ریاضت اقتصادی درگیری بین خاندان سعودی

همین مساله سبب شده ادامه برنامه توسعه پنجساله و ده ساله و چشم انداز عربستان که به برنامه 2030 معروف شده است، کارکرد خود را از دست بدهد. نظام عربستان به دنبال ایجاد ظرفیت‌های جدیدی بود، اما اجرای بعضی از آنها از جمله انتقال قدرت، انجام اصلاحات اقتصادی و... چالش‌هایی را به‌وجود آورد.

در نتیجه این کشور به سمت اتخاذ رویکرد جدیدی که محور اصلی آن اقتصادی بود، پیش رفت. این رویکرد بر اساس تکیه کمتر به منابع نفتی صرف تعریف شده بود که در آن نفت به‌عنوان یک سرمایه بین نسلی تعریف می‌شد، اما در عمل این برنامه‌ریزی با شوک کاهش قیمت نفت و کاهش ارزش بورس سرمایه‌گذاری و همچنین اوراق سرمایه‌گذاری که در آمریکا خریده بود و عدم بازگشت سرمایه‌گذاری که در سایر کشورها انجام شده بود با مشکل روبه‌رو شد.

مشاوران اقتصادی عربستان به دولتمردان این کشور،حرکت به سمت اقتصاد بدون نفت را پیشنهاد کردند. به همین جهت ما شاهد یک چرخش راهبردی در برنامه سرمایه‌گذاری این کشور هستیم.

اما با وجود این، اتفاقاتی که بخصوص در دو سه سال گذشته برای این کشور رخ داد، از جمله درگیری‌های منطقه‌ای این کشور، هزینه‌های ریاض در اوراسیا، عراق و همچنین در تونس را بالا برد و بر نامه این کشور را که در صدد ایجاد فرصت‌های ژئو اکونومیک برای خود بود، با مشکل روبه‌رو کرد و سبب بروز نارضایتی‌هایی شد.

این نارضایتی از آن جهت بود که به مطالبات مردمی که بر اثر ایجاد ظرفیت‌هایی به‌وجود آمده بود، پاسخی داده نشد. در هر اقتصادی وقتی ظرفیتی به‌وجود می‌آید، طبیعتا مطالبات مردمی ایجاد خواهد شد که وقتی به این مطالبات پاسخی داده نشود، نارضایتی ایجاد می‌شود. در عربستان این وضعیت چالش یا چالش‌هایی را درست خواهد کرد به این نحو که عموم مردم از درآمدهای کشور جز یارانه‌های پرداختی به کالاها و خدمات، نفعی نمی‌بردند، لذا بخشی از جمعیت این کشور هنوز در شرایط بدوی زندگی می‌کنند. توزیع در آمد در کشور به این صورت است که 95 درصد در دست قبایلی است که خاندان اصلی آل‌سعود را تشکیل می‌دهند و 5درصد باقیمانده بین عموم مردم تقسیم می‌شود. درگیری اصلی بین سهم پذیران آن 95 درصد است، یعنی نارضایتی در طبقه رانت بگیران، اما در عین حال اگر درگیری بین مردم عادی این جامعه رخ دهد با توجه به بافت سنتی و استبدادی این کشور سعی می‌کنند درقالب روابط قبیله‌ای یا اقلیت و اکثریت، آن را حل و فصل کنند.

ساسان شاه‌ویسی - اقتصاددان