روایتی از آینده انقلاب

این کتاب مشتمل بر یک دیباچه و هفت فصل است. فصل اول به بیان مفاهیم، ادبیات و کلیات آینده‌نگری و آینده‌پژوهی اختصاص دارد. فصل دوم به اهمیت و جایگاه آینده‌پژوهی در جهان‌بینی اسلامی با تاکید بر دیدگاه‌های امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب می‌پردازد. فصل سوم بر بررسی تحولات جهان در 30 تا 50 سال پیش رو و تاثیرات آن بر جامعه ایرانی تمرکز دارد. در فصل چهارم چرایی پیدایش، دستاوردها و چالش‌ها انقلاب اسلامی مورد واکاوی قرار گرفته و فصل پنجم به مبحث ارتباطات و رسانه‌ها اختصاص دارد. در فصل ششم نیز به حوزه فرهنگ و جامعه و مباحث بنیادین آن پرداخته می‌شود. فصل هفتم بحث سیاست و بازنمودهای داخلی و خارجی آن را در بر دارد. در نگارش این کتاب از بیش از 300 منبع داخلی و خارجی ازجمله به زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه استفاده شده است. کار نگارش این کتاب چهار سال به طول انجامیده و براساس متدولوژی و رهیافت آینده‌پژوهی تدوین شده که از سال 1960 میلادی در مراکز علمی جهان مورد پذیرش واقع شده است. به گفته مولف، حرف اصلی وی در این کتاب این است که ما چگونه می‌توانیم در کنار روندها، تحولات و چشم‌اندازهایی که در دنیا ایجاد شده است، ابتکار عمل را به دست بگیریم و منفعل عمل نکنیم.

بازتاب‌ یک انقلاب جهانی

کتاب «انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن» نوشته جان ال اسپوریتو و ترجمه محسن مدیرشانه چی است که به بازتاب شعارهای انقلاب اسلامی در جهان اسلام می‌پردازد.

این کتاب به بررسی انقلاب ایران و تأثیر آن بر کشورها و فرهنگ‌های مشابه می‌پردازد. به زعم نویسنده، پرداختن به چنین موضوعی از آن رو واجد اهمیت است که برخلاف انقلاب‌های قبل از آن، خاصه از قرن 18 تا اواخر قرن بیستم، انقلاب ایران از ویژگی ایدئولوژیک برخوردار است. خلاف اجماع اندیشمندانی که دین را افیون توده می‌دانستند یا ایدئولوژی را انقلاب‌ساز نمی‌دانستند، این بار دین و ایدئولوژی انقلاب‌آفرین شده است، طوری که میشل فوکو در بررسی خود در زمان انقلاب ایران آن را انقلاب مبتنی بر پست‌مدرن معرفی می‌کند. او همچنین تاکید می‌کند «در نیمه دوم قرن بیستم، کمتر رویدادی همچون انقلاب 1979 ایران ناآرامی برانگیخته است» دلیل دیگر در ضرورت پرداختن به این موضوع نیز نبود مطالعه همه‌جانبه در این خصوص بوده که باعث شده مولف با بررسی تطبیقی قیام‌های مردمی در کشورهای مختلف، بازتاب انقلاب اسلامی در جهان اسلام را بیش از پیش مورد تاکید قرار دهد. اگرچه این کتاب به موج جدید بیداری اسلامی در منطقه نپرداخته، اما نگاهی جامع نسبت به بازتاب انقلاب در دهه اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی دارد.

انقلاب، به روایت سفیر دشمن

سولیوان، آخرین سفیر آمریکا در ایران، در کتابی به نام «ماموریت در ایران» به روابط آمریکا و شاه در برهه انقلاب، تحلیلش از انقلاب اسلامی، شخصیت فرهمند امام خمینی و... می‌پردازد.

او در کتاب خود به گونه‌ای به توضیح مسائل می‌پردازد که گویی آنها حداقل در مراحل اولیه انقلاب اسلامی در ایران نگاه منفی نسبت به آن نداشتند و مسیر انقلاب را در تضاد و تزاحم با منافع ملی آمریکایی‌ها نمی‌دیدند. در حقیقت آنچه نگاه سولیوان به تحولات انقلابی ایران خوانده می‌شود این است که آنان از سقوط رژیم پهلوی و روی کار آمدن انقلابیون میانه‌رو در این مرحله چندان ابایی نداشتند و از آن به عنوان راه‌حلی واقع‌بینانه یاد می‌کردند. در همین ارتباط سولیوان مطالب جالبی را ذکر کرده است. وی در قسمتی بیان می‌کند که از دیدگاه ما چنین راه‌حلی رضایت‌بخش بود؛ زیرا از ادامه آشوب و هرج و مرج جلوگیری می‌کرد، استقلال و تمامیت ارضی ایران را محفوظ نگاه می‌داشت، از روی کار آمدن یک رژیم افراطی جلوگیری به عمل می‌آورد و راه نفوذ و سلطه شوروی را هم در این منطقه حساس سد می‌کرد. در مقابل، روابط خاص و همکاری‌های نزدیک امنیتی و نظامی ما با ایرانیان کاهش می‌یافت و سیاست ایران در منطقه از سیاست همکاری با اسرائیل به یک سیاست ضداسرائیلی تغییر جهت می‌داد. هر‌چند این وضع در مقایسه با امتیازاتی که در دوران حکومت شاه از آن برخوردار بودیم چندان خوشایند نبود، با این حال بر پیروزی یک انقلاب ـ از نظر او ـ خام و ناشناخته که به قیمت از هم پاشیدن نیروهای مسلح ایران تمام می‌شد، رجحان داشت.