نذر خون

مدیر پایگاه وقتی به سالن می‌رود مدتی او را زیر‌نظر می‌گیرد. جوانی را می‌بیند که گاهی به ساعت نگاه می‌کند و گاه با موبایل خود تماس می‌گیرد و با تشویش قدم می‌زند و دور سالن می‌چرخد. بیش از 30 سال سن ندارد و در خطوط چهره‌اش نقشی از بیم و امید دیده می‌شود.

سراغ جوان می‌رود و به او می‌گوید: مدت زیادی است اینجا ایستاده‌ای و نگرانی. آیا کار خاصی داری؟ می‌توانیم به تو کمکی کنیم؟ منتظر کسی هستی؟

با سوال آخر گل از گل جوان می‌شکفد و با خنده می‌گوید: بله. منتظر فرزندم هستم. همسرم بارداری سختی داشت و امروز در بیمارستان در حال وضع حمل است. به محض این که به دنیا بیاید مادر خانمم با من تماس می‌گیرد. من نذر کرده‌ام اگر نوزاد به سلامت و بدون مشکل به دنیا بیاید، بلافاصله خون اهدا کنم و سه نفر را با این کار به زندگی برگردانم. این خاطره‌ای از هزاران نذر‌کننده خون است که با خدای خود عهد می‌بندند تا خون در بدن و سلامت در جسم خود دارند با گرانبهاترین هدیه الهی ـ خون خود- انفاق کنند.

این یکی از خاطراتی است که دکتر بشیر حاجی بیگی که اکنون سخنگوی سازمان انتقال خون است از نذر خون به یاد دارد.

نذر خون از کجا آغاز شد

قدمت نذر خون با عمر اهدای خون در ایران یکی است‌. همیشه کسانی بوده‌اند که دردل با خدای خود عهدی و شرطی می‌کرده‌اند ولو این که این شرط را در دل خود نگه دارند، برای وفا به این عهد خون خود را اهدا می‌کرده‌اند.

به گفته دکتر بشیر حاجی بیگی، مدیر کل دفتر مدیر عامل و روابط عمومی سازمان انتقال خون ایران تا کنون بیشترین خیزش جمعی برای نذر خون در استان‌های اصفهان، زنجان، البرز، قزوین و تهران مشاهده شده است و همه ساله در مناسبت‌های مذهبی گوناگون مثل شب‌های قدر و بخصوص ایام سوگواری امام حسین(ع) بیشترین نذر‌کنندگان خون مراجعه می‌کنند. اشتیاق مردم برای نذر خون به حدی بوده که طرح پذیره‌نویسی نذر و اهدای خون در زمان‌های مورد نیاز نیز راه افتاده است‌. بر‌اساس این طرح و با اخذ نظرات مراجع عظام، اکنون نذر‌کنندگان خون در صورتی که نیاز به خون مرتفع شود، ثبت نام می‌کنند در موعد دیگری که به آنها اعلام می‌شود برای نذر خود مراجعه می‌کنند و نذرشان ادا می‌شود. در حال حاضر وضعیت متوسط اهدای خون در ماه رمضان مناسب است و در ده روز اول این ماه امسال نزدیک به 52 هزار نفر خون اهدا کرده‌اند. به گفته حاجی بیگی، معمولا در شب‌های قدر چهار برابر شب‌های دیگر خون اهدا می‌شود، ولی تقاضا از مردم همیشه این است که اهدای خون را در تمام طول تابستان بخصوص ماه رمضان مد نظر داشته باشند. تاکنون طرح‌های ملی نذر خون در سراسر کشور با شعار تصمیم آگاهانه، اهدای خون مسئولانه و «نجات یک انسان، نذر امسال من» به اجرا در آمده است. کسانی که در روزهای خاص قادر به اهدای خون نیستند نیز در طرح پذیره‌نویسی شرکت می‌کنند. نذر‌کنندگان خون اغلب از اهدا‌کنندگان مستمر هستند و ضریب امنیت و سلامت خون اهدا‌کنندگان مستمر هشت برابر اهدا‌کنندگان بار اول است. زیرا هم خود مراقبتی بیشتری دارند و هم به‌طور مستمر وضع سلامت آنان با اهدای خون پایش می‌شود و آزمایش‌های لازم را از آنها می‌گیرند.

استانی که نذر خون، سنت خانوادگی‌شان شد

در اولین شب قدر استان سیستان و بلوچستان پذیرای 234 نفر نذر‌کننده خون بوده است.

سهیلا خسروی، مدیر‌کل پایگاه انتقال خون این استان می‌گوید: در شرایط سخت این روزها که در برخی مناطق دما به 59 درجه سانتی‌گراد می‌رسد، بادهای موسمی 120 روزه سیستان غبار غلیظی را به هوا بلند می‌کنند که می‌تواند خفه‌کننده باشد، زابل آلوده‌ترین شهر دنیا شده و ماه رمضان نیز امکان اهدای خون در طول روز را محدود می‌کند . وی می‌گوید در این شرایط نذر‌کنندگان خون نعمت بزرگی به شمار می‌روند و شب‌های قدر چه اهدا‌کنندگان اهل سنت چه شیعیان برای نذر خون مراجعه می‌کنند. پایگاه‌های انتقال خون این استان در ماه رمضان تا نیمه شب باز هستند تا پذیرای اهدا‌کنندگان باشند و پس از آن مشغول تهیه خون کم لوکوسیت (خاص بیماران تالاسمی) و فرآورده می‌شوند که تا سحر ادامه می‌یابد. این استان با داشتن 2900 بیمار تالاسمی در میان دو میلیون و 500 هزار جمعیت نیاز فراوانی به خون دارد و در طول ماه رمضان و روزهای گرم و طوفانی، نیاز خود را بیشتر از استان‌های معین و همجوار تامین می‌کند. در این میانه محمد‌علی اصغریان از‌جمله اهدا‌کنندگانی است که نذر دارد و به صورت جمعی و خانوادگی خون اهدا می‌کند. او از اهدا‌کنندگان شیعه این منطقه است و می‌گوید: حضرت علی‌(ع) در یکی از این شب‌ها فرق مبارکش شکافت و خونش برای اسلام به زمین ریخت ما نیز به نیت رضایت ایشان یکی از این شب‌های عزیز خون خود را اهدا می‌کنیم. وی که از برگزار‌کنندگان مراسم افطاری در مسجد محلشان نیز هست می‌گوید: شبی که کارمان در مسجد سبک‌تر می‌شود یکی از شبهای قدر همراه 5، 6 نفر از مردان فامیل می‌رویم و خون اهدا می‌کنیم تا جان هموطنان خود را نیز نجات دهیم.

اصغریان می‌گوید: انسان اگر در زندگی یک قدم برای انفاق بردارد، خدا هزار برابر جبران می‌کند و خدا را شکر که به برکت این کار خیر تا‌کنون مشکل خاصی در زندگی نداشته‌ام. وی این حرکت خدا پسندانه را سرآغاز متبرک شب‌های احیا و شب زنده‌داری می‌داند و می‌گوید: فکر می‌کنم با این کار می‌توانم در راه مولایم علی(ع) قدمی بردارم.

اینجا نذر عاشقانه را در غبار به جا می‌آورند

استان خوزستان یکی دیگر از مناطقی است که این روزها شرایط سختی را پشت سر می‌گذارد. هفته گذشته سه روز پر غبار در استان خاک در چشم و دهان هموطنان کرده است و در این شرایط کمتر کسی این همت بلند را دارد که برای اهدای خون از خانه خارج شود. روزهایی که از طرف استانداری تعطیل اعلام می‌شود را نیز باید به این موضوع اضافه کرد.

دکتر عبدالحسین قاسم‌زاده، مدیرکل انتقال خون استان خوزستان در این مورد می‌گوید: به این وضع عادت کرده و به همین دلیل از قبل تا توانسته‌ایم ذخایر خونی را تکمیل کرده‌ایم. هم گرم است و هم غبار‌آلود، اما خدا را شکر وضع ذخایر خونی خوب است.

او از همت بلند مردمی می‌گوید که در غبار کشنده شهر نیز اهدای خون به هموطنان خود را فراموش نکرده‌اند. 18 درصد افزایش مراجعه و 16 درصد افزایش خونگیری در اهواز و 9 درصد افزایش خونگیری در کل استان طی دو هفته اول ماه مبارک رمضان گواه این مدعاست.

یکی از اهدا‌کنندگان این منطقه می‌گوید: من نذر دارم شب احیا خون اهدا کنم. اگر دوشب وضع آسمان و زمین به هم بریزد، شب سوم هرچه باشد باید نذرم را ادا کنم مراکز اهدای خون در شب‌های احیا تا سحر باز است و مردم زیادی مراجعه می‌کنند.

حامد نجفی که هشت سال است خون خود را به خاطر نذری که داشته اهدا می‌کند می‌گوید: ناچار شده‌ایم با این وضع هوا سازگار شویم. بیماران منتظر نمی‌مانند هوا صاف شود. اغلب نیاز به خون، یک وضعیت اورژانسی است. این را وقتی فهمیدم که در یک ماه رمضان همسرم وضع حمل داشت و نیاز به خون پیدا کرد.

اگر اهدای خون مردم در این ماه مبارک نبود همسر و فرزندم شاید الان از دست رفته بودند. من از آن پس نذر کردم در یکی از شب‌های احیا خون اهدا کنم و حالا فرزندم هشت سال دارد. هم سن نذر من است.

نذر خون سنتی است که نجات‌بخش انسان‌هاست و شاید بهترین نذر همان باشد که بهترین اثر را در دنیا و آخرت باقی بگذارد.

ماندانا ملاعلی

جام‌جم