معادن کردستان در آستانه تعطیلی

از نگاه کارشناسان اقتصادی ، خام فروشی، رکود ساخت و ساز در بخش مسکن و نبود جاده‌های ارتباطی مناسب برای صادرات این مواد معدنی از دلایل عمده این تعطیلی به شمار می‌آیند.

در معادن استان کردستان ۱۸ نوع ماده معدنی از قبیل سنگ تزئینی، مرمر، سنگ‌آهن، سیلیس و طلا قابل استخراج است و اکنون نیز ۵۵۰ تا ۶۰۰ میلیون تن ذخیره سنگ‌آهن در کردستان شناسایی شده است که البته مسئولان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان معتقدند ظرفیت مواد معدنی در این استان بیشتر است و باید بازشناسایی شود؛ ولی متاسفانه بسیاری از این معادن تعطیل شده یا خواهند شد.

گرچه به اعتقاد کارشناسان، واگذاری معادن به افراد غیرمتخصص، عامل اصلی بروز این مشکل است، ولی رئیس سازمان نظام مهندسی معدن کردستان، رکود اقتصادی در کشور بویژه حوزه مسکن را عامل اصلی تعطیلی واحدهای معدنی در این استان عنوان می‌کند.

محمد دره‌وزمی با اشاره به وجود ۳۶۰ واحد معدنی در کردستان در گفت‌وگو با مهر می‌افزاید: اشتغال در بخش معدن استان اکنون 2400 نفر است و این بخش یکی از ظرفیت‌های ویژه استان است که می‌تواند تحول عظیمی در حوزه‌های اشتغال، سرمایه‌گذاری و واردات ایجاد کند. با این حال، اکنون بیش از نیمی از واحدهای معدنی کردستان تعطیل است و در پی آن، بخشی از ظرفیت‌های حوزه اشتغال و تولید استان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

وی خام‌فروشی را یکی دیگر از مشکلات جدی در بخش معدن این استان عنوان و تصریح می‌کند: به دلیل خام‌فروشی مواد معدنی استان، سود اصلی بخش معدن به جیب دیگران می‌رود و تمام بهره‌های این صنعت مربوط به دیگرانی است که در حوزه صنایع تولیدی از آن استفاده می‌کنند.

دره‌وزمی با اشاره به برنامه‌های دولت در راستای ایجاد واحدهای تولیدی مرتبط با معدن در کردستان می‌گوید: برنامه‌ریزی‌هایی برای ایجاد زنجیره تولید فولاد در استان صورت گرفته است و به دنبال سفر وزیر صنعت، معدن و تجارت به کردستان در سال گذشته، برنامه‌های اجرایی این مهم بررسی شد که در صورت ایجاد واحدهای تولیدی در حوزه معدن، نه‌تنها می‌توان زمینه را به منظور ایجاد فرصت‌های جدید شغلی در استان فراهم کرد، بلکه در کنار این مهم، زمینه و شرایط برای رونق تولید نیز به وجود خواهد آمد.

در همین حال، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن کردستان نیز با اشاره به تعطیلی بالغ بر ۱۹۰ واحد معدنی در این استان می‌گوید: اکنون از کل واحدهای معدنی دارای پروانه بهره‌برداری در استان، ۱۵۴ واحد معدنی فعال و بقیه غیرفعال است.بهروز قادری با اشاره به این که بخش زیادی از واحدهای معدنی تعطیل شده در استان مربوط به سنگ‌آهن است، می‌افزاید: به دلیل رکود در بازار مسکن در کشور، متاسفانه میزان خرید از معادن در کردستان کاهش یافته است. به همین دلیل افراد سرمایه‌گذار چاره‌ای جز تعطیلی معادن ندارند. از همین رو با وجود تمام اقدامات صورت گرفته تا زمانی که بازار مصرف نباشد، امکان ادامه فعالیت برای واحدهای معدنی کردستان وجود ندارد.

نبود بازار، عامل اصلی تعطیلی معادن

البته غیرفعال یا نیمه‌فعال شدن معادن فقط به استان کردستان اختصاص ندارد، بلکه این مساله اکنون گریبانگیر بسیاری از استان‌های کشور است، به طوری که مدیرکل دفتر امور اکتشافات وزارت صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به این مهم، دلیل اصلی تعطیلی معادن را نبود بازار عنوان می‌کند.

به گزارش ایلنا، اسدالله کشاورزی می‌افزاید: از 7000 معدن موجود در کشور، اکنون حدود 4500 معدن فعال است و در مجموع ۱۲۰ هزار نفر در این حوزه به صورت مستقیم مشغول به کار هستند.به گفته وی، در حالی از تمام ظرفیت معادن کشور استفاده نمی‌شود که ایران میان ۱۰ کشور بر‌تر معدنی دنیا قرار گرفته‌ است و از نظر تنوع مواد معدنی نیز در میان پنج کشور بر‌تر دنیا قرار دارد.

یکی از استان‌هایی که آمار معادن تعطیل شده خود را منتشر کرده، یزد است که براساس این آمار، از 36 معدن سنگ‌آهن این استان که دارای پروانه بهره‌برداری است، حدود 20 معدن، تعطیلی موقت خود را به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اعلام کرده‌اند.معاون معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد با اشاره به تعطیلی این معادن می‌گوید: با توجه به شرایط موجود سنگ آهن و روند کاهشی قیمت این فلز، فقط معادن دارای عیار بالا قادر به ادامه فعالیت خود هستند.

سیدجلال میرجلیلی می‌افزاید: از سال گذشته که قیمت‌های سنگ‌آهن به طور ناگهانی افت شدیدی پیدا کرد، معادن بخش خصوصی دارای عیار 30 تا 50 درصد هماتیت استان یزد تعطیل شد؛ اما همچنان معادن مگنتیتی و عیارهای بالای هماتیت به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت اردبیل هم در این باره می‌گوید: هم‌اکنون 508 معدن شناسایی شده در استان اردبیل وجود دارد که از این تعداد فقط 172 معدن فعال است.

سیدحامد عاملی با بیان این که با این حساب بیش از 60 درصد معادن استان تعطیل و غیرفعال است، می‌افزاید: 40 درصد بقیه در تولید سنگ‌های لاشه فعالیت دارد؛ در حالی که دو مرکز اصلی از 20 مرکز مهم معادن فلزی کشور در استان اردبیل وجود دارد که در صورت بهره‌برداری این مراکز، استان رشد خواهد کرد.

به گفته وی، آشنا نبودن مدیران واحدهای صنعتی با شیوه‌های صحیح مدیریتی، عامل اصلی مشکلات واحدهای صنعتی استان است. در ضمن بعضی واحدها نیز مشکل تامین اعتبارات بانکی دارند که با رفع این مشکلات می‌توان برای توسعه واحدهای صنعتی اقدام کرد.

در همین حال رئیس انجمن سنگ اصفهان نیز از رکود در فعالیت‌های معدنی این استان خبر می‌دهد و می‌گوید: با ادامه وضع فعلی بزودی 40 درصد معادن استان تعطیل می‌شود.به گفته رضا احمدی، افزایش هزینه‌های تولید پس از هدفمندی یارانه‌ها، حقوق دولتی، عوارض ارزش افزوده، ماشین‌آلات فرسوده و رکود در بازار مسکن از عوامل رکود و تعطیلی معادن است. ماشین‌آلات معدنی فرسوده و متعلق به 40 تا 50 سال قبل است که با این تجهیزات نمی‌توان به روز کار کرد و از سوی دیگر شاهد قفل شدن سیستم گمرک در بحث واردات ماشین‌ها و مشکلات بانکی در تامین نقدینگی هستیم.