جولان گرما در برخی استان‌های کشور

هوای استان ایلام از چند روز گذشته رو به گرمی گذاشته و با رسیدن به بالای 40 درجه، سراسر این استان را تب‌دار کرده است؛ هرچند در دو شهرستان مهران و دهلران دمای هوا به بیش از 51 درجه افزایش یافته که این مساله در کنار گرد و غبار، مشکلاتی برای مردم به وجود آورده است؛ در حالی که به گفته مسئولان هواشناسی ایلام، گرمای هوای استان تاکنون بی‌سابقه بوده و چند روز آینده هم ادامه دارد.

رئیس اداره برق شهرستان دهلران نیز یکی از مشکلات ایجاد شده برای مردم این شهرستان را سوختن کنتورهای برق عنوان کرده است و به مهر می‌گوید: از ابتدای سال تاکنون ۱۵۰ مورد سوختی وسایل اندازه‌گیری برق (کنتور) بر اثر شدت گرما در شهرستان اتفاق افتاده است.

نصرت‌الله محمدبیگی دلیل آتش‌سوزی وسایل اندازی‌گیری (کنتور) را استفاده همزمان چند وسیله سرمایشی می‌داند و می‌افزاید: بالارفتن دمای هوا و تک‌فاز بودن وسایل اندازه‌گیری و فشار زیاد به سیم‌های برق، باعث آتش‌سوزی شده است که در همین زمینه از مشترکان تقاضا می‌شود در صورتی که دچار قطعی برق یا آتش‌سوزی وسایل اندازه‌گیری با توجه به شدت گرما شدند، خودسرانه به دستکاری کنتور برق اقدام نکنند.محمد پاریاب، رئیس اداره هواشناسی دهلران نیز با اشاره به این که طی روزهای آینده شاهد افزایش دما و ورود سامانه گرد و غبار در این شهرستان هستیم، می‌گوید: با ورود سامانه گرما از جمعه گذشته، دمای هوای دهلران به گرم‌ترین میزان خود یعنی ۵۱ درجه سانتی‌گراد رسید، در حالی که طی ماه گذشته و در طول یک هفته نیز دمای هوای این شهرستان بین ۴۸ تا ۴۹ درجه سانتی‌گراد بود.

رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان دهلران نیز به مراجعه تعداد زیادی از شهروندان دهلرانی به مراکز درمانی اشاره می‌کند و می‌گوید: در سه روز گذشته و در پی افزیش دما بیش از ۳۰۰ نفر از شهروندان که دچار گرمازدگی شده بودند، به مراکز درمانی دولتی و خصوصی مراجعه کردند. عبدالصاحب شریفی ضمن توصیه به شهروندان دهلرانی مبنی بر این که مردم تا حد امکان از خانه‌هایشان خارج نشوند و در مکان‌های خنک سربسته باقی بمانند، می‌افزاید: با توجه به افزایش دما از یک‌سو و وجود گرد و غبار در شهرستان از دیگرسو، مراکز درمانی در حالت آماده‌باش هستند.

افزایش دمای هوا در خوزستان نیز مشکلاتی برای شهروندان این استان ایجاد کرده، به طوری که به دلیل افزایش مصرف آب، برخی شهرهای استان از جمله خرمشهر با قطعی مکرر آب مواجه شده است.

در همین زمینه حدود 50 شهروند منطقه مرزی خرمشهر در گفت‌وگو با ایرنا، درخصوص قطعی آب شرب منطقه محل سکونت خود اعتراض کرده و گفته‌اند آب آشامیدنی بیش از 1400 خانوار این منطقه در طول شبانه‌روز قطع بوده و فقط در ساعتی از نیمه شب به مدت 15 تا 30 دقیقه آب در شبکه جاری می‌شود.

سیداحمد نورانی، یکی از شهروندان با بیان این که طی یک ماه گذشته فقط حدود دو ساعت آب شرب در طول شبانه روز داشته‌اند، می‌افزاید: بیش از دو سال است این منطقه با کمبود و قطعی مکرر آب روبه روست که این وضع در فصل تابستان تشدید می‌شود.عبدالحسین دریس، یکی دیگر از اهالی منطقه محرزی می‌گوید: به دلیل کمبود و قطعی مکرر آب، برای شست‌وشوی لباس، حمام و ظرف و ظروف از آب انهار استفاده می‌کنیم که این موضوع باعث شده بیشتر خانواده‌ها به بیماری‌های پوست و مو مبتلا شوند. در ضمن وقتی مد پایین است، شوری آن زیاد بوده و حتی قابل استفاده برای شست‌وشو نیست.

کام روستاها خشک‌تر می‌شوند

افزایش دمای هوا فقط به استان ایلام منحصر نیست و طی یک هفته گذشته، دمای بیشتر نقاط کشور با گرمای بی‌سابقه‌ای همراه شده است؛ موضوعی که رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور نیز چندی پیش به آن اشاره کرد و یادآور شد: تابستان امسال در سراسر کشور شاهد افزایش دمای هوا نسبت به سال گذشته و وضعیت نرمال خواهیم بود.

اما گرمای هوا برای کشور و سرزمینی که از بیش از یک دهه پیش، هر سال کامش با خشکسالی تشنه‌تر شده، خبر نگران‌کننده‌ای است؛ نگرانی بابت خشکسالی بیشتر، کاهش بیشتر منابع آبی و نزدیک شدن کشور به لبه پرتگاه بحران بی‌آبی. وضعیتی که از هم‌اکنون ضرباهنگ آن در بسیاری از شهرها و روستاها آغاز شده و اگر تا چند سال پیش فقط روستاهای استان‌های خشکی همچون خراسان جنوبی با تانکر آبرسانی می‌شد، امروز برخی روستاهای مناطق پرآب کشور همچون کردستان و لرستان نیز به دلیل نبود آب، با تانکر آبرسانی می‌شوند.

در همین زمینه مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی لرستان از آبرسانی به ۱۳۰ روستای این استان از طریق تانکر خبر می‌دهد و می‌گوید: اکنون مشکل اساسی ما در استان خشکسالی است و ۸۰ درصد کارها و اعتبارات ما نیز در زمینه خشکسالی هزینه می‌شود.

علیرضا کاکاوند با بیان این که طی دو سال گذشته فقط در دو شهرستان رومشکان و کوهدشت ۶۹ حلقه چاه آب از مدار خارج شده است، می‌افزاید: اکنون چاه‌هایی در استان وجود دارد که بیشتر از مجوز پروانه صادر شده از آنها آب برداشت می‌شود. به طور مثال در حالی که مجوز چاه‌های آبی در استان به عنوان چاه صنعتی با برداشت آب 5/1 لیتر داده شده است، از این چاه‌ها ۲۴ ساعته برای آبیاری هندوانه و خیار استفاده می‌شود. علاوه بر این، وجود انشعاب‌های غیرمجاز آب شرب در روستاهای استان نیز که از آنها برای آبیاری باغات و مزارع استفاده می‌شود، معضل دیگری است که آب در استان را با چالش جدی مواجه کرده است.

شهرستان تفرش در استان مرکزی نیز نمونه دیگری از صدها شهرستان مواجه با کم آبی در کشور است که 58 روستای آن به دلیل کاهش نزولات آسمانی و خشکسالی با کمبود آب مواجه‌اند.

کریم حمیدوند، فرماندار تفرش دراین باره به ایرنا می‌گوید: از این تعداد روستا، حدود 15 روستا در 24 ساعت فقط 15 دقیقه و بقیه آنها در 24 ساعت فقط یک ساعت می‌توانند از آب قابل شرب لوله‌کشی استفاده کنند. این در حالی است که امکانات لازم نیز برای آبرسانی به این روستا وجود ندارد و فقط با یک دستگاه تانکر اجاره‌ای آب مورد نیاز این روستاها تامین می‌شود که همین جیره نیز به دلیل دوری این روستاها از مرکز و ناامن بودن جاده‌ها با تاخیر زمانی همراه می‌شود.خشکسالی و کاهش منابع آب زیرزمینی، پیامدهای منفی دیگری هم برای کشور داشته که فرونشست دشت‌های کشور از جمله آن است که به گفته یک مقام مسئول در وزارت نیرو این وضعیت در حال گسترش و تشدید است.

حسن زحمتکش دلیل افزایش دشت‌های نشست کرده کشور را برداشت بی‌رویه آب از منابع آب زیرزمینی و حفر چاه‌های غیرمجاز عنوان کرده و در گفت‌وگو با مهر می‌افزاید: این فرورفتگی در دشت ورامین، واقع در جنوب تهران به دو متر رسیده و در واقع فرونشست بیش از ۷۰۰ کیلومترمربع از دشت ورامین باعث ایجاد حفره‌های چند صد متری شده و این دشت را در خطر نابودی قرار داده است.

دشت ورامین دارای مساحتی بیش از ۱۳۰هزار هکتار است که حدود ۶۰ هزار هکتار آن جزو اراضی کشاورزی است. حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی در کل سطح دشت، سبب کاهش چشمگیر منابع آب زیرزمینی و به دنبال آن پدیده فرونشست زمین شده است.

به گفته کارشناسان، در شرایط کنونی که نمی‌توان دخالتی در شرایط طبیعی همچون کاهش نزولات جوی و افزایش دمای هوا داشت، تنها راه نجات از بحران خشکسالی و کم‌آبی، توجه و رعایت بیشتر توسط مردم و مسئولان است. به‌طوری‌که مسئولان با نصب کنتورهای هوشمند، کنترل بهره‌برداری از چاه‌ها، انسداد و جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز، استفاده از آبیاری تحت‌فشار و روش‌های نوین آبیاری، اجرای صحیح مدیریت بر منابع آب و مردم نیز با صرفه‌جویی و جلوگیری از مصرف بیش از اندازه آب می‌توانند به سهولت گذر از این بحران کمک کنند.