76 سالگی رادیو به روایت پیشکسوتان

در شروع کار ساختمان رادیو از دو طبقه تشکیل می‌شد که طبقه اول شامل یک اتاق انتظار و دستگاه‌های فرستنده و تقویت‌کننده بود و طبقه دوم یک اتاق که به‌صورت استودیو درآمده بود، اما رادیو بسرعت جایگاهی ارزشمند در میان شنوندگان پیدا کرد و تعداد شبکه‌های رادیویی هم افزایش یافت و این روزها رادیویی‌ها، 76 سالگی رادیو را جشن می‌گیرند، به‌همین دلیل در هفتاد و ششمین سالگرد رادیو به سراغ صداهای ماندگار رفتیم و خواستیم از روز اولی تعریف کنند که وارد رادیو شدند، زیرا رادیویی‌ها آدم‌های ثروتمند و خوشبختی هستند؛ چون مردم آنها را فقط از پشت امواج رادیو می‌بینند، به‌همین دلیل هرگز عجله‌هایشان را برای برنامه‌سازی، دور تند ضبط کردن‌ها و... نمی‌بینند! ممکن است آنها اخم کنند، اما از دوستی حرف می‌زنند. ممکن است بی‌حوصله باشند، ولی به صبر سفارش می‌کنند. ممکن است در دل‌هایشان خداحافظی کنند، اما از سلام می‌گویند.

فریبرز گلبن، از تهیه‌کنندگان پیشکسوت رادیو است و این روزها دو برنامه «جمعه من» و «چه فرصتی و چه شبی» را روی آنتن رادیو جوان دارد. او درباره ورودش به رادیو گفت: سال 1348 وارد رادیو شدم. در آن زمان 19سال بیشتر نداشتم. پدرم به‌دلیل شیطنت‌های بسیاری که داشتم، مرا به یکی از آشنایان معرفی کرد تا جایی دست به کارم کند. همانجا با اولین نگاه عاشق این کار شدم و دیدم این همان کاری است که من دوست دارم. در ابتدا هم کارم را با موسیقی خبر رادیو شروع کردم.

شور جوانی

وی افزود: البته در آن زمان این طور نبود که یکباره وارد استودیو شویم و باید کارآموزی می‌کردیم. بعد از مدتی در دوره‌های کارآموزی تهیه‌کنندگی رادیو شرکت کردم و بعد از گرفتن لیسانس برنامه‌های مختلفی را تهیه کردم. هنوز هم شور و نشاط گذشته را دارم، زیرا احساس می‌کنم هر برنامه‌ای که تهیه‌ می‌کنم باید ویژه باشد تا برای مخاطب هم جذاب باشد. تا به امروز هم برنامه‌های متنوعی کار کرده‌ام؛ از عصرانه گرفته تا آدینه، هفت‌شنبه، آخرشه و...

این تهیه‌کننده با اشاره به این که خلاقیت در رادیو حرف اول را می‌زند، توضیح داد: جامعه ما جوان است و از ایده‌های نو استقبال می‌کند. من از طرح‌های خوب استفاده می‌کنم. با این که متولد سال 1329 هستم، اما احساس جوانی می‌کنم و همراه جوانان هستم و همیشه برای جوانان برنامه تهیه می‌کنم.

گلبن درباره جایگاه رادیو با وجود تعدد شبکه‌های مجازی و تلویزیونی گفت: هنوز هم رادیو مخاطب دارد و به نظرم روزبه‌روز به تعداد مخاطبان رادیو اضافه می‌شود. مردم هنوز هم این رسانه گرم و صمیمی را دوست دارند و تا آخرین روز کهکشان این رسانه گرم خواهد ماند.

تخصصی شدن شبکه‌ها

علی حاجی‌نوروزی، از تهیه‌کنندگان باسابقه رادیو است. او متولد سال 1331 است و سال 1352 و در 21 سالگی به عنوان صدابردار وارد سازمان صداوسیما شد. وی دراین‌باره گفت: من در ابتدا کارم را در میدان پانزده خرداد شروع کردم. البته آن زمان راحت نمی‌توانستیم وارد استودیو شویم و باید دوره‌های کارآموزی را با موفقیت پشت‌سر می‌گذاشتیم و بعد کار را به شکل حرفه‌ای انجام می‌دادیم، حتی به یاد دارم زمانی که در استودیو حضور داشتیم، نمی‌توانستیم سوالی مطرح کنیم، مگر آن‌که ضبط تمام می‌شد و بعد سوال می‌پرسیدیم.

وی اشاره کرد: در آن زمان ما راحت پشت میز صدا نمی‌نشستیم و باید به شکل کارگاهی کار را یاد می‌گرفتیم. اولین برنامه‌ای که من ضبط کردم، تک گوینده بود و از آنجا که به صدابرداری کارهای نمایشی علاقه‌مند بودم، در این زمینه کسب تجربه کردم و از سال 1363 برنامه صبح جمعه با شما را با مرحوم نوذری و نمایش‌های رادیویی را کار کردم و تا به امروز هم ادامه داده‌ام. البته سال 1375 بازنشسته شدم، اما باز هم به فعالیتم ادامه دادم. چندسالی در کنار ضبط صدا، مسئول صدابرداری هم بودم، اما از سال 81 فقط ضبط نمایش‌ و برنامه‌های رادیویی را انجام می‌دهم.

این صدابردار پیشکسوت هم با اشاره به این که آذر ماه امسال وارد چهل‌و‌یکمین سال فعالیتش در رادیو می‌شود، گفت: راستش من با حرفه‌ام عشق کردم و کار در رادیو برایم خیلی لذتبخش است که بعد از بازنشستگی همچنان به فعالیتم ادامه می‌دهم. وی درباره جایگاه رادیو گفت: رادیو هنوز هم مخاطب خاص خودش را دارد و با توجه به تخصصی شدن شبکه‌های رادیویی، هر یک از مخاطبان به برنامه‌های مورد علاقه‌شان گوش می‌دهند.

بازتاب مخاطبان

فاطمه آل‌عباس از گویندگان قدیمی رادیو ایران است که از 20 سالگی فعالیتش را با رادیو در مشهد شروع کرد.

وی درباره روز اول فعالیتش گفت: باتوجه به این که خانواده مذهبی داشتم و بافت شهر مشهد هم مذهبی بود، خانواده‌ام با کار خیلی موافق نبودند، حتی تا شش ماه زنده‌یاد پدرم به کسی نمی‌گفت دخترش در رادیو کار می‌کند، اما آرام آرام علاقه‌مند به کارم شدند و پیش دیگران تعریف مرا می‌کردند. گرچه در حال حاضر پدر و مادرم در قید حیات نیستند، اما یکی از شنوندگان پر و پا قرص برنامه‌های من بودند و اگر روزی مرخصی می‌گرفتم، حتما به من زنگ می‌زدند که من کجا هستم. از سال 1376 هم در تهران به فعالیتم ادامه دادم.

وی درباره جایگاه رادیو در میان مخاطبان گفت: گرچه من سال‌هاست در رادیو کار می‌کنم و عرق خاصی به رادیو دارم، اما این حرفم به دلیل عرقم به رادیو نیست. واقعا با توجه به بازخورد خوبی که از مخاطبان دارم، رادیو هنوز زنده است و نسل ما و نسل جوان حافظ این رسانه هستند و هرگز اینترنت، شبکه‌های مجازی و تلویزیونی نتوانستند جای رادیو را پر کنند.

نوای رادیو در پشت چراغ قرمز

هر وقت نام عذرا وکیلی شنیده می‌شود، ناخودآگاه مخاطبان به‌یاد برنامه «سلام کوچولو» می‌افتند که به تهیه‌کنندگی و اجرای وکیلی از رادیو ایران پخش می‌شود. او در این سال‌ها برنامه‌های دیگری همچون «از سرزمین نور»، «قصه شب» و «رمان تا نمایش»را تهیه‌ کرده است. وکیلی در دوران تحصیلش در مدرسه در گروه‌های هنری حضور داشت و همین علاقه او را به رادیو کشاند.

وی در این باره گفت: سال 1344 در حالی که در کلاس نهم تحصیل می‌کردم در امتحانی که رادیو می‌گرفت، شرکت کردم و قبول شدم. بعد از مدتی دوره کارآموزی، کارم را شروع کردم.

وی با اشاره به جایگاه رادیو در میان شنوندگان عنوان کرد: در حال حاضر وقتی پشت چراغ قرمز می‌ایستیم از خودروها صدای رادیو شنیده می‌شود که هر یک شنونده شبکه رادیویی مورد علاقه‌شان هستند. این نشان می‌دهد رادیو هنوز زنده است و مخاطب خودش را دارد.

فاطمه عودباشی