کیمیاگر قرن 21

درگیری‌های رازی

جواد پیشگر در اتاق ضبط ایستاده و مشغول بررسی متن نمایش است.

پیشگر درباره کارگردانی این نمایش به جام‌جم گفت: نمایش زکریای رازی را بر مبنای نوشته عبدالحی شماسی تنظیم کرده‌ام که از نخبگان نمایشنامه‌نویسی در ایران محسوب می‌شود که هم استاد دانشکده تئاتر است و هم به عنوان یک پژوهشگر حرفه‌ای فعالیت می‌کند. به همین دلیل، کار او را برای رادیو انتخاب و در پنج قسمت 30 دقیقه‌ای تنظیم کردم. این نمایش را با حضور بازیگران خوب مرکز هنرهای نمایشی رادیو همچون شهین نجف‌زاده، احمد گنجی، رحمان باقریان، باقر کریم‌پور، بیوک میرزایی، عباس توفیقی، علی میلانی و اسماعیل بختیاری کار می‌کنم.

این کارگردان عنوان کرد: محمود احمدی تهیه‌کننده، پیروز صدرایی صدابردار و محمدرضا قبادی فر افکتور این نمایش رادیویی هستند.

وی در پاسخ این که تا امروز کارهای متنوعی درباره زندگی زکریای رازی ساخته شده و این نمایش رادیویی چه ویژگی‌های متمایزی دارد، توضیح داد: ویژگی این اثر رویکرد و دیدگاه بسیار خاص شماسی به شخصیت بزرگی همچون رازی است. همه مردم، رازی را به عنوان کاشف الکل و پزشک حاذق می‌شناسند. ما در این نمایش به مشکلات و مصائب زندگی رازی و تلاش او برای اثبات و نوع نگاهش به مردم تهیدست که نیاز به درمان داشتند، می‌پردازیم.

پیشگر تاکید کرد: رازی همیشه به مردم فقیر و دردمند گرایش داشت تا مردم مرفه و همین دیدگاهش باعث درگیری با منصور سامانی شده بود، زیرا آنها می‌خواستند او از مس، طلا بسازد، اما رازی این کار را انجام نمی‌داد. در این نمایش رادیویی به این بخش از زندگی رازی بیشتر توجه کرده‌ایم، ضمن این که رویکرد اجرایی مان در این نمایش کاملا متفاوت است.

وی درباره علاقه‌مندی به حوزه تاریخ گفت: من علاقه زیادی به متون ادبیات فارسی دارم و تا امروز هم کارهای زیادی انجام داده‌ام. تاریخ را خیلی دوست دارم. به اعتقاد من در تولیدات فرهنگی باید به چنین موضوعاتی پرداخته شود تا نسل جوان با تاریخ و بویژه تاریخ معاصر آشنا شود. دلیل من برای پذیرش کارگردانی نمایش زکریای رازی، قلم شماسی و رویکرد او به چنین شخصیتی و تعلقات خودم است. باید چنین نمایش‌هایی که بعد آموزشی دارد، پخش شود.

فضای رمزآلود

در گوشه‌ای از اتاق ضبط، شهین نجف‌زاده روی یک صندلی نشسته و نظاره‌گر کار همکارانش است. او درباره نقشش در این مجموعه گفت: در این نمایش، نقش روشنک خواهر رازی را بازی می‌کنم که البته رازی و خواهرش در یک فضای وهم آلود و رمز آلود هستند، زیرا در این نمایش زمان واقعی نداریم و شنونده می‌تواند شاهد یک رابطه قشنگ خواهر و برادر باشد. وی کار با پیشگر در مقام کارگردان را بسیار عالی ذکر کرد و افزود: کار با آقای پیشگر همیشه خوب و بدون تنش است. در مجموع اتفاقات بسیار خوب می‌افتد و راحت بازیگر را درک می‌کند.

این بازیگر در پاسخ این سوال که آیا بعد از این همه سال همچنان نقش‌هایتان را با شور و علاقه اجرا می‌کنید، توضیح داد: اگر بخواهم پاسخ درستی به این سوال شما بدهم، باید بگویم با توجه به شرایطی که در این روزگار بر ما گذشته، عشق و شور و حالمان کمتر شده، اما همین که بازی در یک نمایش رادیویی را شروع می‌کنم، ناخودآگاه عشق درونم متبلور می‌شود و با همه کم لطفی‌هایی که می‌شود، کارم را انجام می‌دهم. امیدوارم همیشه نمایش‌های باکیفیت ساخته شود.وی عنوان کرد: بازی در نمایش رادیویی زکریای رازی هم برایم جذاب است، زیرا متن شماسی درباره این دانشمند ایرانی بسیار زیباست و کار با آقای پیشگر هم ویژگی‌های خودش را دارد.

بیات نشدن بازیگر

بیوک میرزایی، دیگر بازیگر نمایش زکریای رازی است. وی درباره نقشش در این مجموعه گفت: در این سریال رادیویی نقش پیر دیر را بازی می‌کنم که ارشاد می‌کند تا همه مسیر درست را طی کنند.

این بازیگر در پاسخ این که در طول این سال‌ها کارهای تصویری هم انجام داده اید و نمایش رادیویی چه ویژگی ای دارد که شما هنوز فعالیت در این رسانه را رها نکردید، توضیح داد: من در قدم اول، خودم را بازیگر تئاتر می‌دانم. سال 1362 به دعوت رادیو وارد این رسانه شدم و بیشتر از 35 سال است در این حرفه مشغول هستم.

وی ادامه داد: من کار در رادیو را مقدس می‌دانم و همیشه برایم اولویت دارد. تا امروز هم متون خوب ایرانی و خارجی را کار کرده‌ام. خوشبختانه خطوط قرمز خیلی در نمایش‌های رادیویی دخیل نیست و بازیگر هم آبدیده می‌شود، چرا که متن‌های مختلف را کار می‌کند و بیات نمی‌شود. در رادیو باید مرتب نقش‌های مختلف را تمرین کنیم و همین ما را از روزمرگی نجات می‌دهد.

میرزایی رسالت و پیشینه رادیو را ارزشمند دانست و گفت: امیدوارم مسئولان هم به رادیو بهای بیشتری بدهند، چون همه در این رسانه عاشقانه کار می‌کنند. از سوی دیگر رادیو، رسانه در دسترسی است و حتی یک چوپان هم می‌تواند هنگام کارش به این رسانه گوش بدهد. میرزایی درباره همکاری با پیشگر عنوان کرد: پیشگر کارگردان بسیار خوبی است و تحصیلات این حرفه را دارد و نسبت به کارش از شناخت و درک مناسبی برخوردار است. او در طول این سال‌ها خودش را وقف نمایش‌های رادیویی کرده و می‌داند چه بازیگری برای چه نقشی مناسب است. انتخاب بازیگرانش برای نمایش‌های رادیویی درست است و اصلا به روابط توجهی نمی‌کند.

گنجی و نقش زکریای رازی

احمد گنجی، از بازیگران پیشکسوت رادیو محسوب می‌شود که در این نمایش، نقش زکریای رازی را به عهده دارد. وی در این باره گفت: تا امروز نقش‌های زیادی را بازی کرده‌ام، اما نقش زکریا را بازی نکرده بودم. به نظرم نمایش رادیویی زکریای رازی کار خوب و زیبایی است.

وی ادامه داد: متن نمایشنامه روان و خارج از فضای واقعی است، زیرا زکریا خودش را در قبرستان می‌بیند. فضای این نمایش فانتزی است و ما به مقاطع مختلف زندگی او از زمان جوانی تا مرگش می‌پردازیم.

این بازیگر در پاسخ این سوال که آیا در مقاطع مختلف زندگی زکریا صدایش را تغییر می‌دهد یا نه، توضیح داد: در بخش‌هایی از نمایش که اقتضا کند، حتماً این کار را انجام می‌دهم. این کار بستگی به نقش و دیالوگ دارد.

فاطمه عودباشی

رادیو و تلویزیون