بازدید 30 هزار نفری از یک موزه

هر چند موزه علوم پای ثابت شهرهای بزرگ جهان در 50 سال اخیر بوده، اما کمتر از چهار سال از عمر موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی می‌گذرد و نام این موزه به گوش کمتر کسی آشناست.

با این همه، مسئولان موزه علوم و فناوری برای این‌که نام موزه‌شان بر سر زبان‌ها بیفتد، طرح جالبی ارائه کرده‌اند. آنها تصمیم گرفته‌اند با برگزاری نمایشگاه‌های سیار و کوچک در مکان‌های پر رفت ‌و آمد شهر، مردم را با موزه علوم وفناوری آشنا کنند و به این ترتیب سبب ترویج علم در میان عامه مردم شوند.

همزمان با هفته دولت‌، آنها نخستین نخستین نمایشگاه سیارشان را با همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره‌برداری متروی تهران، در زیرگذر ولیعصر (عج)، یکی از هزارتوهای عجیب دنیا برگزار کرده‌اند که گرچه یکی از پررفت و آمدترین نقاط شهر تهران است، اما اگر تابلوهای راهنما و کمک مأموران مترو نباشد، شهروندان تهرانی نمی‌توانند از آن خارج شوند البته آنها از مناسبت زمانی این نمایشگاه نیز غافل نبودند و نمایشگاه‌شان را از پنج شهریور یعنی روز بزرگداشت زکریای رازی، آغاز کرده‌ و پایانش را 13 شهریور یعنی روز ابوریحان بیرونی، از دانشمندان بنام ایرانی اعلام کرده‌اند.

آوردن علم در میان مردم

دکتر سیف‌الله جلیلی، مدیر موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی درباره برنامه‌های این موزه برای معرفی و ترویج علم در میان مردم به جام‌جم می‌گوید: «برنامه ما این است که با مردم تعامل داشته باشیم و ضمن معرفی موزه علوم و فناوری، آنها را با تاریخ علم در کشور عزیزمان آشنا کنیم.

به گفته او، در این راستا نمایشگاه سیار موزه در زیرگذر چهارراه ولیعصر (عج) برگزار شده که در چند روز ابتدایی با استقبال خوبی از سوی مردم همراه بوده است. اما چرا مکانی شلوغ و پر رفت ‌و آمد برای برگزاری نمایشگاه انتخاب شده است؟ جلیلی با بیان این‌که روزانه بیش از 800 هزار نفر از زیرگذر چهارراه ولیعصر (عج) عبور می‌کنند، عنوان می‌کند: چنین جمعیتی ظرفیت مناسبی برای جذب مخاطب فراهم می‌کند، به صورتی که در این چند روز ما روزانه بیش از 30 هزار مخاطب فعال داشتیم که با راهنمایان غرفه‌ها در تعامل بودند.

با وجود این، به نظر می‌رسد رهگذران و مسافران مترو فقط به نگاهی گذرا به نمایشگاه‌هایی اینچنینی اکتفا کنند. رئیس موزه علوم و فناوری معتقد است، این نمایشگاه سبب کنجکاوی افراد می‌شود و قصد داریم با علاقه‌مند کردن مردم به مباحث علمی آنها را به موزه علوم و فناوری بکشانیم. به گفته او، پس از افتتاح این نمایشگاه‌ سیار، شاهد مراجعه بازدیدکنندگان بسیاری به موزه در خیابان 30 تیر بودیم.

آونگ و اسطرلاب در مترو

نمایشگاه سیار موزه علم و فناوری در قالب 14 غرفه در زمینه‌های نجوم، ترازها، علوم مکانیک و فناوری‌های بومی به‌پا شده است. در یک غرفه، پیل اشکانی را خواهید دید که مانند باتری‌های امروزی خودمان کار می‌کند.

این پیل که در سال 1936 در حوالی بغداد کشف شده، شامل دو کوزه و دو میله است که با قیر در هر یک از کوزه‌ها قرار داده شده است.

ذات‌الحلق که شامل حلقه‌های تو در تو است، در یکی دیگر از غرفه‌ها به چشم می‌خورد. این ابزار برای شبیه‌سازی دایره‌های آسمانی به‌کار می‌رفته و به وسیله آن حرکات اجرام آسمانی را پیش‌بینی می‌کردند.

آونگ موجی، اسطرلاب، کأس‌العدل و... از دیگر ابزارهایی است که در این نمایشگاه به نمایش درآمده است.

یکی دیگر از اقدامات موزه ملی به نمایش گذاشتن تصاویر 30 دانشمند بزرگ ایرانی اسلامی است که نام برخی از آنها مانند بنوسی شاکر خراسانی، منجم و ریاضیدان ایرانی سده سوم هجری، الغ‌بیگ کورگان، هنرمند و منجم سده 9 قمری، نیریزی، ریاضیدان و منجم سده 3و 4، ابوسهل فضل بی نوبخت، منجم و دانشمند سده 2 قمری و... کمتر به گوش ما خورده است. نمایشگاه سیار موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران تا جمعه در زیرگذر چهارراه ولیعصر(عج) برپاست و علاقه‌‌مندان می‌توانند از ساعت 8 و 30 دقیقه تا 20 به رایگان از آن بازدید کنند.

آیا وعده رئیس سازمان میراث فرهنگی عملی می‌شود؟

رئیس سازمان میراث فرهنگی در مراسم افتتاحیه موزه دوران اسلامی وعده داد که ساختمان قدیمی کتابخانه ملی در آینده نزدیک به این مجموعه ملحق شود.

هر چند سلطانی‌فر از مذاکرات شفاهی و موافقت ضمنی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و وزیر علوم با واگذاری این ساختمان به میراث فرهنگی خبر می‌دهد، اما رئیس موزه علوم و فناوری، کاملا از این موضوع بی‌خبر است.

سیف‌الله جلیلی در این باره به جام‌جم می‌گوید: طی تفاهم‌نامه‌ای با سازمان اسناد و کتابخانه ملی، ساختمان قدیمی آن در ازای مرمت این ساختمان به مدت ده سال در اختیار ما قرار گرفته است و براساس این تفاهم‌نامه ما برنامه‌ای برای جابه‌جایی موزه در آینده نزدیک نداریم.

کمیل انتظاری - گروه فرهنگ و هنر