ساماندهی راهنمایان گردشگری در پیچ‌ و خم پاستور

براساس این آیین‌نامه قرار است نکاتی مانند آموزش، بازآموزی و قراردادهای کاری راهنمایان مورد بازنگری قرار گیرد، این درحالی است که برخی از راهنمایان گردشگری براین باورند که آموزش، مشکل آنها نیست بلکه نبود اعتبار برای برگزاری دوره‌های عملی سبب شده نیمی از راهنمایان گردشگری کشور به دلیل بی‌تجربه بودن جذب بازار کار نشوند.

حدود40 سال پیش بود که اولین آیین‌نامه مربوط به فعالیت راهنمایان گردشگری در کشور تصویب شد به همین دلیل اواخر سال گذشته این آیین‌نامه مورد بازنگری قرار گرفت تا ایرادهایش برطرف شود؛ برای نمونه در این آیین‌نامه، راهنما به شکل عام تعریف شده،ولی با تخصصی شدن شاخه‌های گردشگری باید تعریف‌های تازه‌ای در آن گنجانده شود، افزون بر این دوره‌های آموزشی و بازآموزی برای راهنمایان گردشگری بین‌المللی، داخلی و بخش‌های تخصصی مانند سلامت نیز باید متفاوت باشد تا بتوان به پیشرفت صنعت گردشگری کشور امیدوار بود.

«مرتضی رحمانی موحد»، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید: بازآموزی راهنمایان در اولویت برنامه‌ریزی ما قرار دارد، اصلاح آیین‌نامه راهنمایان اکنون در کمیسیون اجتماعی دولت در دست بررسی است و براساس آن راهنمایان برای استمرار فعالیت خود باید در دوره‌های بازآموزی شرکت کنند.

بنابراین با تصویب این آیین‌نامه، راهنمایان گردشگری باید در دوره‌های بازآموزی شرکت کنند و چنانچه نتوانند نمره قبولی را کسب کنند مجوز فعالیت‌شان تمدید نخواهد شد.

به گفته رحمانی موحد، این نکته در آیین‌نامه راهنمایان گردشگری گنجانده شده و دولت آن را تصویب خواهد کرد.

وی با تاکید بر این‌که آموزش راهنمایان برای سازمان میراث فرهنگی مهم است، ادامه می‌دهد: راهنمایان حلقه بسیار مهم و تاثیرگذار چرخه صنعت گردشگری هستند، به همین دلیل در جهت حفظ و تامین حقوق صنفی آنها قدم برمی‌داریم تا راهنمایان گردشگری نیز بتوانند در قبال خدماتی که ارائه می‌دهند از بیمه و سایر مزایا برخوردار شوند.

«ولی تیموری»، مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری نیز به جام‌جم می‌گوید: اواخر دی سال گذشته این آیین‌نامه از سوی ریاست سازمان میراث فرهنگی امضا و به هیات دولت فرستاده شد، اما هنوز در کمیسیون اجتماعی دولت نهایی نشده است.

وی درباره جزییات این آیین‌نامه می‌افزاید: درباره جزییات دوره‌های بازآموزی بعد از تصویب آیین‌نامه از سوی هیات دولت تصمیم‌گیری خواهد شد، اما براساس تصمیم‌گیری‌ها در حوزه آموزش راهنماها بازنگری صورت می‌گیرد به این شکل که بعد از صدور مجوز شخص در سال اول باید در دوره‌های بازآموزی شرکت کند، اما پس از آن هر سه سال یک‌بار دوره بازآموزی برای راهنمایان برگزار خواهد شد.

تیموری اضافه می‌کند: کمیسیونی مشترک از نماینده راهنمایان و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بعد از تصویب این آیین‌نامه سه ماه فرصت دارند که جزییات آن را مشخص کنند. البته بجز بحث بازآموزی دراین آیین‌نامه بحث روابط کاری راهنمایان با دفاتر مسافرتی، قراردادهای کاری، تعریف شغل و بیمه نیز گنجانده شده است.

آموزش باید عملی باشد

این در حالی است که عده‌ای از راهنمایان گردشگری بر این باورند که بهتر است مسئولان با تخصیص دادن اعتبار مقدمات آموزش عملی راهنمایان را آماده کنند، زیرا تامین نشدن چنین اعتبارهایی سبب شده بسیاری از راهنمایان تجربه همراهی گردشگران را نداشته باشند و به همین دلیل تاکنون نتوانسته‌اند جذب بازار کار این صنعت شوند.

عباس پیرمرادیان، رئیس هیات‌مدیره جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی با بیان این‌که بازآموزی راهنمایان گردشگری تاکنون اجرایی نشده، به جام‌جم می‌گوید: بازآموزی در هر رشته‌ای قابل‌طرح است، اما نکته اینجاست که تعداد زیادی از راهنمایان کارت و مجوز دارند، ولی تاکنون گردشگران را همراهی نکرده‌اند. به نظرم اولویت سازمان باید رفع این مشکل باشد.

حدود 7000 راهنمای گردشگری در کشور وجود دارد که اقدام به گرفتن مجوز و کارت شناسایی کرده‌اند، اما فقط حدود هزار نفر از آنها فعالند، بنابراین آموزش این افراد باید به گونه‌ای باشد که آژانس‌داران به راهنمایان کم‌تجربه نیز اعتماد کنند. افزون بر این نباید فراموش کرد که بازار گردشگری کشور اکنون با کمبود راهنمای کاربلد روبه‌روست، به همین دلیل مسئولان باید بستر را به شکلی مهیا کنند که راهنمایان برای به‌روز کردن اطلاعات و افزایش توانایی خود در برابر طرح‌هایی مانند بازآموزی جبهه نگیرند.

پیرمرادیان تاکید می‌کند: راهنمایان گردشگری بدون آموزش و دوره مجوز نگرفته‌اند، بنابراین اولویت مسئولان باید وارد کردن راهنمایان به بازار کار باشد.

نکته اینجاست که آموزش عملی راهنمایان امری هزینه‌بر است، به همین دلیل تاکنون از سوی مسئولان جدی گرفته نشده است.

لزوم به‌روز بودن راهنمایان

رئیس هیات‌مدیره جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی توضیح می‌دهد: باید اعتبار لازم به آموزش راهنماها اختصاص پیدا کند تا بتوانیم آنها را در گروه‌های کوچک، مانند گردشگران به نقاط مختلف کشور برده و نکات لازم را عملی به آنها آموزش دهیم؛ مشکل اینجاست که اعتبار این سفرهای آموزشی تامین نمی‌شود.

ناصر رضایی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی نیز با اشاره به این‌که به نظر می‌رسد دوره‌های بازآموزی 30 ساعته باشد، در گفت‌و‌گو با جام‌جم می‌افزاید: برای آموزش بهتر راهنمایان محتوای برخی دروس با یکدیگر ادغام شده و قسمت‌هایی اضافه یا حذف شده است، نکته اینجاست که راهنمایان گردشگری نیز باید در جریان علم روز قرار گرفته تا بتوانند نقش خود را در توسعه صنعت گردشگری بهتر ایفا کنند.

وی می‌افزاید: البته آموزش‌های خاص نیز پیش‌بینی شده که براساس آن افراد باید با توجه به تخصص خود در دوره‌های عملی شرکت کنند.

عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی با اشاره به این‌که برخی افراد فقط به دلیل این‌که بگویند راهنمای تور هستند، اقدام به گرفتن کارت کرده‌اند، تصریح می‌کند: نکته اینجاست که شخصی که کارت راهنمای گردشگری می‌گیرد باید متعهد بوده و به شاخص‌هایی مانند به روز کردن اطلاعات، آموزش زبان گردشگر، مسائل اجتماعی و نحوه برقراری ارتباط توجه کند.به گفته رضایی، در این حوزه باید سختگیری‌هایی صورت بگیرد تا افرادی که واقعا به گردشگری علاقه‌مند هستند، جذب آن شوند.

وی با بیان این‌که فعالیت عملی راهنمایان گردشگری در آموزش بهتر آنها نقش دارد، عنوان می‌کند: البته پایه‌های تئوری نیز باید تقویت و به‌روز شود تا راهنمایان گردشگری راحت‌تر جذب بازار کار شوند.

عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی با تاکید بر این‌که نباید در برابر تغییر مقاومت کرد، ادامه می‌دهد: برای توسعه گردشگری باید در تمامی زمینه‌ها بازآموزی صورت گرفته و اطلاعات به‌روز شود.

این درحالی است که باید تاکید کرد در شرایطی صنعت گردشگری کشور با کمبود راهنمای کاربلد روبه‌روست و با توجه به این‌که آمار گردشگران ورودی به کشورمان در حال افزایش است، مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باید پیگیر تصویب‌شدن این آیین‌نامه باشند، زیرا چنانچه روند رسیدگی به این موضوع طولانی شود، نمی‌توان به تاثیر مثبت آن در بازار گردشگری کشور امیدوار بود.

مهدی آیینی‌ - ‌گروه جامعه