راه‌های کنترل و پیشگیری حملات آسم

شیوع بیماری آسم در جهان رو به افزایش است، به طوری که پیش‌بینی می‌شود طی یک دهه آینده صد میلیون بیمار آسمی به بیماران فعلی اضافه شوند که جمعیت قابل توجهی از آنان را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند. براساس مطالعات انجام شده در کشور ما شیوع علائم آسم در جمعیت کودکان و نوجوانان حدود 13 درصد است.

آسم یک بیماری التهابی مزمن راه‌های هوایی است. در این بیماری تماس با آلرژن‌ها یا دیگر عوامل محرک محیطی، موجب انسداد برگشت‌پذیر راه‌های هوایی و بروز علائم این بیماری می‌شود. مهم‌ترین علائم آسم عبارتند از سرفه‌های مکرر، خس‌خس سینه عودکننده، تنگی نفس و احساس فشار در قفسه سینه. علائم آسم معمولا متناوب و متغیر بوده و اغلب در شب و اوایل صبح بدتر می‌شود. این علائم بوی‍ژه هنگام ورزش، مواجهه با دود سیگار، هوای سرد، عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفس و مواد حساسیت‌زا تشدید می‌شود. اگرچه علل اصلی این بیماری به طور کامل شناخته نشده است، تحقیقات نشان می‌دهد که استعداد ژنتیکی و تماس با آلرژن‌های محیطی از عوامل خطر اصلی در بروز حملات آسم محسوب می‌شود. البته تغییر عادات رژیم غذایی، هوای سرد، فعالیت فیزیکی، چاقی، استرس و هیجانات فردی و حتی مصرف بعضی داروها نظیر آسپرین و استامینوفن نیز در بروز حملات آسم موثر است.

برای کنترل بیماری علاوه بر درمان دارویی باید از تماس با عوامل محرک محیطی پرهیز کرد. لذا به منظور پیشگیری از بروز علائم و کنترل بیماری رعایت موارد زیر بویژه در بیماران مبتلا به آسم توصیه می‌‌شود:

بالش‌ها و تشک‌ها در پوشش‌هایی غیرقابل نفوذ (مثلا پلاستیکی) پیچیده شود.

ملحفه‌ها هفته‌ای یکبار در آب داغ شسته و در آفتاب خشک شود.

در صورت امکان از قالی به‌عنوان کفپوش استفاده نشود.

وسایل فراوان در داخل اتاق کودک نگهداری نشود.

سطح رطوبت خانه کاهش یابد و اتاق خواب آفتاب رو و دارای نور کافی باشد.

به هیچ وجه اجازه ورود حیوانات دست‌آموز به خانه داده نشود.

از به کار بردن بالش یا تشک حاوی پر، پشم و کرک اجتناب شود.

مقابله با سوسک که از عوامل حساسیت‌زاست، مورد توجه قرار بگیرد.

هنگام آلودگی هوا نسبت به خروج از منزل و ورزش در فضای آزاد اجتناب شود.

از وسایل گرمایشی دودزا در منزل استفاده نشود.

اجازه سیگار کشیدن در خانه یا فضاهای بسته به هیچ‌کس داده نشود.

در فصول گرده‌افشانی با بستن در و پنجره‌ها از نفوذ گرده‌ها به اتاق جلوگیری شود.

از مواجهه با بوهای تند مثل بوی رنگ و اسپری مو، ‌عطر و ادکلن، سفید‌کننده‌ها و‌ جوهرنمک پرهیز شود.

تغذیه انحصاری با شیر مادر بخصوص در شش ماه اول زندگی مورد توجه جدی قرار بگیرد.

دکتر مهدی نجمی / رئیس اداره بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت