شبکه نمایش میزبان آثار کلاسیک سینمای فرانسه

ادوارد مولینارو، روبر برسون و هانری ورنوی از جمله کارگردانان برگزیده‌ای هستند که این هفته فیلم‌هایشان از این شبکه به روی آنتن خواهد رفت. «مزاحم» با بازی لینو ونتورا و به کارگردانی ادوارد مولینارو، «نفس دوباره» با حضور لینو ونتورا و کارگردانی ژان پیر ملویل، «پول»، «یک محکوم به مرگ گریخت» و «جیب‌بر» به کارگردانی روبر برسون، «ترور» اثر هانری ورنوی و «ریفیفی» ساخته جولز دسین آثار منتخب این هفته شبکه نمایش هستند.

نفس دوباره/ کارگردان: ژان پیر ملویل

نفس دوباره (با نام اصلی Le Deuxième Souffle) از جمله فیلم‌های سینمایی در نظر گرفته شده برای این هفته است. فیلمی به کارگردانی ژان پیر ملویل، کارگردان نامدار و صاحب سبک سینمای فرانسه که به دلیل علاقه بیش از حد خود به هرمان ملویل نویسنده آمریکایی، اسم او را به عنوان نام هنری خود برگزید. این فیلم که در سال 1966 ساخته شد، در سبک پلیسی و جنایی ساخته شده و در واقع به منزله ادای دین این کارگردان به سبک مورد علاقه‌اش یعنی نئونوآر محسوب می‌شود. داستان آن روایت سه مرد زندانی است که از فضای سرد و بی‌روح زندان گریخته‌اند اما هرچه می‌گذرد دنیای بیرون را به مراتب تیره‌تر و سیاه‌تر از دنیای درون زندان می‌بینند و در ادامه درگیر سرقتی دوباره می‌شوند.

نفس دوباره از دنیای همیشگی فیلم‌های ملویل به دور نیست. فیلم‌هایی عموما کم‌دیالوگ همراه با سکانس‌های طولانی و تاثیرگذار و صدایی که از کارکردی دراماتیک در طول قصه برخوردار است. ملویل از تاثیرگذارترین افراد بر موج نوی فرانسه بود و به همین جهت هم هست که نامش جزو کارگردانان مطرح این هفته انتخاب شده است.

پول/ کارگردان: روبر برسون

روبر برسون، کارگردان و فیلمنامه‌نویس فقید فرانسوی به ساخت فیلم‌هایی با مضمونی روحانی و پارساگرایانه شهرت داشت. او نقشی بسزا در هنر فیلمسازی فرانسه ایفا کرده و تاثیراتی عمیق بر موج نوی فرانسه گذاشت. داستان «پول» (با نام اصلی L’Argent) ساخته 1983 در واقع برداشتی آزاد از بخش اول رمان کوتاه «کوپن جعلی» نوشته لئو تولستوی است. این فیلم داستان مرد جوانی است که درگیر ماجرایی مالی شده و بر سر دوراهی‌هایی به لحاظ اخلاقی قرار می‌گیرد. این فیلم موفق شد در جشنواره فیلم کن همان سال، جایزه بهترین کارگردان را برای سازنده‌اش به ارمغان بیاورد و همچنین در جشنواره فیلم سزار آن سال نامزد دریافت جایزه بهترین صداگذاری شد.

یک محکوم به مرگ گریخت/ کارگردان: روبر برسون

«یک محکوم به مرگ گریخت» یا نام دیگر این فیلم «باد هر کجا که بخواهد می‌وزد» ساخته 1956 روبر برسون است. فیلم بر پایه خاطرات آندره دوینی ساخته شده است؛ یک زندانی جنگی که در طول جنگ جهانی دوم در زندان مونتلوک نگهداری می‌شده و در فیلم فونتین نام گرفته است. این فیلم خیلی زود با استقبالی ویژه مواجه شد؛ به جشنواره فیلم کن همان سال راه یافته و به عنوان یکی از مطرح‌ترین فیلم‌های این کارگردان به فهرست 1001 فیلمی که پیش از مرگ باید تماشا شود، هم راه یافت. ژان لوک گدار، دیگر کارگردان مطرح فرانسوی جایی درباره برسون گفته است: «برسون سینمای فرانسه است؛ همان‌طور که داستایفسکی ادبیات روس است و موتسارت موسیقی آلمان.» و به گواه خیلی‌ها یک محکوم به مرگ گریخت کامل‌ترین فیلم کارنامه کاری این کارگردان محسوب می‌شود.

جیب‌بر/ کارگردان: روبر برسون

برسون این فیلم را بعد از وقفه‌ای سه ساله نسبت به فیلم قبلی‌اش ساخت. نقش اصلی فیلم را مارتین لاسال به عهده دارد که در آن زمان بازیگری غیرحرفه‌ای بود و نقش دختر فیلم را ماریکا گرین بازی می‌کند. این نخستین فیلم در کارنامه برسون است که فیلمنامه اقتباسی ندارد. برسون در جایی گفته بود با ساختن این فیلم قصد داشته حال و هوا و شرایط ذهنی‌ای را که یک دزد در آن قرار می‌گیرد، به شکلی باورپذیر تداعی کند.

ترور/ کارگردان: هنری ورنوی

هنری ورنوی کارگردان ارمنی‌تبار سینمای فرانسه بود که با احاطه کامل بر تکنیک و بیان سینمایی در اغلب ساخته‌هایش پیام‌های اجتماعی و سیاسی را هم برای مخاطبانش منتقل می‌کرد. «ای مثل ایکار» ساخته 1979 این کارگردان است که در ایران با نام «ترور» شهرت یافت. فیلم داستان تروری سیاسی را روایت می‌کند که از هیجانی ویژه برخوردار بوده و بویژه بازی خوب ایو مونتان در نقش بازپرس پرونده قتل و نیز موسیقی انیو موریکونه ارزشی دوچندان به فیلم بخشید.

ریفیفی/ کارگردان: جولز دسین

جولز دسین گرچه کارگردانی با ملیت اصلی آمریکایی است، اما با توجه به تغییر ملیت خود عموما در خیل کارگردانان فرانسوی شناخته شده و عمده فعالیت‌هایش در موج سینمای هنری این کشور شکل گرفته. شهرت اصلی دسین از ساخت فیلم‌های مطرحی چون «شهر عریان»، «شب و شهر» و «قانون» نشأت می‌گیرد که همه در سبک نوآر ساخته شده و حتی کارگردانان نسل بعدی خود را تحت تاثیر قرار داد. ریفیفی در سال 1955 و بر مبنای رمانی از لو برتون نوشته شده و داستان چهار مرد را روایت می‌کند که برای سرقتی بی‌نقص در حال برنامه‌ریزی هستند اما در ادامه مشکلاتی برایشان رخ داده و خطای انسانی گریبان‌گیرشان می‌شود.

برنامه «سینما کلاسیک» هر شب ساعت یک بامداد از شبکه نمایش پخش و روز بعد ساعت 7 صبح و 17 و 15 دقیقه تکرار می‌شود.

زهرا غفاری

رادیو و تلویزیون