دودی که به چشم همه سینما می‌رود

همه چیز در گرو اعتبار فیلمساز

آن فیلم‌هایی هم که در سالن سینما، جمعی مخاطب را پای خود می‌نشاند معمولا به اعتبار فیلمساز آن است و در دیگر موارد، حواشی و در مواقعی نادر نیز تبلیغات درست و حسابی! سهم مخاطب سینمای ما با یک حساب سرانگشتی در سال 93 به شکل میانگین حدود 10 میلیون بلیت است (اگر آمار اعلام شده فروش سینمای ایران را واقعی و حدود 50 میلیارد تومان بدانیم). حتی اگر آمار درست باشد، اما آیا واقعا از هر هفت نفر ایرانی، یک نفر به سینما می‌رود؟ یا یک نفر چندین بار پای پرده نقره‌ای می‌نشیند؟ سالن‌ها این جمعیت را به چشم دیده‌اند؟ قیمت بلیت سینما و کیفیت فیلم‌ها چنین انتظاری را برآورده می‌کند؟ پاسخش با شما!

همین سوال‌هاست که باعث شده برخی‌ها که کم هم نیستند به این آمار فروش در گیشه سینما حداقل شک کنند، حتی اگر آن را نادرست ندانند. گرچه ادعاها و حواشی اخیر در مورد کذب بودن فروش برخی فیلم‌های میلیاردی مورد سوال نیز تردیدها را بیشتر کرده! به قول معروف «تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها.»

تقلب احتمالی برای گرفتن سهم بیشتر

در همین رابطه سیدجمال ساداتیان ـ که خود از تهیه‌کنندگان فعال است ـ به جام‌جم گفت: این قضیه ممکن است! شاید آمار فروش برخی فیلم‌ها دروغ نیز باشد، خود من هم می‌شنوم. بویژه دفاتر پخشی که فیلم زیادی دارند امکان دارد برای این ‌که بتوانند فیلم بیشتری بگیرند آمار فروششان را زیاد از حد عنوان بکنند. این سینمادار و پخش‌کننده تاکید کرد: من جز فیلم‌های خودم، پخش فیلم دیگری را به عهده نمی‌گیرم و همیشه آمار فروشم با رقم اعلامی تقریبا یکی است. در مورد دیگر فیلم‌ها و درست بودن یا نبودن آمار فروش اطلاعی واقعا ندارم، ولی بالاخره باید دید که اگر چنین چیزی باشد چرا باید پخش‌کنندگان، رقم اضافه بگویند.

همه چیز در حد سوال

با این حال تمام این موارد در حد سوال است؛ سوالی که از ادعای خود فیلمسازان معتبر ناشی می‌شود و این که خود شورای صنفی نمایش هم هفته گذشته بالاخره به‌صورت رسمی اعلام کرد که تنها منبع فروش فیلم‌ها از این پس شورا خواهد بود و لاغیر، پس احتمالا تردیدها تا حد زیادی به واقعیت نزدیک بوده که چنین تصمیمی گرفته شده است.

داریوش باباییان، تهیه و پخش‌کننده سینما در این باره در گفت‌وگو با جام‌جم اذعان کرد: متأسفانه اعلام این نوع رقم‌های فروش در مورد برخی فیلم‌ها مد شده و به مسائل دیگر نیز لطمه‌زده است. دفاتر پخش دوست دارند بگویند که مثلا فیلم ما بیشتر می‌فروشد و به خاطر این ممکن است آمارهایی که می‌دهند اشتباه باشد.

این بار فروشی واقعی

سعید سهیلی از کارگردانان این چند ساله سینماست که بیشتر، فیلم‌هایش اکران موفق و فروش واقعی میلیاردی داشته. او در گفت‌وگو با جام‌جم در این باره عنوان کرد: اتفاقا هستند از این فیلم‌ها که گیشه غیرواقعی می‌دهند، اما عمده فیلم‌ها فکر نمی‌کنم که در فروش دروغ بگویند. من نیز شنیدم که مثلا سال 93 برخی فیلم‌های اکران، رقم گیشه‌شان را واقعی اعلام نکرده‌اند.

کارگردان «گشت ارشاد» در این باره توضیح داد: این اتفاق برای سینما بد است، چون باعث می‌شود اهالی سینما و حتی مردم به فروش دیگر اعتماد نکنند و همه را کذب بدانند. اگر دو فیلم این خطا را انجام دهند، در واقع دودش به چشم همه می‌رود. با این حال بعید می‌دانم هر تهیه‌کننده‌ای حاضر باشد از این حربه استفاده کند.

دست به دامن دیجیتال شدن

نگاهی به اکران نوروز 94 بیندازیم و این‌ که چرا نسبت به مدت مشابه در سال گذشته گیشه رونق خوبی نداشته است؟ بالاخره سیستم فروش مکانیزه نیز در بسیاری از سینماها راه‌اندازی شده تا آمار دقیق‌تر باشد و به خودی خود جلوی ارقام غیرواقعی گرفته شود. پس با این احتساب شاید فروش معقول همین چیزی باشد که فعلا ما می‌بینیم؛ یعنی رقم کمتر به وسیله ثبت بدون دخالت دست! گرچه غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش به جام‌جم گفت: این فروش کمتر به تغییرات قیمت بلیت سینما ربط دارد، چون در طول هفته شناور است. تبلیغات نیز اگر درست انجام می‌شد، می‌توانست فروش را بهتر کند. مطمئن باشید با این روش مکانیزه، امکان تغییر در کم و کیف اعلام فروش فیلم‌ها هم نیست. هرچند افزایش قیمت بلیت‌ها در کاهش فروش بی‌تأثیر نیست، بویژه این ‌که ایام پایانی هفته و در تعطیلات این رقم عجیب دو برابر می‌شود. در مورد سیستم مکانیزه و دیجیتال البته ‌می‌تواند به نفع سینما باشد.

بالاخره شبهه‌‌ای هست!

ساداتیان همین موضوع را این گونه بیان کرد: سیستم سینما هرچه دیجیتالی‌تر باشد برای همه بهتر است؛ از تهیه‌کننده، سینمادار و پخش‌کننده گرفته تا سینماگری که در دفترش نشسته و واضح می‌بیند که وضعیت هر لحظه فیلمش در گیشه چطور است. این تهیه‌کننده همین امر را به بحث این روزهای سینما و صحت و سقم رقم فروش فیلم‌ها ربط داد و گفت: بالاخره شبهه‌ای وجود دارد که سینمادارها آمار دقیق نمی‌دهند و سیستم دیجیتال می‌تواند این شبهه را برطرف و تردید در فروش غیرواقعی آثار را شفاف کند.

داریوش باباییان حل مشکل را به یک مرجع مشخص و تعیین جایگاهی برای کانون پخش‌کنندگان در وزارت ارشاد دانست. چنان که تأکید کرد: تمام این حواشی به خاطر عدم شأنیت برای کانون پخش‌کنندگان در دل صنوف و نبود جایگاهی برای آن در سازمان سینمایی است. کانون اگر بتواند خودش حواله صادر کند این مسائل هم جمع می‌شود.

باباییان معتقد است: به نظرم سینمادار باید آمار فروش را به صاحبان فیلم و به بخش آمار فارابی اعلام و این دو را مقایسه کنند و ببینند این مبلغی که صاحب و پخش‌کننده فیلم از سینما پورسانت گرفته، درست است یا نه. از طرفی پخش‌کننده باید به کانون حواله بدهد تا شاهد ارقام واقعی نباشیم.

اکرانی شاید متوسط

پیش‌بینی اکران قابل قبول در سال جدید چندان قطعی نیست، چون عمدتا فیلم‌های بالقوه ما در حد متوسط است و بنابر گفته سعید سهیلی؛ فیلم شگفتی که بتواند چراغ سینما را روشن کند و سالن را پر در سال94 نخواهیم دید. فیلم‌های نوروز سال‌های گذشته را نیز بهتر از امسال می‌دانم چنان که طی دو سال گذشته دیدید همه در فروش و به فاصله کم باهم رقابت داشتند.هرچند این کارگردان تأکید کرد: گرچه در مجموع و در گیشه احتمالا سال خوبی خواهیم داشت، اما فیلم‌ها عمدتا به نظر من فروش متوسطی خواهند داشت.

در مقام نتیجه‌گیری ذکر این نکته لازم است که از مجموع 56 فیلم اکران شده در سال 93، 18 فیلم لقب میلیاردی گرفته‌اند که عمده فروششان در تهران بوده، گرچه به نظر نمی‌رسد حتی نیمی از اینها نیز به سرمایه ابتدایی ساخت خود رسیده باشند.به هر حال باید فکری اساسی به ‌ اکران کرد تا شاهد فیلم‌سوزی و توسل به آمار وهمی‌ نشویم. سینمایی که تمام فکر و ذکرش روی جذب مردم تهران در سینماهاست آن هم بدون زیرساخت، مجبور است مدام تعداد مخاطب سینماروی پایتخت و فروش سالن‌های آن را در بوق و کرنا کند و بی‌خیال ظرفیت عظیم شهرستان‌ها شود.

محسن غلامی /‌ جام‌جم