سایه زیاده خواهی غرب بر مذاکرات

در همین زمینه در حالی که نیویورک‌تایمز از مشاهده نشانه‌هایی از مصالحه در مذاکرات هسته‌ای خبر داده است، یک مقام عالی رتبه رژیم صهیونیستی هم تاکید کرد: «آمریکا در تمامی موضوعات حساس کوتاه آمده است». یک دیپلمات غربی نیز در وین گفت: «تقریبا به آخر راه رسیده‌ایم و ما بعد از هفتم جولای این روند را ادامه نمی‌دهیم. این مهلت ضرب‌الاجل بسیار محکم و قطعی است اگر ما در مدت پنج روز موفق نشویم در ده روز نیز موفق نخواهیم شد.» در چنین فضای مثبتی از مذاکرات، خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از یک دیپلمات فرانسوی نوشت‌، به شرکت‌های این کشور برای رفتن به ایران آماده‌باش داده شده است. سی‌.ان.ان و الجزیره هم نسبت به امضای توافق جامع ابراز خوش‌بینی کرده‌اند. همچنین ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه هم بیان کرد: 91درصد متن توافق تکمیل شده است.

همزمان یک منبع غربی مطلع از روند مذاکرات ایران و 1+5 گفته که مذاکرات هسته‌ای دیگر بیش از این تمدید نمی‌شود و در صورت موفقیت مذاکرات، تحریم‌های ایران تا دی ماه سال جاری، کاهش چشمگیری خواهند داشت. برخی منابع هم سفر نهاوندیان، رئیس دفتر رئیس‌جمهور کشورمان به‌منظور ارائه مشورت به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به وین را نشانه پیشرفت مذاکرات قلمداد کرده‌اند. لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه هم گفته «یکشنبه برای توافقی محکم به وین بازمی‌گردم» و این خبرها باعث شده تا همه نگاه‌ها به «فردای وین» دوخته شود که آیا دود سفید از فراز هتل کوبورگ این شهر برخواهد خاست.

تدوین قطعنامه شورای امنیت برای لغو تحریم‌ها

همزمان با این خوش‌بینی‌ها به فرجام گفت‌وگوهای وین، شبکه تلویزیونی المنار در خبری فوری ادعا کرد: «اکنون تلاش می‌شود متن قطعنامه شورای امنیت که بر اساس آن تحریم‌های ایران به موجب توافق هسته‌ای لغو خواهد شد، تهیه شود.» سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز در این باره گفت: «متن قطعنامه آتی شورای امنیت درباره برنامه هسته‌ای ایران هنوز در مرحله بررسی است.»

خبرگزاری ایرنا هم به نقل از یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده کشورمان خبر داده است‌، متن پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که در صورت اعلام توافق باید صادر شود و تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران را لغو کند در دست معاونان وزیران است که باید آماده شود.

به گفته یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده «این پیش‌نویس مبسوط و قدری پیچیده» است که آن هم به نوبه خود ضمائمی دارد. این پیش‌نویس باید قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل را لغو کند.

در شرایطی که وزیران خارجه به همراه وزیر انرژی آمریکا و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان روز گذشته به‌طور فشرده ملاقات و رایزنی می‌کردند، معاونان وزیران خارجه ایران و آمریکا و هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا مذاکرات سنگین و فشرده‌ای برای تکمیل متن توافق و ضمائم آن و نیز پیشنویس قطعنامه شورای امنیت داشتند. یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده گفت: برخی از ضمائمی که در دستور کار کارشناسان بود اکنون به دست معاونان رسیده و تکمیل آنها و پاک کردن پرانتزها ساعت‌ها زمان می‌برد. در مجموع 20صفحه متن اصلی توافق و حدود 60 صفحه ضمیمه در دست معاونان است که باید برای تمیز کردن آنها از پرانتزها تا حد امکان تلاش کنند. با این حال مجید تخت روانچی پیش‌بینی کرده یکی دو موضوع برای تصمیم‌گیری در سطح وزیران بماند.

همکاری با آژانس در موضوع ابعاد نظامی احتمالی

اما همه آنچه بر مذاکرات هسته‌ای تاثیر می‌گذارد، در وین رخ نداده و سفر مهم یوکیا آمانو به تهران نیز تاثیر مثبتی بر این گفت‌وگوها گذاشته است.

پس از دیدارهای روز پنجشنبه آمانو سید‌عباس عراقچی، از مذاکره‌کنندگان ارشد هسته‌ای کشورمان گفت: بسیار امیدواریم که در حل مساله ابعاد نظامی احتمالی، پیشرفت حاصل شود. او موضوع ابعاد نظامی احتمالی را بحثی «قدیمی» و «مزمن» خواند و اظهار کرد: زمانی ادعاهایی نسبت به برنامه هسته‌ای ایران مطرح شد که مبنای فشارها و تحریم‌ها قرار گرفت. اکنون فرصت خوبی پیش آمده که این مسائل و ادعاهایی که نسبت به گذشته مطرح شده بود در فضایی آرام‌تر حل و فصل شود. ما هم آماده همکاری با آقای آمانو هستیم تا مشخص شود ادعاهایی که وجود دارد و پرونده‌هایی که علیه جمهوری اسلامی ایران باز شده، واهی است و کارنامه سفید برنامه هسته‌ای ایران نشان داده شود. این دیپلمات ارشد کشورمان سفر مدیرکل آژانس به تهران را خوب و موفق ارزیابی کرد و گفت: گزارش‌هایی که از تهران دریافت کردیم و گزارش‌هایی که همکاران ایشان دادند نشان می‌دهد این سفر، سفری موفق و حرکتی رو به جلو بوده است.

همزمان، نماینده دائم و سفیر ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی هم سفر یوکیا آمانو را مفید و سازنده خواند و گفت، این سفر و مذاکرات در فضایی تعاملی همراه با تفاهم، زمینه لازم را برای تبیین و رفع دغدغه‌ها و رویکردهای طرفین فراهم کرد. رضا نجفی افزود: دو طرف در ملاقات‌ها در مورد چارچوب زمانی و تداوم همکاری‌ها با در نظر داشتن ملاحظات ایران و آژانس برای تسریع در حل و فصل موضوعات گذشته به تفاهم کلی رسیدند. وی گفت: بزودی جلسات هماهنگی به منظور تعیین جزئیات و برنامه زمان‌بندی اقدامات در سطح کارشناسی برگزار خواهد شد. بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران هم گفت: در گفت‌وگوها با آمانو،‌ جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر لزوم ایجاد یک زمان‌بندی مشخص برای پایان دادن به موضوعاتی که از گذشته مطرح بود، تفاهم کردند. همچنین سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز سفر آمانو به ایران را کمک‌کننده به مذاکرات هسته‌ای وین توصیف کرد.

ظریف: آمریکا یا توافق را انتخاب کند، یا تحریم را

با وجود فضای مثبتی که در روزهای اخیر بر مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 در وین حاکم بوده و حتی لوران فابیوس پس از دیدار با همتایان غربی خود در مذاکرات، گفته « موافق برنامه صلح‌آمیز ایران هستیم»، اما همچنان نگرانی‌هایی از تغییر موضع ناگهانی واشنگتن وجود دارد. نگرانی‌هایی که بر موضع دیپلمات‌های آمریکایی حاضر در هتل کوبورگ وین نیز تاثیر گذاشته است. بر همین اساس یک منبع آگاه غربی گفته «دلیل اصلی نگرانی کری، تکرار بازی اوباما در مذاکرات وین۸ است، جایی که کری در دقایق آخر ناچار شد همه توافقاتی را که با ایران کرده بود به دستور اوباما به هم بزند.» با این حال وزیر امورخارجه آمریکا در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر این که آیا توافق نزدیک است، گفته است: «بزودی همه چیز مشخص می‌شود.»

درباره مواضع طرف آمریکایی در مذاکرات، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با وبگاه آمریکایی «المانیتور» گفته است: آمریکا می‌داند که باید بین توافق یا تداوم تحریم‌های ایران، یکی را انتخاب کند. محمدجواد ظریف در این گفت‌وگو تصمیم ایران برای تعامل با اعضای 1+5 را تصمیمی راهبردی از سوی تهران توصیف و خاطرنشان کرد:‌ توافق در صورتی شکل خواهد گرفت یا شکست خواهد خورد که آمریکا بخواهد تحریم‌ها را بردارد یا به (اعمال) آنها ادامه دهد. من بارها گفته‌ام کشورهای غربی باید تصمیم بگیرند که دنبال توافق هستند یا فشار. این دو با یکدیگر جمع نخواهند شد. اصل اراده یا ادعای وجود اراده را بارها شنیده‌ایم که گفته‌اند دنبال توافق هستند.ظریف به روند نگارش متن توافق اشاره کرد و افزود: در برخی موارد نگارش، مشکلاتی پیش می‌آید که شاید نشان‌دهنده گرایش دیوان‌سالاری‌ها به سمت حفظ تحریم‌هاست که باید از این مشکلات عبور کنیم. احساس اراده سیاسی کافی است، ولی هنوز این اراده سیاسی به نظام اداری تبدیل نشده است.

بر همین اساس، عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده کشورمان هم در جمع خبرنگاران گفت: اگر به توافق خوب مورد نظرمان برسیم، توافق خواهیم کرد وگرنه بدون توافق برمی‌گردیم.

روحانی: آژانس بدون ملاحظه نظر قدرت‌ها، نقش خود را ایفا کند

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تهران با رئیس‌جمهور و نیز دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان دیدار کرد. او پس از این دیدارها گفت: معتقدم طرفین تفاهم بهتری برای پیشبرد بعضی مسائل پیدا کرده‌اند ولی هنوز مسائلی هست که نیاز به کار بیشتر دارد. وی درباره دلایل سفر خود یادآور شد: «هدف از این سفر پیشبرد فعالیت در مورد حل و فصل تمام مسائل باقیمانده در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران از جمله شفاف‌سازی درباره ابعاد احتمالی نظامی هسته‌ای بود. مذاکرات من با مقامات ایرانی نیز شامل صحبت در مورد روند مذاکرات 3+3 و جمهوری اسلامی ایران در مسیر توافق نهایی و در یک چارچوب مشخص برای تائید و رصد اقدامات آژانس در رابطه با مسائل هسته‌ای ایران بود.» یوکیو آمانو در اظهارنظر دیگری، مذاکرات خود با دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان را سازنده خواند و تصریح کرد: معتقدم با احترام متقابل و همکاری نزدیک، همه مسائل قابل حل است و امیدوارم گزارش آژانس بعد از این سفر به موفقیت روند مذاکرات کمک کند.

حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان هم در دیدار آمانو به وی یادآوری کرد، توسعه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و همچنین عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای دو وظیفه اصلی آژانس است که باید به شکل متوازن و بدون تبعیض در قبال اعضا رعایت شود. او خاطرنشان کرد: همکاری شفاف ایران با آژانس یکی از نمونه‌های طولانی بوده و برای آژانس ثابت شده که اتهامات واهی درخصوص انحراف فعالیت‌های هسته‌ای ایران بی‌اساس بوده است. اثبات عدم انحراف فعالیت‌های هسته‌ای ایران طی 12 سال همکاری نزدیک با آژانس، بهترین قضاوت برای افکار عمومی جهان است. او با بیان این که آژانس باید در جایگاه فنی و حقوقی و بدون ملاحظه نظرات قدرت‌ها، نقش شایسته خود را در این مقطع که مذاکرات با 1+5 به مراحل پایانی نزدیک می‌شود، ایفا کند، تاکید کرد: در رابطه با برخی مسائل مورد ابهام، اگر اراده لازم در دو طرف وجود داشته باشد و برخی مسائل غیرفنی دخالت داده نشود، کاملا و ظرف مدت کوتاهی قابل حل است. در پی بازرسی‌های گذشته همواره اعلام کرده‌ایم، فعالیت‌های هسته‌ای ایران هیچ‌گونه انحرافی به سمت مقاصد نظامی نداشته و ایران همواره به تعهدات خود پایبند بوده است. علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی هم با تاکید بر اراده سیاسی قاطع کشورمان برای دستیابی به توافق عادلانه و متوازن که تامین‌کننده حقوق قانونی ایران به عنوان عضو پیمان ان. پی. تی باشد، اظهار کرد: پایداری و اصالت هر توافقی در گرو ایجاد رضایت در طرفین مذاکره است.