بازگشت به نقطه صفر آغازین تنها راه‌حل بحران سوریه

ترکیه، عربستان، قطر و اندکی خفیف‌تر امارات متحده عربی مهاجمانی بودند که به رهبری آمریکا به دنبال کلاهی از نمد سوریه بودند که پس از صرف میلیون‌ها دلار به هیچ یک از اهداف خود دست پیدا نکردند. روسیه، سوریه، ایران و حزب‌الله لبنان برعکس مدافعانی بودند که برای دفاع خود دلایل متقنی داشتند و غیر از روسیه که با محاسبات سیاسی قوی وارد این ماجرا شده بود؛ سه بازیگر دیگر علاوه بر محاسبات سیاسی به گونه‌ای عقیدتی نیز بر حقیقت کاری که می‌کردند ایمان داشتند. طبیعی بود کسانی که انگیزه‌های قوی و مشروع نداشتند، امروز بخواهند از این ورطه خود را بیرون بکشند؛ زیرا چشم‌انداز آینده این جنگ درهم پیچیده نوید هیچ پیروزی‌ای را نمی‌دهد. چنین بود که کنفرانس لوزان تدارک دیده شد و این‌ بار دیگر با هیچ عذر و بهانه‌ای نمی‌توانستند ایران را حذف کنند و برعکس این ایران بود که در رفتن به لوزان تعلل می‌کرد؛ زیرا هدف کنفرانس مشخص بود.

نفس مزدوران بریده شده بود و حامیان می‌خواستند راهی برای تجدید قوای آنها پیدا کنند. حرف آخر را سیدحسن نصرالله زد که گفت این جنگ راه‌حل سیاسی ندارد، یعنی سرنوشت آن در جبهه‌ها تعیین می‌شود. اگر آمریکا از اول واقعیات را پذیرفته بود و به دنبال ماجرای اوکراین جبهه دیگری علیه روسیه نمی‌گشود و نقش منطقه‌ای ایران را هم می‌پذیرفت و خود را به دست حرص و آز متحدان منطقه‌ای خود نمی‌سپرد که همیشه حاضرند برای دستمالی قیصریه را به آتش بکشند، کار به اینجا نمی‌کشید. مردم سوریه هم در یک فضای آزاد می‌توانستند سرنوشت خود را رقم بزنند، اما تنها چیزی که مطرح نبود، سرنوشت مردم سوریه بود.

آنها فقط نقش چاشنی برای یک بمب اتم را داشتند. حال تنها راه‌حل بحران سوریه بازگشت به نقطه صفر آغازین است؛ یعنی شورشیان را از سوریه خارج کنند و اجازه دهند بشار اسد اوضاع را به حالت طبیعی درآورد و در ضمن تعهد کند در فرصت مناسب با برگزاری یک همه‌پرسی سرنوشت سوریه تعیین شود. در غیر این ‌صورت سوریه ویران شده فقط جایگاه خوبی برای جغدها خواهد بود که همان تروریست‌ها باشند و در این صورت همه باید منتظر باشند تا ترکش‌های فاجعه سوریه به سرزمین‌شان اصابت کند. آن وقت می‌توان گفت که سوریه چاشنی جنگ جهانی سوم هم هست.

دکتر احمد نقیب‌زاده

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران