افیون دیجیتالی

به گزارش جام جم کلیک ، موادمخدر دیجیتال یا شنیداری، آهنگ‌هایی است که با گوش دادن به آنها حسی شبیه زمانی که موادمخدر استعمال می‌شود به آدم‌ها دست می‌دهد، طوری‌ که هر آهنگ مخصوص یک ماده مخدر است و حسی شبیه آن را دارد، مثلا بعضی از آنها حسی شبیه کوکائین ایجاد می‌کند و برخی دیگر اثری مثل ماری‌جوآنا دارند. دیجیتالی شدن موادمخدر به حدی است که در فهرست پیش‌بینی‌های بدبینانه برای سال 2025 دنیایی به تصویر کشیده شده که در آن مخدرهای سایبری ـ روانی خانواده‌ها و جوامع را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند. با این وجود در صحت این ادعاها تردید وجود دارد و ما در کلیک سعی داریم به این پرسش پاسخ دهیم که آیا مخدرهای دیجیتالی واقعیت دارند؟

آیا اعتیادآور است؟

Digital drugها بخشی از Binural Beats‌هایی است که می‌توانند با پالس‌های تولیدشده با فرکانس‌های متفاوت برای هر گوش، میزان دوپامین مغز را بالا ببرند و تاثیر خاصی بر بخش‌های مختلف مغز بگذارند و تجربه موادمخدر را در مغز به‌وجود آورند. هر چند بسیاری معتقدند این تنها شایعه‌ای از طرف تولیدکنندگان این آهنگ‌هاست، برای این‌که آهنگ‌هایشان دیده شود و به فروش برسد و هنوز راه زیادی تا این‌که آهنگ‌های صوتی بتوانند چنین اثری را ایجاد کنند مانده است و مخدرهای دیجیتال از آن نوع وابستگی‌ای که موادمخدر واقعی برای آدم‌ها ایجاد می‌کند به دور است، اما در سمت دیگر میدان، روان‌شناسان قرار دارند که می‌گویند گوش کردن طولانی‌مدت به این فایل‌های صوتی اعتیاد به همراه می‌آورد. تا جایی که مجبور می‌شوید هر نوع فعالیت اجتماعی را همراه با گوش کردن به این فایل‌های صوتی انجام دهید، زیرا به مرور ترشح دوپامین در مغز وابسته به شنیدن این فرکانس‌ها می‌شود و در موارد عادی مغز دیگر نمی‌تواند دوپامین ترشح کند. البته همه این حالت‌ها مثل آن زمانی است که شخص به اینترنت اعتیاد دارد، موضوعی که خیلی از ما دچارش هستیم.

آنهایی که معتقدند فایل‌های صوتی نمی‌توانند اثر موادمخدر را داشته باشند با استدلال‌هایی نسبتا قوی به میدان آمده‌اند. این گروه از محققان دست به انجام مطالعات میدانی و تجربی زده‌اند و برای رد اعتیادآور بودن فایل‌های صوتی که از طریق دانلود در اختیار قرار می‌گیرند، دلایلی را پیش رویمان قرار می‌دهند. آنها می‌گویند امواجی که از مغز فرستاده می‌شود درواقع معلول فعالیت‌های شیمیایی مغز است و نه علت آن، همان‌طور که یک بلندگو بر اثر عبور جریان الکتریکی صدای بلند تولید می‌کند. با صدای بلند نمی‌توان به همان سادگی همان جریان الکتریکی را تولید کرد که به بلندگو وارد شده و این مواد شیمیایی است که در مغز موجب اتفاقاتی می‌شوند که بعضی از آثار آن به‌صورت امواج الکترونیکی قابل دریافت است و بازتولید همان امواج نمی‌تواند همان مواد شیمیایی را به اندازه لازم برای مخدر بودن تولید کند.

علاوه بر این، مغز مکانیسم‌های حفاظتی دارد که در مقابل عوامل خارجی مقاومت می‌کند و تغییراتی که تلاش می‌کند با ایجاد یک فرکانس صوتی به مغز القا شود از طرف مغز واپس زده می‌شود و مغز امواج دیگری را برای ایجاد تعادل منتشر می‌کند تا مانع اثرگذاری این امواج شود.

از همه اینها گذشته آنها می‌گویند موادمخدر رایج علاوه بر مغز، روی بخش‌های سیستم عصبی و اعضای بدن اثر می‌گذارند و مخدرهای دیجیتال فعلی تنها می‌توانند مغز را متاثر کنند و نمی‌توانند بخش‌های دیگر بدن را تحت‌تأثیر قرار دهند. حتی بعضی‌ها معتقدند این امواج استرس، خستگی یا درد را کم می‌کند یا در کاهش وزن و تقویت حافظه نقش دارند که اثر آن طولانی و ماندگار نیست.

مخدر دیجیتال از کجا می‌آید؟

تاریخچه شناخت اثر شنیدن فرکانس‌های متفاوت از هر گوش، به سال ۱۸۳۹ برمی‌گردد که هاینریش ویلهلم داو این اثر را کشف کرد.

براساس یافته ویلهلم داو، ضربه به دو گوش کمک می‌کند آرامش، خلاقیت و دیگر حالات ذهنی مطلوب حاصل شود. بنابراین خیلی زود سوءاستفاده از آن همه‌گیر شد و بسیاری تلاش کردند بگویند از طریق گوش دادن به آهنگ‌هایشان می‌توان به آرامش رسید. اما سال 2011 مدیر مدرسه‌ای در اوکلاهامای آمریکا در مورد مخدرهای دیجیتال هشدار داد و بعد از آن این موضوع مثل بمب خبری در دیگر نقاط دنیا صدا کرد و رسانه‌های جهان در مورد آن هشدار دادند و شاید به دلیل همین هشدارها بود که در فاصله سال‌های 2011 تا 2014، جست‌وجوی عبارت digital drugs در موتور جست‌و‌جوی گوگل مشاهده و وارد ایران نیز شد، ولی بسیاری از تحقیقات صورت گرفته نشان داد مخدرهای دیجیتال آن حالتی را که موادمخدر واقعی برای افراد ایجاد می‌کند، ایجاد نمی‌کند و تنها هشدار می‌دهند که افراد از کمبودهای عاطفی و حسی رنج می‌برند.

تکذیب وجود مخدر دیجیتال در ایران

بسیاری از کارشناسان و روان شناسان هر چند وجود موادمخدر دیجیتال را در ایران رد نمی‌کنند، اما وجود آن را نیز تائید نکرده و تنها درباره امکان گسترش و همه‌گیر شدن آن هشدار می‌دهند. چندی پیش سردار علی مویدی، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا، درباره وجود مخدر صوتی و دیجیتال در کشور به خبرگزاری مهر گفته بود: «تاکنون هیچ موردی درباره استفاده از این مخدرها گزارش نشده است، اما از آنجا که دانلود این موزیک‌ها در دنیای مجازی به‌صورت رایگان انجام می‌شود، کارشناسان پلیس مبارزه با موادمخدر با همکاری کارشناسان پلیس فتا در حال رصد سایت‌هایی هستند که اقدام به فروش یا دانلود این موزیک‌های مخدر می‌کنند.»

سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در گفت‌و گو با کلیک تاکید می‌کند که مخدرهای دیجیتال اصلا وارد ایران نشده است. او می‌گوید: «بنده با مراکز درمانی هم صحبت کرده‌ام و هیچ موردی از مراجعه فردی به این مراکز در این زمینه نیز گزارش نشده است و اصلا وجود ماده مخدر دیجیتال واقعیت ندارد، زیرا اگر دیجیتالی باشد سودی ندارد و قاچاقچیان موادمخدر تنها درصورتی که ماده‌ای برایشان سود داشته باشد، اقدام به فروش آن می‌کنند.»

صفاتیان توضیح‌ می‌دهد: وقتی به اعتیاد نگاه می‌کنیم دو علت بیرونی و درونی دارد که در ایران دو عامل لذت و کنجکاوی از لحاظ بیرونی باعث اعتیاد افراد می‌شود. گوش دادن به موسیقی درست است که باعث لذت افراد می‌شود و اگر فردی معتاد باشد به وسیله گوش دادن به موسیقی خماری‌اش برطرف می‌شود، اما اعتیاد به خود آن اثبات نشده است.

سیدحسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران و مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه و تعاون هم درباره وجود مخدرهای دیجیتال در ایران به کلیک گفت: «موسیقی درمانی تکنیکی است که متخصصان خاص خود را دارد، اما با توجه به ویژگی‌های فردی، ظرفیت‌های افراد، شدت و بروز مشکل، توانایی فرد و رفتار خانواده باید اختلال تشخیص و با توجه به آن به‌عنوان مثال موسیقی درمانی تجویز ‌شود. در حقیقت موسیقی درمانی خود می‌تواند راهکاری باشد، اما این‌که کسی به آن اعتیاد داشته باشد یا باعث اعتیاد شود مورد اثبات‌شده‌ای نیست، در مقایسه با اعتیاد به اینترنت که نوعی اختلال روانشناختی ـ اجتماعی است و درنتیجه آن فرد دلبستگی بیمارگونه‌ای را به اینترنت و فعالیت‌هایی که در حیطه آن انجام می‌دهد، احساس می‌کند.»

راحله رسولی - ضمیمه کلیک