نزدیکی بریتانیا به«EFTA»

در گفت‌وگو با پروفسور «شیرین طهماسب هانتر» به بررسی آثار خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و تأثیر آن بر سیاست خارجی این کشور در قبال خاورمیانه و جمهوری اسلامی ایران پرداخته‌ایم.

شیرین طهماسب هانتر، استاد مرکز تفاهم مسلمانان و مسیحیان دانشگاه جورج تاون در واشنگتن دی‌سی است و تا سال 2005 نیز در اندیشکده مرکز مطالعات راهبردی و بین‌الملل واشنگتن حضور داشت و مدیر «برنامه اسلام» این مرکز تحقیقاتی بود. شیرین هانتر اولین زنی بود که درخلال سال‌های 69 تا 78 میلادی در وزارت امور خارجه ایران مشغول به کار بود و بیش از 500 جزوه، کتاب و مقاله از وی منتشر شده است. او به عنوان کارشناس در رسانه‌های مختلف انگلیسی و فارسی زبان خارج از ایران حاضر شده و در مراکز نظامی، تحقیقاتی و وزارت خارجه‌ آمریکا نیز به ایراد سخنرانی پرداخته است.

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا چه تأثیری بر روابط این کشور با سایر اعضای اتحادیه خواهد داشت؟

خیلی بعید است که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تأثیر شدید و حادی بر روابط آن با سایر کشورهای اروپایی بگذارد. البته در خصوص قراردادهای تجاری جدیدی که انگلستان خواهد بست باید رایزنی و گفت‌وگو با طرف‌های مقابل انجام دهد. در نتیجه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، بریتانیا به کشورهای عضو «انجمن تجارت آزاد اروپا» EFTA نزدیک‌تر خواهد شد. این کشورها عبارتند از ایسلند، لیختن اشتاین، نروژ و سوئد. روابط سیاسی نزدیک و سنتی بریتانیا با کشورهایی چون هلند و پرتغال نیز به قوت خود باقی خواهد ماند. به هر حال بسیاری از مسائل منوط به این است که چگونه روند خروج اتفاق خواهد افتاد.

به نظر شما آیا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بر سیاست خارجی این کشور در قبال خاورمیانه تغییری ایجاد خواهد کرد؟

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بعید است که تأثیر قابل توجهی بر روابط بریتانیا با خاورمیانه داشته باشد. به عبارت دیگر بعید است سیاست خاورمیانه‌ای بریتانیا در نتیجه خروج از اتحادیه تغییری بکند. بر این اساس بعید است که سیاست خارجی بریتانیا با متحدانی چون عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی و عمان تغییر کند.

آیا ممکن است سیاست خارجی بریتانیا با چنین متحدانی گسترش هم پیدا بکند و بریتانیا فارغ از معیارهای دست‌و‌پاگیر اتحادیه اروپا در خصوص این کشورها به گسترش روابط بپردازد؟

بله دقیقا. حتی ممکن است روابط بریتانیا با متحدانی چون عربستان سعودی، بحرین، امارات و عمان نزدیک‌تر نیز بشود. چرا که بریتانیا قادر خواهد بود ورای مسائل و هنجارهای محدود کننده اتحادیه اروپا چون حقوق بشر و محدودیت فروش تسلیحات با این کشورها روابط خود را گسترش دهد. به عبارت دیگر اتحادیه اروپا در خصوص این کشورها موضوعات و مسائلی چون حقوق بشر را مطرح می‌کند و درخصوص فروش تسلیحات نیز محدودیت‌های خاص خود را دارد. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا باعث می‌شود این کشور محدودیت‌های پیشین را نداشته باشد و با فراغ بال بیشتری به گسترش روابط خود با این متحدان بپردازد.

در خصوص خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا برخی استدلال کردند این خروج به نفع ایران است. آیا سیاست خارجی بریتانیا در قبال ایران از رهگذر این خروج تغییر خواهد کرد؟

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تأثیر خیلی زیادی بر روابط ایران با بریتانیا نخواهد داشت. از آنجا که بریتانیا همواره رهیافتی سختگیرانه در روابطش با ایران داشته ممکن است در نتیجه خروجش از اتحادیه اروپا، برخی مسائل لاینحل میان ایران و اتحادیه اروپا حل و فصل شود. اما باید توجه داشت که در نهایت روابط ایران و اتحادیه اروپا متأثر از فاکتورهای مختلفی است. یکی از فاکتورهای تأثیرگذار بر روابط ایران و اتحادیه اروپا عامل آمریکاست. در واقع روابط ایران با اتحادیه اروپا متأثر از روابط ایران و آمریکاست. البته این تنها فاکتور دخیل نیست و روابط ایران و اتحادیه اروپا از عوامل دیگری نیز پیروی می‌کند. سیاست‌های خاورمیانه‌ای ایران یکی از فاکتورهایی است که بر روابط ایران و اتحادیه اروپا تأثیرگذار است. لذا با خروج بریتانیا و عدم تغییر این فاکتورها نمی‌توان شاهد تغییر در دینامیک‌های روابط ایران و بریتانیا از یک‌سو و روابط ایران با اتحادیه اروپا از سوی دیگر بود.