گنجینه‌گردی از باغ دولت‌آباد تا هورالعظیم

مسجد شاه‌ولی یا مسجد امام شهرستان تفت از توابع استان یزد یکی از آثاری است که 23 اسفند به ثبت آثار ملی ایران رسیده است. این مسجد در قرن هشتم هجری قمری ساخته شده و در حال حاضر حدود 6 قرن از زمان ساخت آن می‌گذرد. در، گنبد و سنگ مرمری محراب آن، هر یک به دلایل خاصی، نمونه زیبایی از معماری هستند و چشم بازدیدکننده را به خود خیره می‌کنند. برای این‌که این مجموعه تاریخی را ببینید باید 25 کیلومتر از شهر یزد خارج شوید و به سمت ابرکوه بروید. از تهران تا یزد را هم می‌توان با حدود 10 ساعت رانندگی طی کنید.

در شهر یزد، مجموعه تاریخی دیگری هم وجود دارد که آن هم 23 اسفند 1346 به ثبت ملی رسیده است. این مجموعه، زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه نام دارد. همانطور که از این اسامی مشخص است، گفته می‌شود از این مجموعه در گذشته به عنوان زندان استفاده می‌شده اما از نظر تاریخی، روشن است که این مجموعه به عنوان یک مدرسه دینی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این مجموعه در دل شهر یزد و در محله فهادان قراردارد. از گنبد این مجموعه به عنوان یک اثر معماری جالب توجه یاد می‌شود.

اما دیگر مجموعه تاریخی یزد که 23 اسفند 1346 به ثبت ملی رسیده باغ دولت‌آباد است. این باغ علاوه بر این‌که در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته، یکی از باغ‌های ایرانی است که در فهرست میراث یونسکو هم ثبت شده است. این مجموعه در قرن 12 هجری قمری توسط یکی از خوانین یزد ساخته شده و علاوه بر این‌که کاربرد ارگ حکومتی داشته، سکونتگاه و تفرجگاه حاکم نیز بوده است. این باغ که در ردیف باغ فین کاشان و باغ ماهان کرمان است، دارای بلندترین بادگیر خشتی جهان نیز هست.

در شهرستان بهشهر، در استان مازندران، دو غار وجود دارد که قدمت آنها به دوران اولیه بازمی‌گردد و از این‌رو برای محققان بسیار ارزشمند است. این دو غار در ورودی شهر بهشهر قرار دارند و آثاری مربوط به 75 هزار سال پیش هم در آنها پیدا شده است. نام این دو غار «هوتو» و «کمربند» است. برای این‌که به این دو غار باستانی برسید باید از جاده هراز راه شمال کشور را پیش بگیرید. از کنار این غارها منظره زیبایی از شهر و روستای تروجن (شهیدآباد) را که در آن نزدیکی است، خواهید دید ضمن این‌که به غاری پا می‌گذارید که یکی از لوکیشن‌های فیلمبرداری فیلم «افعی» با بازیگری
جمشید هاشم پور بوده است.

دیگر اثر تاریخی که مناسبت تاریخی آن مربوط به روزهای پایانی اسفند است و می‌توانید در ایام نوروز هم از آن دیدن کنید، مناطق مربوط به عملیات خیبر است. عملیات خیبر البته جزو عملیات‌ برون‌مرزی ایران بوده و بخش قابل توجهی از آن مثلا در جزیره مجنون، در حال حاضر خارج از مرزهای کشور قرار گرفته است. با این حال می‌توانید از مبدا این عملیات یعنی هورالهویزه یا هورالعظیم دیدن کنید که علاوه بر جاذبه تاریخ جنگ، بزرگترین تالاب استان خوزستان هم هست.

تا سخن از جنگ تحمیلی است شما را به کرمانشاه هم ببریم که شب 26 اسفند امسال، هجدهمین سالگرد بمباران پناهگاه پارک شیرین خود را به سوگ می‌نشیند. پناهگاهی که در آن مردم غیرنظامی قرار گرفته بودند تا از بمباران‌ها در امان باشند، اما ظاهرا با خیانت‌های ستون پنجم دشمن، گرای دقیق این پناهگاه به ارتش عراق داده شد و در نتیجه حدود 400 نفر کشته و زخمی شدند. در حال حاضر در محل این جنایت هولناک، موزه دفاع مقدس استان کرمانشاه قرار گرفته که برای عموم قابل بازدید است. قبل از این‌که به این محل بروید می‌توانید از کتاب «پناهگاه بی‌پناه» که در مورد این واقعه نوشته شده هم استفاده کنید.

آخرین محلی که در این هفته دیدن آن را به شما، توصیه می‌کنیم پارک ملی بمو است. این پارک در نزدیکی شیراز است و پیش از انقلاب اسلامی مورد حفاظت قرار گرفته و بازدید از آن به شما این حس را می‌دهد که به درستی این منطقه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست است. مثلا وقتی ببینید یا اصلا بدانید 6 فقره پلنگ ایرانی در این زیستگاه طبیعی زندگی می‌کنند یا وقتی در نظر داشته باشید این پناهگاه، از لحاظ تنوع و شمار حیوانات، در رده سوم کشوری، پس از پارک ملی گلستان و ارومیه قرار دارد.

اما این هفته چهار مناسبت هم مربوط به افراد مختلف است که پیرو آنها می‌توانیم به برخی از جاذبه‌های دیدنی یا آثار تاریخی سفر کنیم. مثلا در هفته آینده نود و سومین سالروز تولد استاد عبدالحسین زرین‌کوب را پیش رو داریم که برای نثار فاتحه به روان این استاد بزرگ ادبیات و تاریخ ایران می‌توان راه بهشت زهرای تهران را در پیش گرفت و در کنار این استاد به دیگر مدفونین در قطعات هنرمندان و نام‌آوران بهشت زهرا (س)هم ادای احترام کرد. یکی دیگر از کسانی که در این هفته یادبودی برای او برگزار خواهد شد حسین گل گلاب است که سی‌و‌یکمین سالروز درگذشت او را شاهد هستیم. او بیش از هر چیز به خاطر سرودن شعر ای ایران، مشهور شده است.

چون یادی از عملیات خیبر کردیم باید از محمد ابراهیم همت هم یادی کنیم که فرمانده لشگر 27 محمد رسول‌الله تهران بود و در این عملیات جان خود را فدای ارزش‌های اسلامی و میهنی کرد. مزار محمد‌ابراهیم همت در شهررضا از توابع استان اصفهان است و در کنار زیارت مزار او می‌توانید آرامگاه برادر امام رضا‌(ع) را هم زیارت کنید.

و در نهایت، این نوشته که با یاد آثار تاریخی استان یزد آغاز شده را با یاد مهدی آذر یزدی تمام می‌کنیم که این هفته سالروز تولد اوست. نویسنده قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب که تیر 1388 غزل خداحافظی را خواند، اما اگر شما هم از کسانی هستید که خودتان یا فرزندتان با این کتاب او خاطرات خوبی دارید در شهر یزد به سر مزارش در حسینیه خرمشاه بروید. البته منزل آذری یزدی هم به دست فرزندخوانده‌اش مرمت شده بود و امید آن می‌رفت موزه درخورشانی برای این نویسنده ایجاد شود که ظاهرا این مساله به دلیل اختلافات رایج مالک و میراث فرهنگی تاکنون به نتیجه نرسیده است.