سریال گرما ، شنا و غرق شدگی

بر اساس آمار و بر خلاف باور اغلب هموطنان که فکر می‌کنند بیشترین آمار غرق‌شدگی مربوط به دریاست، رودخانه‌ها و سدها بیشتر از هر جای دیگر جوانان را به کام مرگ می‌کشد. سال گذشته 224 نفر شامل 187 مرد و 37 زن در رودخانه‌ها جان خود را از دست دادند.

بر اساس آمارهای سازمان پزشکی قانونی، سال گذشته پس از رودخانه‌ها، دریا با 199 فوتی (173 نفر خارج از محدوده طرح و 26 نفر در محدوده مجاز)، استخر با 128 نفر، کانال با 88 نفر، دریاچه مصنوعی و سد با 71 نفر، چاه با 25 نفر و دریاچه طبیعی با 18 فوتی بیشترین آمار غرق‌شدگی را داشته‌ است. در این میان ناآشنایی با فنون شنا، بی‌توجهی به وضعیت دریا و بی‌تفاوتی برخی از مسئولان در جلوگیری از شنا در مکان‌های غیرمجاز مهم‌ترین دلیل غرق‌شدگی‌ها محسوب می‌شود.

خوشبختانه در سال‌های اخیر و با اقدامات پیشگیرانه صورت گرفته میزان غرق شدگی‌ها کاهش یافته و تعداد فوتی‌ها بر اثر غرق‌شدگی از 898 نفر در سال 93 به 879 نفر در سال 94 رسیده که این آمار، کاهش 2.1 درصدی را نشان می‌دهد.

همچنین بر اساس اعلام پزشکی قانونی در سال گذشته 748 مرد و 131 زن بر اثر غرق‌شدگی جان خود را از دست دادند ؛ این در حالی است که تعداد مردان فوت شده بر اثر غرق‌شدگی در سال 1393، 873 نفر و تعداد زنان 115 نفر بوده است.سال گذشته بیشترین آمار تلفات غرق‌شدگی با 162 فوتی در مرداد ماه به ثبت رسیده است.

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی مهم‌ترین علت غرق‌شدگی را بی‌احتیاطی قربانیان این گونه حوادث می‌داند و به تپش می‌گوید: در بسیاری از مواقع فرد خودش به خوبی می‌داند که با فنون شنا آشنایی ندارد اما باز هم در محل‌های پر عمق دریا به شنا می‌کند. افراد باید بدانند که شنا در جاهای پرعمق دریا و در میان آب‌های خروشان با جایی مثل استخر که سطح محکم و مسطحی دارد متفاوت است. در محل‌هایی مثل دریا که ماسه‌ها در زیر پا در حال حرکت است یا موج می‌آید تخصص شنا چندان کاربردی ندارد. نکته جالب این است که تعداد افراد فوت شده که شناگر بوده‌اند زیاد است، در مواقعی که ماسه‌های زیر پا خالی شود یا گرداب آبی ایجاد می‌شود دیگر نمی‌توان حرف از تخصص زد.

وی ادامه می‌دهد: گاهی فرد هنگام شنا در مناطق ممنوعه دچار گرفتگی عضلات می‌شود، در این مواقع فرد شنا بلد باشد یا نباشد فرقی نمی‌کند و دچار غرق‌شدگی می‌شود. اغلب در مناطق ممنوعه تابلوی «شنا ممنوع» نصب شده است. شاید بتوان گفت نظارت‌ها ضعیف است اما نمی‌توانیم بگوییم حفاظتی صورت نمی‌گیرد، در واقع برای جلوگیری از حوادث غرق‌شدگی باید مردم همکاری لازم را داشته باشند و از شنا در مناطق ممنوعه خودداری کنند. بهتر است زمانی که فردی دچار غرق‌شدگی می‌شود و او را از آب می‌گیرند هرچه سریع‌تر اورژانس و آتش‌نشانی را خبر کنند اما در صورتی که احساس می‌کنند فرصت کم است باید فرد حادثه دیده را وارونه کنند تا آبی که داخل ریه‌هایش رفته خارج شود. این یک کار تخصصی است و فردی که برای کمک می‌آید باید با اصول کمک‌های اولیه آشنایی داشته و انواع تنفس مصنوعی را بلد باشد و بداند چه موقع باید تنفس مصنوعی بدهد.

برای مثال اگر فردی را از آب بیرون بیاورند و در گلو و بینی‌اش گل و ماسه باشد تنفس مصنوعی دردی را دوا نمی‌کند زیرا ابتدا باید مجاری تنفسی‌اش را باز کنند. در هر صورت حداقل کاری که می‌توان در این مواقع انجام داد برگرداندن مصدوم به پهلو و ضربه به پشت او است تا از این طریق آب داخل ریه‌اش خالی شود.

سخنگوی آتش‌نشانی تهران خاطرنشان کرد: خیلی اوقات شنیده ایم که می‌گویند ترس باعث غرق شدن یک فرد شد. در تحلیل این صحبت باید گفت وقتی فردی در شرایط غرق‌شدگی قرار می‌گیرد و می‌ترسد، شوکی به بدنش وارد می‌شود که باعث انقباض بدن می‌شود، به طوری که فرد احساس می‌کند کنترل بدنش را از دست داده و بدنش دچار گرفتگی عضلانی شدیدی شده است، در این گونه مواقع فرد اگر هم بخواهد، نمی‌تواند حرکتی کند. البته این موضوع در مورد همه افراد صدق نمی‌کند زیرا برخی از افراد تجربه خوبی دارند و می‌توانند خود را در شرایط نجات قرار دهند. بنابراین هرچقدر آشنایی با فن شنا کمتر باشد ترس و خطر غرق‌شدگی هم بیشتر می‌شود .

یکی از ناجیان غریق جمعیت هلال‌احمر درباره غرق‌شدگی‌ها در خزر می‌گوید: اکثر قربانیان همزمان با تاریک شدن هوا جان باخته‌اند زیرا در این ساعات ناجیان غریق حضور ندارند، دیگر این که شناگران در مناطق ممنوعه‌ای شنا می‌کنند که کسی برای نجات آنها حضور ندارد. از سوی دیگر، شب‌ها اغلب دریا توفانی است به همین دلیل حتی افراد بومی استان‌های شمالی هم در تاریکی شنا نمی‌کنند اما متاسفانه مسافران دریا بدون در نظر گرفتن ویژگی‌ها و خطرات دل به دریا می‌زنند. از سوی دیگر، براساس گزارش‌های رسمی، غرق‌شدگی در مناطقی که به اصطلاح مشمول طرح‌های سالم‌سازی نشده است بیشتر رخ می‌دهد. این در حالی است که بسیاری از گردشگران از تعداد اندک مراکز اجرای طرح سالم‌سازی دریا گله دارند و شلوغی و نامناسب بودن این مراکز را عامل مهمی برای دوری از حضور در این مکان‌ها می‌دانند.

دلیل اصلی تلفات انسانی ناشی از شنا در سواحل خزر، موج و جریان‌های ناشی از آن بویژه جریان‌های شکافنده در سواحل دریای خزر است. آشنا نبودن گردشگران با فنون شنا در محیط دریا، سالانه به غرق شدن تعداد زیادی از هموطنان در سواحل دریا می‌انجامد. به همین دلیل میزان تلفات انسانی غرق‌شدگی در ایران قابل مقایسه با تلفات انسانی زلزله‌های متوسط کشور است. افراد علاوه بر یادگیری مهارت شنا باید از نحوه شنا در دریا شناخت کافی داشته باشند که مهم‌ترین نکته در این خصوص دوری از برخی جریان‌های ساحلی است. بیشتر جریان‌های ساحلی به دلیل وجود موج و شکست آن در محدوده آب‌های کم عمق ساحلی ایجاد و سبب غرق شدن حتی شناگران ماهر نیز می‌شود. پشته‌های ماسه‌ای هلالی شکل از نشانه‌های بارز محل تشکیل این جریان‌هاست. به گردشگران سواحل دریای خزر توصیه می‌شود به محض مشاهده باریکه‌ای از آب‌های متلاطم و کف‌آلود که به سمت دریا کشیده می‌شود از شنا کردن در آن منطقه خودداری کنند. تفاوت رنگ آب مناطق اطراف، برگشت مواد ریز شناور به سمت دریا و مشاهده شکستگی در الگوی امواجی که به سوی ساحل در حرکت است از دیگر نشانه‌های پدیده خطرناک جریان شکافنده است.

سعیده اسدیان