نقش معلم در قاب تلویزیون

مدیری هم بود که خشن بود و کمی مستبد و گاهی مجید را اذیت می‌کرد. مجید در سریال قصه‌های مجید چند تا معلم سخت‌گیر هم داشت، مثل معلم ریاضی‌اش. اما معمولا در سریال‌های تلویزیونی معلمان ادبیات از همه بهتر هستند. مثل معلم ادبیات قصه‌های مجید و سریال مدرسه ما و... سازندگان سریال‌های تلویزیونی معمولا تلاش می‌کنند معلمانی مختلف با خلق و خوی‌های متفاوت را به نمایش بگذارند. رسانه ملی با تولید این آثار سعی می‌‌کند الگوی معلم موفق را به مخاطبان و جامعه آموزشی کشور معرفی و این نکته را یادآوری کند که اگر دانش‌آموزی سرکش بود، مقتضای سن و سال اوست، اما این معلم است که باید در برخورد با او درست‌ترین روش را انتخاب و عملی کند.با این اوصاف اکنون می‌توان پرسید پرداختن به موضوع معلم چقدر در رسانه ملی ضرورت دارد؟

دنیای معلمان پر از سوژه‌های بکر است

مهران رجبی که قبل از بازی در سریال بچه‌های مدرسه همت سال‌ها به عنوان معلم در آموزش و پرورش فعالیت داشته در این باره به جام‌جم گفت: نمی‌خواهم بگویم معلمان نسبت به دیگر اقشار جامعه تافته جدا بافته هستند، اما نباید از نقش تربیتی آنها غافل ماند. آنها مسئولیت سنگینی بر دوش دارند و باوجود مشکلات سعی می‌کنند عاشقانه به بچه‌ها آموزش بدهند و در کنارش سهم مهمی در تربیت‌شان دارند.

وی ادامه داد: البته رسانه ملی در این سال‌ها آثار مختلفی با محوریت معلم ساخته، اما تعداد این آثار کم است و باز هم جای کار دارد. ما در آثار مختلف تلویزیونی، سر و کله زدن یک معلم با بچه‌ها را کمتر نشان دادیم یا در برخی سریال‌ها فقط در چند سکانس کوتاه به حضور یک معلم در کلاس درس پرداختیم.

این بازیگر با اشاره به این نکته که مشکلات معلمان می‌تواند دستمایه سوژه‌ بسیاری از مجموعه‌های تلویزیونی شود، توضیح داد: کافی است نیم ساعت در گوشه اتاق کلاس اولی‌ها ایستاد تا متوجه صبوری معلم کلاس شد که چگونه با بچه‌ها سر و کله می‌زند. به نظرم همین می‌تواند سوژه یک اثر شیرین باشد. از سوی دیگر معتقدم بهتر است در ساختارهای مختلف انیمیشن و مستند به نقش معلم بپردازیم و خودمان را فقط به تولید آثارنمایشی محدود نکنیم. توجه به زندگی معلمان بازنشسته از دیگر موضوعاتی است که به آن‌ کمتر توجه می‌شود و می‌توان در رادیو و تلویزیون به آن پرداخت.

وی ادامه داد: به نظرم نحوه پرداختن به زندگی معلمان هم اهمیت بسزایی دارد. معلمان هم مثل دیگر افراد جامعه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، ولی هر روز صبح که وارد مدرسه می‌شوند تمام مشکلات‌شان را پشت در مدرسه می‌گذارند، ولی کمتر در آثار نمایشی و برنامه‌های ترکیبی به این مساله توجه می‌شود. شاید همان معلم یک بچه معلول هم داشته باشد، اما هر روز عاشقانه به بچه‌های مدرسه درس می‌دهد.

کافی است برنامه‌سازان تحقیقاتی میدانی در مدارس و زندگی خانوادگی معلمان داشته باشند تا متوجه شوند چقدر موضوع برای تولیدات نمایشی و غیر نمایشی با موضوع معلم وجود دارد.

توجه بیشتر به نقش معلم

حسین احمدی، کارشناس آموزش و پرورش که حدود 3 دهه در مقاطع مختلف تدریس کرده، درباره ضرورت پرداختن به نقش معلم در رسانه ملی به جام‌جم گفت: پخش آثاری که نقش معلم در آنها پررنگ است، بچه‌ها را بیشتر متوجه دلسوزی‌ معلم‌هایشان می‌کند و از سوی دیگر به خانواده‌ها هم هشدار می‌دهد تا به مسائل آموزشی و تربیتی فرزندان‌شان بیشتر توجه‌کنند.

وی معتقد است: البته گاهی برخی شخصیت‌ها در آثار نمایشی حرفه‌شان معلمی است، اما این شخصیت‌ها نقش پررنگی در قصه ندارند که تاثیرگذار شوند. به عنوان مثال یکی از شخصیت‌های مجموعه «سیر و سرکه» معلم بود، اما فقط در دو قسمت ابتدایی این مجموعه این حرفه پررنگ بود و بعد از آن مجموعه به ماجراهای دیگری پرداخت و این حرفه کاملا در فضای داستان گم شد.گرچه با تخصصی شدن ماموریت شبکه‌ها برنامه‌های آموزشی و تربیتی به شبکه آموزش محول شده است، اما بهتر است شبکه‌های دیگر تلویزیون هم در این باره آثاری تولید کنند و به نقش معلم در تربیت دانش‌آموزان و رابطه متقابل معلم و دانش‌آموزان توجه کنند.

از دیگر مشکلات ارائه آثاری با موضوع معلم در تلویزیون این‌که گاهی آثاری با محوریت معلمان تولید می‌شود، اما به دلیل زمان پخش نامناسب این‌ آثار دیده نمی‌شوند.

احمدی بر این باور است که زمان پخش مناسب به همان اندازه اهمیت دارد که تولید این‌گونه آثار در ساختار و قالب مناسب. هرچند سپردن ساخت این آثار به کارگردانان کاربلد و حرفه‌ای هم اهمیت ویژ‌ه‌ای دارد.

سیمای مدرسه یکی از برنامه‌های قدیمی شبکه یک بود که به مدت 28 سال از این شبکه پخش شد. تهیه‌کنندگی این برنامه را امیر پوررحمانی به عهده داشت که فعالیتش را از سال 1358 در آموزش و پرورش شروع کرد و از سال 61 به عنوان تهیه‌کننده همکاری‌اش را با سازمان صدا و سیما شروع کرد وی بعد از تعطیلی برنامه سیمای مدرسه سریال آسمان همیشه ابری نیست را با موضوع مدرسه، دانش‌آموزان و خانواده برای تلویزیون تولید کرد.

وی معتقد است: در سال‌های اخیر آثاری با موضوع معلم تولید شده است، اما واقعیت این‌که هنوز تا رسیدن به برنامه‌های اعم از نمایشی و غیرنمایشی که جایگاه واقعی معلم را معرفی کند فاصله داریم. به نظر من بهتر است هفته‌ای یکی از برنامه‌های تلویزیون به موضوع معلم اختصاص پیدا کند و در این برنامه به فرصت‌ها و تهدید‌های حرفه معلمی پرداخته شود.

معلمی شغل انبیاست و معلمان به گردن همه ما حق دارند. آنها مانند دیگر اقشار جامعه با مشکلاتی دست به گریبان هستند که گاهی همه زندگی آنها را تحت الشعاع قرار می‌دهد اما آنها باید از همه این گرفتاری‌ها عبور کنند تا بتوانند بهترین آموزش‌ها را به دانش‌آموزان ارائه کنند و بیشتر معلمان چنین روشی دارند.

رسانه ملی با همه شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی که دارد می‌تواند آینه تمام قدی باشد در برابر جامعه معلمان و سیستم آموزش و پرورش نقاط قوت را نشان دهد و کاستی‌ها را زیرذره‌بین بگذارد. هر چه هست این دنیا مدرسه پر از سوژ‌های بکری است که پرداختن به آنها کمی حوصله، اندکی تحقیق و خلاقیت بسیار طلب می‌کند.

فاطمه عودباشی‌/ ‌گروه رادیو و تلویزیون جام‌جم