی چاقی دوران کودکی، عادات فعالیت بدنی، عادات غذایی، سنجش رفتار و عادات کودکان، برنامه‏‌هایی برای پیشگیری و کنترل چاقی دوران کودکی و... ازجمله مهم‌ترین عناوینی است که در این کتاب می‌توانید مطالعه کنید.

توصیه‌های کوتاه

معمولا اضافه وزن به علت تغذیه غلط از همان ابتدای کودکی به وجود می‌آید ولی موضوع وراثت را هم نباید نادیده گرفت.

غذاهای پرچرب، پرنمک و بیش از حد شیرین را هم نباید به یکباره و به طور کامل قطع کرد بلکه بتدریج باید در برنامه غذایی کودک کمرنگ شود.

یکتا فراهانی