روسیه سامانه اس 300 و 400 را در سوریه مستقر می‌کند

یک روز پس از شلیک جنگنده‌های ترکیه به یک فروند جنگنده سوخو ۲۴ ارتش روسیه در آسمان سوریه، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در جلسه ستاد فرماندهی در وزارت دفاع این کشور اعلام کرد، مسکو قصد دارد سامانه اس400 را در پایگاه هوایی «حمیمیم» در لاذقیه سوریه مستقر کند. در همین حال یکی از مقامات ارشد ستاد کل ارتش روسیه ضمن محکوم کردن حمله به جنگنده‌ روسی در حریم هوایی سوریه توسط یک جنگنده ترکیه، اعلام کرد، مسکو در حال حاضر قصد دارد برنامه‌های جدیدی را با هدف تقویت امنیت پایگاه هوایی کشورش در سوریه به‌ویژه برای تقویت دفاع هوایی‌اش اجرا کند.

ژنرال سرگئی رودسکوی، یکی از مقامات ارشد ستاد کل ارتش روسیه نیز تاکید کرد: این جنگنده روسی حریم هوایی ترکیه را نقض نکرده بود و براساس اطلاعات رادار فرودگاه نظامی حمیمیم این جت جنگنده ترکیه بوده که در حقیقت برای حمله به هواپیمای روسی وارد حریم هوایی سوریه شده بود. وزارت دفاع روسیه همچنین اعلام کرد که تمامی همکاری‌های نظامی با ترکیه را متوقف می‌کند و هرگونه هواپیمایی که در آسمان سوریه پرواز کند و تهدیدی برای جنگنده‌های روسیه ایجاد کند، سرنگون خواهد کرد.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز این اقدام ترکیه را «خنجر از پشت» به کشوری توصیف کرد که در حال مبارزه با تروریسم است. وی گفت: این حادثه «پیامد جدی» برای روابط مسکو و آنکارا خواهد داشت.

این اظهارات در حالی است که رئیس‌جمهور ترکیه می‌گوید هیچ‌کس از ترکیه انتظار نداشته باشد تا در مقابل استمرار نقض امنیت مرز و بوم، پایمالی و نادیده گرفتن حقوق و حاکمیتش، بی‌صدا و بدون واکنش بماند.

ابزارهای نظامی

پس از آن‌که وزیر دفاع روسیه از استقرار سامانه موشکی اس 400 در سوریه خبر داد، ولادیمیر پوتین اعلام کرد که سامانه موشکی اس 300 نیز در پایگاه‌های نظامی سوریه استقرار می‌یابند. رزمناو «مسکو» روسیه مجهز به موشک هدایت شونده و سیستم دفاع هوایی «فورت» مشابه اس300 نیز در سواحل استان لاذقیه مستقر خواهد شد.

رزمناو مسکو مجهز به موشک هدایت شونده، کشتی سرفرماندهی یگان دریای سیاه روسیه و یکی از دو کشتی بزرگ این یگان است. این رزمناو در سواستوپل مستقر بود، اما در تابستان سال 2015 میلادی در دریای مدیترانه مستقر شد و به نیروی دریایی روسیه در دریای مدیترانه پیوست.

مأموریت اصلی ناو مسکو، حمله به ناوهای هواپیمابر و کشتی‌های جنگی بزرگ است، به همین دلیل «قاتل ناوهای هواپیمابر» نیز نامیده می‌شود. قدرت اصلی این ناو در موشک‌های کروز ضد کشتی از نوع «P-500» است که بُرد آن‌ ۵۵۰ و ۷۰۰ کیلومتر و سرعتش 3000 کیلومتر در ساعت است که قابلیت حمل کلاهک جنگی به وزن ۹۵۰ کیلوگرم را دارند.

بنا بر اعلام وزارت دفاع روسیه، واکنش مسکو به اقدام ترکیه سه مرحله خواهد داشت؛ تأمین پوشش هوایی برای جت‌های جنگنده در تمام عملیات هوایی، افزایش پدافند هوایی از طریق استقرار موشک‌های رهگیر کروز در سواحل لاذقیه و در نهایت نیز تعلیق تمام ارتباطات نظامی با ترکیه.

مسکو همچنین در فاز اقتصادی آنکارا را تحت فشار قرار داده است و توریست‌ها این روزها به راحتی نمی‌توانند از روسیه به ترکیه سفر کنند. به نظر می‌رسد که افزایش تنش در روابط آنکارا ـ مسکو، درگیری در فاز اقتصادی را به همراه خواهد داشت و با ادامه درگیری‌ها روسیه می‌تواند فلکه شیر گاز خود را به سوی ترکیه سفت‌تر کند.

ابزارهای اقتصادی

امید شکری، دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشکاه یالووا- ترکیه نیز در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: پس از سقوط جنگنده روس، پوتین در اولین واکنش این عمل ترکیه را به مثابه خنجر از پشت تعبیر کرد و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه سفر هفته بعد خودش به ترکیه را لغو کرد و از توریست‌های روس نیز خواست از سفر به ترکیه خودداری کنند.

مدودف، نخست‌وزیر روسیه از امکان لغو برخی پروژه‌های مشترک روسیه و ترکیه سخن گفت. این کارشناس مقیم ترکیه درباره میزان مبادلات تجاری ترکیه و روسیه و تاثیر آن بر تحولات آینده می‌گوید: ترکیه سالانه بیش از یک میلیارد دلار میوه و سبزیجات به روسیه صادر می‌کند. روس‌ها مشتری اصلی پوشاک ترک هستند. در حال حاضر بیش از 700 مغازه پوشاک و کفش ترک در روسیه مشغول فعالیت است. شرکت‌های ساختمانی ترکیه از سال 1988 در روسیه مشغول فعالیت هستند و تاکنون بیش از 1900 پروژه به ارزش بیش از 62 میلیارد دلار اجرا کرده‌اند.

در این بین روسیه نقش بسیار مهم و حیاتی در بخش انرژی ترکیه بازی می‌کند. تا پایان سال 2014 ترکیه بیش از 58 درصد گاز طبیعی مورد نیاز خودش را از روسیه وارد می‌کند. همچنین 30 درصد زغال‌سنگ و 3 درصد نفت مورد نیاز ترکیه را روسیه فراهم می‌کند. اولین نیروگاه اتمی ترکیه توسط شرکت روس‌اتم در منطقه «آک کویو» در حال ساخت است. روسیه تاکنون سه میلیارد دلار برای اجرای این پروژه هزینه کرده است. ترکیه در کوتاه‌مدت آلترناتیوی برای گاز روسیه ندارد و اگر در ماه‌های سرد سال روسیه از گاز طبیعی به‌عنوان سلاح استفاده کند، اقتصاد ترکیه با مشکل جدی روبه‌رو خواهد شد.

سامانه دفاعی فورت

سامانه دفاع هوایی فورت که ناتو آن را «SA-N6» می‌نامد، برای استفاده در دریاست و به صورت افقی شلیک می‌شود. این سامانه برای هجوم به اهداف بسیار پرسرعت است و از قدرت مانور بسیار بالایی برخوردار است. در دهه 90 این سامانه نوسازی و «سی ۳۰۰ ف‌ام» نامیده شد و در رده موشک‌های دوربرد قرار گرفت.

معصومه زارع - روزنامه جام جم