در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
وقتی یک دانه در پرده چند لایه خاک قرار میگیرد، با آب و مواد و موجودات درون آن درآمیخته، پرورش یافته و پس از چندی تغییر شکل داده، تحول یافته، سر از خاک به در آورده و به برکت آفتاب و باران، به گیاه و میوهای تازه تبدیل میشود. جلالالدین محمد بلخی (مولوی) در بیت بالا از این در خاک قرار گرفتن دانه و تغییر و تبدیل و تحول تدریجی، تعبیری زیبا و معنایی انسانی به دست داده و در گفتمانی عرفانی، جاودانگی و بقا را در برابر مرگ و نیستی تعریف کرده است: مرگ چیست؟ چرا از مرگ میهراسیم؟ دریغ و درد آدمی در زندگی چیست؟ چرا جاودانگی را انکار میکنیم؟ زندگی و مرگ ما، در دست کیست؟
محمد بلخی با این بیت لطیف و پرمعنی به پرسشهای بالا پاسخ داده و انسان را در همانندی با یک «دانه» که در خاک یا زمین قرار میگیرد، تولید «نشانه ـ معنا» کرده و یادآور شده است که هر کس در این عالم که از «نیستی» به «هستی» میآید، دگرگون شده، تحول یافته، صورتی نوین پیدا کرده، پیشرفت نموده و با مرگ خود به مرتبه تکامل میرسد. محمد بلخی بر این باور است که هیچ موجودی در این جهان هستی به یک حال و قرار نمیماند؛ چه اگر بماند به پستی و فساد میگراید: «این بقاها را فناها یافتی» و تاکید میکند: «در فناها این بقاها دیدهای / بربقای جسم / چون چسبیدهای؟»
چرا آدمی سرسپرده دیو نفس و دنیای طبیعی شده است؟ انسان واقعی در نظر محمد بلخی، کسی است که درد و دریغ این دنیای فانی را ندارد و اسیر نفس اماره و تمایلات حیوانی نیست: «مردم از حیوانی و آدم شدم / پس چه ترسم، کی ز مردن کم شدم؟» از اینرو، واژه «زمین»، کنایه از «گور» وگذرگاهی موقت است که انسان؛ یعنی، همین دانه به ظاهر ناچیز برای رسیدن به بهشت و اصل خود باید از آن عبور کند و به زندگی نوین جاوید برسد؛ چرا که به فرموده رسول اکرم(ص): «دنیا زندان مومن است و مرگ پلی است که او را به بهشت میرساند.» و به قول صائب تبریزی: «تا همچو باد، عمر سبکرو نرفته است /سستی مکن ز کاه، جدا ساز دانه را.»
عبدالحسین موحد
پژوهشگر ادبیات
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
یک نماینده مجلس:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»: