اردوغان و طرح‌های پشت پرده برای عراق

تردیدها روز دوشنبه، هنگامی بیشتر جلوه کرد که رسانه‌ها، ورود برخی عناصر فراری از جمله طارق الهاشمی به همراه نظامیان ترکیه به شمال عراق، را افشا کردند. کارشناسان سیاسی عراق، تجاوز ترکیه را در ادامه تکمیل حلقه توطئه‌ای می‌دانند که از سال گذشته با سقوط موصل کلید خورد و شامل بغداد نیز می‌شد تا به این صورت دولت ضعیف و دست‌نشانده‌ای در عراق روی کار آید و طرح تجزیه عراق استمرار پیدا کند. براساس این دیدگاه، واکنش سریع مرجعیت عالیقدر عراق و تشکیل سازمان نیروهای داوطلب مردمی (الحشدالشعبی) برای مقابله با پیشروی تشکیلات تروریستی داعش در خردادماه سال گذشته، به عنوان نیروهای پیاده این بازی سیاسی، در همان ابتدا توطئه را ناکام گذارد، اما اکنون با تنگ شدن حلقه اختناق بر تروریست‌های داعش در روزهای اخیر در منطقه فلوجه و صقلاویه و احتمال شروع عملیات قریب‌الوقوع نیروهای داوطلب مردمی علیه موصل، شتاب بازیگران طرح توطئه در تسریع برنامه‌هایشان شدت گرفته و اقدام نظامی ترکیه یکی از نمودهای این شتابزدگی ارزیابی می‌شود. کارشناسان سیاسی و احزاب عراقی، بازیگران و کشورهایی را که در سقوط موصل دخیل می‌دانستند، امروز در تجاوز نظامی ترکیه نیز دخیل می‌دانند. کشورهای ترکیه، عربستان، قطر، و اردن به عنوان قدرت‌های منطقه‌ای، جریان وابسته به مسعود بارزانی و اسامه النجیفی به عنوان احزاب داخلی حاضر در روند سیاسی عراق، به علاوه جریان‌های سیاسی برانداز خارجی و در راس آنها طارق الهاشمی و رافع العیساوی و گروه موسوم به «هیات علمای اهل سنت» مهم‌ترین محورهای این توطئه معرفی شده‌اند و آمریکا به عنوان چتر مشروعیت به این طرح ضدعراقی توصیف شده است. سکوت گروه‌های وابسته به جریان مسعود بارزانی و اسامه النجیفی و تلاش آنها برای توجیه تجاوز نظامی ترکیه مبنی بر این‌که ورود این نیروها به خاک عراق، فقط جنبه آموزش نظامی گروه مسلح وابسته به جریان النجیفی را دارد، بیش از پیش این طرح توطئه منطقه‌ای را تقویت کرده است. همچنین سکوت معنی‌دار آمریکا و عدم واکنش این کشور به اقدم نظامی ترکیه با توجه به این‌که عراق دارای توافق‌نامه امنیتی راهبردی با واشنگتن است و براساس این توافق‌نامه، آمریکا ملزم است در صورت تعرض و حمله خارجی به‌عراق، مداخله کند، نگرانی‌ها را از طرحی توطئه‌آمیز به مراتب بزرگ‌تر از جغرافیای عراق تقویت کرده است. کارشناسان مسائل سیاسی عراق معتقدند که طرح توطئه تجاوز نظامی ترکیه به شمال عراق درصدد پیاده کردن سناریوی «آزادسازی سنجار» در موصل است. اکنون به نظر می‌رسد عراق در برابر امتحان سخت و در سایه اقدام نظامی ترکیه، در برابر واقعیت مصیبت‌بار جدیدی قرار گرفته است و اگر ترکیه نخواهد از مواضع خود عقب‌نشینی کند، به اعتقاد کارشناسان ممکن است شبح جنگی خونبار به منطقه برگردد، به‌ویژه آن‌که فشار در بغداد برای واکنش به اقدامات نظامی ترکیه شدید شده است.

داوود اوغلو: نیروهای ترکیه از عراق خارج نخواهند شد

این در حالی است که احمد داووداوغلو نخست‌وزیر ترکیه روز گذشته در اظهاراتی در جمع نمایندگان حزب عدالت و توسعه با اشاره به این‌که نیروهای این کشور از خاک عراق خارج نخواهند شد، مدعی شد که تهران رویکردی خصمانه علیه آنکارا دارد. وی با اشاره به این‌که آنکارا برای اعمال تحریم علیه مسکو در صورت لزوم آمادگی دارد، اظهار کرد: ترکیه برای گفت‌وگو با روسیه آماده است اما دیکته‌های این کشور را نخواهد پذیرفت. داووداوغلو ادامه داد: ترکیه می‌تواند مسیرهای جایگزینی برای تامین نیازهای سوخت خود در صورت قطع صادرات روسیه پیدا کند. وی با این حال گفت: ترکیه آماده هر نوع گفت‌وگو با روسیه است. نخست‌وزیر ترکیه تاکید کرد که این کشور دیگر نیرویی به عراق اعزام نخواهد کرد اما نیروهایی که در حال حاضر در منطقه نینوا مستقر هستند به حضور خود ادامه خواهند داد. داووداوغلو ابراز تمایل کرد در نزدیک‌ترین وقت ممکن به عراق سفر کند. نخست‌وزیر ترکیه با ادعای این‌که مقام‌های عراقی و استاندار موصل از ما برای آموزش نیروهای امنیتی این کشور در موصل درخواست کمک کردند، ادعا کرد: ترکیه با دولت عراق و نخست‌وزیر این کشور درخصوص حضور نظامیان در موصل گفت‌وگو کرده است.

وی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: اگر اقدامات خصمانه ایران علیه ترکیه متوقف نشود، روابط دو کشور ضربه شدیدی خواهد دید. نخست‌وزیر ترکیه با ادعای این‌که سخنان مقام‌های ایرانی علیه ترکیه بسیار بد است، ادعا کرد: ترکیه می‌تواند تدابیری را ضد ایران به اجرا درآورد.