15 تا 30 درصد هزینه‌های سلامت صرف دارو می‌شود

البته وزارت بهداشت با گذشت یک سال از اجرای طرح تحول سلامت درباره نتایج اجرای آن اعلام می‌کند، کاهش ارجاع مردم برای خرید دارو و تجهیزات در بیمارستان‌ها، افزایش دسترسی به اقلام دارویی، افزایش دسترسی به ملزومات مصرفی در بیمارستان‌های دولتی، پوشش 9میلیونی دارندگان دفترچه بیمه سلامت، 95 درصد سطح پوشش بیمه سلامت و کاهش هزینه‌های کمرشکن بیماران شهری و روستایی از جمله برنامه‌های بیمه کردن ایرانیان فاقد بیمه درمانی و برنامه کاهش پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت است.

معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تامین اجتماعی در این خصوص در نشست تخصصی بیمه‌گذاری دارو در ایران اعلام کرد: در ایران بین 15 تا 30 درصد هزینه سلامت را هزینه تهیه دارو تشکیل می‌دهد.

شهرام غفاری افزود: به طور میانگین در آسیا 29 درصد هزینه‌های سلامت را دارو تشکیل می‌دهد و در برخی کشورها مانند مالزی این رقم بین 8 تا 50 درصد است. وی با بیان این‌که نظام پرداخت‌های مالی نقش کلیدی در سلامت دارد، گفت: این مقوله می‌تواند باعث کارآمدی نظام سلامت شود و به همین دلیل اکنون نظام پرداخت‌ها طبقه‌بندی می‌کنند که هر کدام از این طبقات مزیت‌هایی را به‌دنبال دارد. به اعتقاد وی، برای این‌که نظام سلامت را مدیریت کنیم، باید نگاهی به نظام‌های پرداخت داشته باشیم. نظام پرداخت تاثیر جدی در رفتار مصرف‌کننده دارد. به عبارت دیگر جریان پول باید منظم و از پرداخت‌کننده (بیمه‌گر) به خدمات‌دهنده باشد.

غفاری با بیان این‌که همه ساله مبالغ زیادی برای دارو در کشور هزینه می‌شود، تصریح کرد: برای کنترل و کاهش هزینه‌های دارو در نظام سلامت باید قیمت‌گذاری دارو کنترل شود، میزان مصرف دارو توسط مصرف‌کننده تنظیم شود و همچنین رفتار پزشکان برای نوشتن دارو تحت کنترل قرار گیرد.

یک سوم هزینه‌های دارویی، سهم دولت

اهمیت مقوله دارو در نظام سلامت می‌تواند از دو بعد کارایی و عدالت اثرگذار باشد، در واقع داروها می‌توانند اثرات مخرب بیماری‌ها را کاهش دهند و در بهبود عملکرد به لحاظ اقتصادی موثر باشند.

از طرفی اهمیت دارو از بعد عدالت، دسترسی عادلانه جامعه به خدمات سلامت و خدمات دارویی تعریف می‌شود.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به این موضوعات در این نشست اعلام کرد:یک سوم هزینه‌های دارویی در ایران توسط دولت تامین می‌شود.

حسین شعبانی‌نژاد افزود: در ایران هزینه‌های دارویی توسط افراد پرداخت می‌شود و این‌که دولت‌ها تا چه حد می‌توانند در هزینه‌های سلامت مشارکت کنند در بحث عدالت در نظام سلامت موثر است.

استادیار دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی بر ضرورت پایداری در نظام مالی دارویی تاکید کرد و گفت: در کشورهای توسعه‌نیافته دسترسی به داروهای خاص یک هدف تلقی می‌شود در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته توجه به نوآوری اهمیت پیدا می‌کند.

شعبانی‌نژاد اظهار کرد: دسترسی به داروهای ایمن، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا، تعریف مکانیسم ورود و خروج دارو در فهرست بیمه، ایجاد سیستم‌های اطلاعاتی دقیق، تدوین راهبردهایی برای مصرف منطقی و هزینه اثربخش داروها، تامین مالی کافی و طراحی مکانیسم پرداخت مناسب و ایجاد هماهنگی بیشتر بین سیاستگذاری نظام دارویی و سیاستگذاری صنعت دارویی، جهت‌های اصلی سیاستگذاری در حوزه دارویی است.

شعبانی‌نژاد تصریح کرد: حمایت دولت‌ها از اقشار آسیب‌پذیر و کم‌درآمد در بسیاری از کشورها هدفمند است.

مکانیسم‌های بازپرداخت بیمه در دیگر کشورها

از جمله موضوعاتی که در این نشست مورد توجه قرار گرفت، مکانیسم‌های بازپرداخت بیمه در کشورهای توسعه‌یافته بود.

دکتر نازیلا یوسفی، کارشناس سازمان غذا و دارو درباره نظام بیمه‌ای کشور آلمان گفت:آلمان سومین بازار بزرگ دارویی در جهان و بزرگ‌ترین بازار ژنریک اروپاست که بیمه اجباری سلامت، محاسبه حق بیمه براساس درآمد و نه مخاطرات سلامت را پرداخت می‌کند. همچنین همه صندوق‌ها همان خدماتی را ارائه می‌دهند که توسط قانون و سازمان بیمه سلامت خودگردان برای آنان تعیین می‌شود.

وی درباره قیمت‌گذاری دارو در آلمان گفت: تولیدکنندگان آزادند تا قیمت را به دلخواه خود تعیین کنند، اما مقدار قیمتی که توسط بیمه تقبل می‌شود، از طریق نظام قیمت‌گذاری مرجع تعیین می‌گردد.

یوسفی افزود: در آلمان چنانچه قیمت دارو کمتر از 50 یورو باشد، بیمار پنج یورو می‌پردازد، اگر قیمت دارو بین 50 تا 100 یورو باشد، بیمار 10درصد قیمت را می‌پردازد و برای بالاتر از 100 یورو به هر میزان که باشد، تنها 10 یورو پرداخت می‌شود.

وی درباره مکانیسم‌های بازپرداخت بیمه در ایران با اشاره به سازمان غذا و دارو و اعضای شورای بررسی و تدوین داروهای ایران گفت: فهرست داروهای رسمی ایران توسط شورای بررسی و تدوین داروهای ایران در معاونت غذا و دارو تعیین می‌شود. این اعضا شامل چهار نفر از معاونت غذا و دارو، چهار نفر متخصص بالینی از معاونت سلامت، یک نفر از دبیرخانه شورای عالی بیمه و یک نفر از سازمان نظام پزشکی است.

یوسفی افزود: قیمت‌گذاری دارو در وزارت بهداشت و توسط کمیسیونی مرکب از رئیس سازمان غذا و دارو، مدیر نظارت بر امور دارو و مواد مخدر، نماینده وزارت بازرگانی (سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان)، نماینده سندیکای تولیدکنندگان داروهای انسانی، نماینده شرکت مادر تخصصی دارو و تجهیزات پزشکی تعیین می‌شود.