سینمای ایران شناسنامه جعلی دارد

جلیلی در ابتدای برنامه و در پاسخ به این پرسش که وجه تسمیه این جشنواره چیست و چرا این نام برای جشنواره برگزیده شده است، گفت: همان طور که می‌دانید، اولین جشنواره عمار سال 1389 برگزار شد. حوادث 1388 برگرفته از مسائل سیاسی و نیز مسائل اجتماعی کشور بود. در میان گروه‌ها یک بی‌توازنی شکل گرفته بود و جشنواره عمار با همان هدف شکل گرفت. بعد از حوادث 1388 کلمه عمار زیاد شنیده می‌شد. عمار یاسر در زمان پیامبر و در اعصار فتنه وظیفه اطلاع‌رسانی و غبارروبی از چهره اسلام داشتند. این کلید واژه سال 1388 خیلی مهم بود، ما هم تصمیم گرفتیم آن را رها نکنیم و تاکنون هم این اسم به درستی انتخاب شده و ما نیز تغییر نداده‌ایم.

توهم میلیاردی

او در ادامه در خصوص تغییراتی که این جشنواره در فضای هنری و به ویژه در فضای سینمایی کشور ایجاد کرده است هم توضیح داد: الان وضعیت به گونه‌ای شده است که فیلمی را 200 هزار نفر ببینند، تیتر می‌زنند ورود فیلم به باشگاه میلیاردی‌ها و همه توهم می‌زنند که فیلم دیده شده است. مجموع ادبیات سینمایی هم که ما داریم نتوانسته است راه حلی برای برون‌رفت از این قصه ارائه کند. عمار از این حیث تلاش می‌کند، یک مخاطب جدیدی را به سینما وارد بکند. مجموع پیامک‌هایی که به جشنواره عمار رسید در یک نسبت معمول، ما حدود 80، 90 هزار شماره تلفن داریم که به ما پیامک زده‌اند و اگر فکر کنیم از هر پنج نفر یکی پیامک زده باشد، شاید با میزان مخاطبان سینمای ما برابری کند. علاوه بر آن و مهم‌تر از آن، خیلی از این مخاطبان در روستاها هستند؛ مناطقی که اساسا دسترسی به سینما وجود ندارد. تا کی باید صبر کرد تا در چند ده سال آینده، به آن مناطق هم سینما برسد؟ از این نظر عمار در حال انجام یک تجربه در حال تکامل است.

جلیلی همچنین در مورد اطلاق صفت مردمی به جشنواره عمار گفت: این صفت فقط به جهت تاکید آورده شده است و نافی مردمی بودن دیگر جشنواره‌ها نیست. این تاکیدی است بر این که دست‌اندرکاران جشنواره متوجه باشند اینجا یک محفل نخبگانی نیست و مردمی بودن آن گم نشود. این بحث مردمی البته فقط منحصر به مکان‌های اکران نیست و بیشتر مربوط به موضوعاتی است که شما در فیلم‌های این جشنواره می‌بییند. سال‌هاست گفته می‌شود سینما دو بعد هنر و صنعت دارد، اما هم اکنون باید به بعد دیگری به نام رسانه هم اشاره کرد. فیلم متوسطی به نام «آرگو» چگونه در آمریکا اسکار می‌گیرد و در ردیف «درجه یک» سینمای هالیوود قرار می‌گیرد، در حالی که اگر بخواهد صرفا با معیارهای صنعتی و هنری ارزیابی شود هیچ گاه در این جایگاه قرار نمی‌گیرد.

سینمای ایران یا شمال تهران

در ادامه برنامه مجری از جلیلی پرسید برخی می‌گویند که دست‌اندرکاران جشنواره عمار، مخالف سینمای فعلی ایران هستند. جلیلی هم در پاسخ گفت: ما می‌گوییم چرا سینمای ایران نتوانسته است منطقه را تسخیر کند؟ چرا فیلم‌های ما نتوانسته در کشورهای منطقه مثل پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، لبنان، عراق و سوریه حاکم شود؟ می‌‌توانسته چنین کاری را بکند. اگر رویکردها تغییر کند، سالانه نزدیک به صد فیلم سینمایی تولید می‌شود که نام سینمای ایران را روی آن می‌گذارند؛ ولی 90 فیلمش فقط برای میدان ونک به بالاتر است. این سینما، سینمای شمال تهران است که شناسنامه جعلی سینمای ایران را دارد.

او افزود: رنگین‌کمان اقوام ایرانی، جذابیت‌های بصری طبیعت ایران، کوه، کویر، دریاها و رودهای کشور ایران در کجای سینمای ایران است. سینمای محدود روشنفکری را که در یک اتاق و آپارتمان و چند خیابان تهران است نباید همه سینمای ایران دانست.

جلیلی تاکید کرد: دولت و رئیس‌جمهور کشور ایران باید این دغدغه را داشته باشند که مثلا چرا راجع به شهید رجایی فیلم ساخته نشده است. باید سرمایه‌گذاری کند تا این فیلم ساخته شود.

سینما و القای بن‌بست

این فعال فرهنگی افزود: ما به سینمای طرح مساله نیاز داریم، نه سینمای القای بن‌بست! طرح مساله یعنی چی؟ مساله به شکل ساده‌اش یعنی ترکیبی از معلومات و مجهولات که به کمک معلومات بتوانی مجهولات را حل کنی. ترکیبی از داشته‌ها و نداشته‌ها. سینمای طرح مساله یعنی سینمایی که داشته‌های جامعه خودش را می‌بیند و براساس این داشته‌ها می‌رود آن نداشته‌ها را علاج می‌کند. ولی سینمایی که می‌آید می‌گوید این جامعه هیچ ندارد و فقط و فقط باید به غرب نگاه کرد و تمام مساله‌های ما یک جای دیگر حل شده است و به نتیجه رسیده است و آنجا هم غرب است، تلاش دارد که بن‌بست را القا کند.

مجری برنامه شهر فرنگ در ادامه به حاشیه‌های اظهارات هفته گذشته جلیلی، مبنی بر حمایت نکردن سازمان سینمایی از جشنواره عمار اشاره کرد و گفت: می‌گویند مگر عمار جشنواره مردمی نیست، پس دیگر چه نیازی به بودجه دولتی دارد؟ جلیلی در پاسخ گفت: پاسخ شوخی این ادعا این است که مگر دولت مردمی نیست که این‌گونه می‌گویند. باید بگویم که در این جوابیه ارشاد نسبت به جشنواره عمار نا آشناست که مثلا مرا دبیر جشنواره خطاب کرده درصورتی که دبیر جشنواره آقای طالب‌زاده است.

مدقق در اواخر برنامه از جلیلی پرسید که نام چند فیلم را به عنوان سینمای مطلوبش بگوید که جلیلی گفت: از «آژانس شیشه ای» گرفته تا «بوتیک» و «نیاز» یا «قلاده‌های طلا» از جمله نمونه‌های متعددی هستند که در ژانرهای مختلف ساخته شده‌اند که هم سینماست، هم ایرانی است و هم پر مخاطب.