انتخابات و گرایش مردمی به رسانه ملی

شبکه‌های اینترنتی دارای مزیت‌های بسیاری مانند افزایش سرعت، سهولت انتقال پیام، برقراری ارتباطات صوتی و تصویری، شکل‌گیری گروه‌های اجتماعی و تخصصی و... هستند. بنابراین داشتن نگاه منفی به شبکه‌های اجتماعی، یک اشتباه است چرا که این شبکه‌ها یک نوع فرصت‌اند نه تهدید، وقتی تهدید می‌شوند که ما ندانیم چگونه باید از آنها استفاده کرد.

شبکه‌های اجتماعی می‌توانند برای ارسال اخبار و اطلاعات به مخاطب به کمک رسانه ملی بیایند و در موازات صدا و سیما باشند نه در مقابل آن.

رسانه ملی را می‌توان به یک سد بزرگ پرآب تشبیه کرد که برای رساندن آب به مصرف‌کننده، روزگاری از سامانه آنالوگ استفاده می‌شد و امروز از سامانه‌های دیجیتالی و فضای مجازی و اینترنتی.

چون رسانه ملی شامل یک مجموعه عظیم از متادیتا (Metadata) است و شبکه‌های اینترنتی و اجتماعی می‌توانند این اطلاعات بسیار را در سریع‌ترین زمان به مخاطبان انتقال دهند اما باید توجه داشت که اگر آموزش و معرفی صحیح فناوری‌های جدید مانند چگونگی کار با شبکه اجتماعی برای عموم مردم وجود نداشته باشد، کاربران نمی‌توانند استفاده درستی از شبکه‌های مجازی و اجتماعی داشته باشند و به خطا می‌روند.

حال سوال اینجاست که آیا شبکه‌های اجتماعی می‌توانند در ایام منتهی به انتخابات فرصت مناسبی برای حضور حداکثری مردم باشند؟ باید گفت در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی این ظرفیت را ندارند تا بتوانند فرآیندی مانند انتخابات را متأثر از حضور خود کنند یا کنش‌های مردم را سمت و سو بدهند.

بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی‌ها، مردم، شبکه‌های اجتماعی را در بهترین حالت در رده سوم و چهارم عوامل تأثیرگذار اجتماعی دانسته‌اند و یک فاصله معنی‌داری برای دریافت خبر میان رسانه‌های مرجع مانند صدا و سیما با شبکه‌های اجتماعی وجود دارد اما شبکه‌های اجتماعی ظرفیت رو به رشدی دارند و از سرعت بالایی برخوردارند، اما در حال حاضر که دوره آزمون و خطا را طی می‌کنند، این گونه نیست که بتوانند افکارعمومی را مدیریت کنند، گرچه این امکان در آینده وجود خواهد داشت.

مخاطب عام به صورت سنتی گرایشی ناخواسته به سمت رادیو و تلویزیون برای دریافت اخبار دارند. از سوی دیگر، مردم تجربه دارند که در برخی حوادث مانند حادثه مهاباد، شبکه‌های مجازی و اجتماعی در انعکاس اخبار صحیح موفق نبودند و بیشتر به دستگاه کپی پیست شایعات تبدیل شده بودند و بعد از این که حادثه آرام شد مردم دریافتند قصه چیز دیگری بوده است و حتی مشخص شد که بسیاری از خبرسازی‌ها و موج آفرینی‌های حادثه مهاباد از طرف رسانه‌های سعودی انجام می‌شد. نمونه‌های اینچنینی باعث می‌شود مردم به‌راحتی به اخبار شبکه‌های مجازی اعتماد نکنند.

طبق آمار، بیش از 75 درصد گروه‌های شکل گرفته در شبکه‌های مجازی گروهای فان و جوک و سرگرمی هستند.

با این بیان مختصر باید مدعی شد که شبکه‌های اجتماعی پدیده‌هایی نو هستند که قطعاً در انتخابات هم تأثیرگذار هستند. بسیاری از کاندیداها در این بستر کانال و گروه تشکیل داده‌اند و تبلیغات می‌کنند.

یک رابطه یک‌سویه در کانال‌ها و دو سویه در گروه‌های اجتماعی بین مردم و کاندیداها و پرسش و پاسخ ایجاد شده است لذا شبکه‌های اجتماعی در راستای حرکت رسانه ملی می‌توانند در این ایام خاص، فرصتی باشند برای ایجاد همدلی ملی و حضور حداکثری مردم در انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخابات خبرگان رهبری.

دکتر علی‌اصغر جعفری - کارشناس ارشد رسانه