سال گذشته همچون سالهای قبل اتفاقات شگفت‌انگیزی را در حوزه علم و فناوری شاهد بودیم. یکی از ویژگی‌های دنیای علم و فناوری این است که می‌توانیم با گذشت زمان به واسطه رویدادهایی که در این حوزه در گوشه و کنار این دنیای بزرگ و پهناور اتفاق می‌افتد، به اطلاعات بیشتری درباره آنچه در اطرافمان وجود دارد، دست پیدا کنیم.
به این ترتیب با گذشت زمان به حجم دانسته‌های ما افزوده شده و همه این اتفاقات در نهایت به پیشرفت‌های بشر در زندگی منجر می‌شود. بی‌شک امروزه بشر به پیشرفت‌هایی دست یافته که حتی یک دهه پیش نمی‌توانست تصوری از آن داشته باشد. اگر به روند تغییراتی که در سالهای اخیر در حوزه علم و فناوری ایجاد شده نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم این تغییرات بسیار قابل توجه بوده است. چنانچه کریس هادفیلد(Chris Hadfield) ، فضانورد بازنشسته کانادایی در گفت‌و‌گویی که بتازگی با وی انجام شده نیز این موضوع را مورد تائید قرار داده و می‌گوید: بشر در صد سال اخیر از تصویربرداری از نوآوری برادران رایت که برای به پرواز درآمدن هواپیماهای امروزی نخستین قدم‌ها را برداشتند به امکان استقرار دوربین در سطح قمر تیتان در فاصله یک و نیم میلیارد کیلومتری از سطح زمین دست یافته است و چنین پیشرفتی در نوع خود بی‌نظیر و شگفت‌انگیز است. اگر بخواهیم به آینده نگاهی بیندازیم بی‌شک به این نتیجه می‌رسیم که دنیای علم و فناوری همچون گذشته مسیر پرفراز و نشیبی را پیش‌رو دارد. در ادامه به 14 تغییر بزرگ احتمالی را که می‌توان برای یک سال آینده پیش‌بینی کرد، اشاره شده است.
1- موشک‌هایی با قابلیت استفاده مجدد که توسط شرکت اسپیس ایکس(Space X) مورد آزمایش قرار می‌گیرد، آینده سفرهای فضایی را متحول می‌کند.
ایلان ماسک بنیانگذار شرکت فناوری‌های اکتشافات فضایی موسوم به اسپیس ایکس قصد دارد امکان ارسال موشک به فضا و بازگشت مجدد آن را مورد بررسی قرار دهد. اگر بخواهیم در سطح مریخ مستعمره‌ای برای زندگی انسان‌ها بنا کنیم، بی‌شک به موشک‌هایی نیاز داریم که در سطح مریخ فرود آمده و بتوان به طور مجدد از آن برای بازگشت به سطح زمین استفاده کرد. به این ترتیب با استفاده از این موشک‌ها نه‌تنها بازگشت از مریخ امکانپذیر خواهد شد، بلکه این فناوری می‌تواند در کاهش هزینه سفرهای فضایی نیز نقش بسیار مهمی داشته باشد. این در حالی است که اکنون امکان بازیابی بزرگ‌ترین بخش یک موشک که در پرتاب‌های فضایی از آن استفاده می‌شود، وجود ندارد. اما ایلان ماسک قصد دارد با همکاری دیگر محققانی که با شرکت فضایی اسپیس ایکس همکاری می‌کنند در آینده‌ای نه‌چندان دور به این امکان دست یابد. مدتی پیش این شرکت فضایی موفق شد موشکی را از فاصله 80 کیلومتری روی یک سکوی دریایی در سطح اقیانوس فرود آورد، اما از آنجا که هنگام بازگشت با شدت به سطح آب برخورد کرده بود، قابل استفاده مجدد نبود. این موفقیت به این معنی است که چنین دستاوردی از قابلیت‌های لازم برای رسیدن به اهداف بزرگ‌تر برخوردار است. از این‌رو این گروه از محققان قصد دارند سال آینده چند پرتاب و فرود موشک را بر روی سکوهای دریایی مورد بررسی قرار دهند. همچنین بنیانگذاران این شرکت در خبر دیگری از برنامه‌های جدید برای سیستم‌های انتقال مسافران فضایی به مریخ خبر داده که به طور کامل با سیستم‌های فالکون و دراگون که تاکنون از آن استفاده شده، متفاوت است.
2- نخستین نسخه از ربات C-3PO با نام فلفل در آینده‌ای بسیار نزدیک به فروش می‌رسد.
شرکت ژاپنی Softbank تا چند روز آینده فروش ربات انسان‌نمایی موسوم به فلفل (Pepper) را که توسط شرکت فرانسوی Aldebaran Robotics تولید می‌شود، آغاز خواهد کرد. این ربات به یک موتور حسی مجهز شده که این موتور با بهره‌گیری از هوش مصنوعی به ربات کمک می‌کند بتواند براساس نشانه‌ها و علائمی که در چهره افراد ظاهر می‌شود و همچنین با بهره‌گیری از تجربیات قبلی که به‌عنوان اطلاعاتی در حافظه ربات ذخیره شده حالت روحی و روانی افرادی را که در اطرافش حضور دارند، شناسایی کند. این ربات به زبان‌های ژاپنی، انگلیسی، اسپانیایی و فرانسه مسلط است که می‌توان از این امکانات برای برقراری ارتباطات اولیه با انسان‌ها کمک بگیرد. البته این ربات به‌عنوان یک همراه طراحی و ساخته شده و قرار نیست مانند دیگر ربات‌های انسان‌نما که تاکنون ساخته شده فقط برای کمک به افراد در انجام کارهای مختلف در کنار آنها حضور داشته باشد. برای مثال در خواندن دستور‌العمل پخت یک غذا نسبت به استفاده از ابزارهای مختلف برای پخت آن غذا عملکرد بهتری دارد. بنابراین با توجه به این موضوع لازم است با گذشت زمان ابزارها و قابلیت‌های جدید برای آن در نظر گرفته شود تا از توانایی‌های بیشتری به‌عنوان یک ربات همراه برخوردار شود.
3- می‌توانیم به اطلاعات بیشتری درباره جهان نامرئی که گفته می‌شود آینه جهان ماست دست پیدا کنیم.
زمانی که برخورددهنده بزرگ هاردون ـ بزرگ‌ترین شتاب‌دهنده ذره‌ای مستقر در سازمان تحقیقاتی سرن در نزدیکی ژنو سوئیس ـ پس از دو سال وقفه فعالیت خود را از سر گیرد شاید به چنین یافته‌هایی دست پیدا کنیم. این شتاب‌دهنده در برنامه جدیدی که برای آن در نظر گرفته شده ذرات را با قدرتی دو برابر قدرت قبل به هم می‌کوبد. هیچ‌کس دقیقا نمی‌داند از این برنامه چه چیزهایی خواهیم آموخت، اما یکی از احتمالات پیش‌بینی شده کشف ذراتی مرتبط با ماده تاریک است. علاوه بر این متخصصان می‌گویند بود یا نبود این ذرات خاص می‌تواند نظریه ابر تقارن را رد کرده یا آن را مورد تائید قرار دهد. براساس نظریه ابر تقارن، جهانی متشکل از ذرات نامرئی وجود دارد که آینده جهان ماست. این ذرات نامرئی دارای جرم است و با آنچه ما می‌توانیم ببینیم در ارتباط است.
4- باتوجه به امکان کشف امواج گرانشی بخش‌هایی از نظریه نسبیت اینشتین اثبات یا رد می‌شود.
فکر می‌کنید نظریه نسبیت انیشتین تا چه اندازه درست است؟ اگر بخواهیم براساس آنچه انیشتین گفته است دنیای فیزیک را ترسیم کنیم یا به عبارتی دنیای فیزیک مطابق گفته‌های انیشتین پیش رود، باید امواج گرانشی وجود داشته باشد که براساس الگویی از فضا ـ زمان در حال حرکت است. قرار است سال آینده دو آزمایش انجام شود. نتایج این آزمایشات می‌تواند در بردارنده یافته‌هایی باشد که به ما کمک می‌کند به بینش بهتری از این امواج دست پیدا کنیم. تابستان سال آینده فضاپیمای رهیاب موسوم به LISA برای آزمایش فناوری کاربردی در یک رصدخانه فضایی امواج گرانشی پرتاب خواهد شد. همچنین قرار است حساس‌ترین آشکارسازهای امواج گرانشی که تاکنون ساخته شده و تحت عنوان آشکارسازهای پیشرفته LIGO از آن نام برده شده در سطح زمین روشن و فعال شود.
5- نزدیک‌ترین رصد ممکن از 2 خرده سیاره پلوتو و سرس انجام خواهد شد
براساس پیش‌بینی‌های انجام شده سرانجام موفق خواهیم شد، تصاویری از سطح پلوتو ثبت کنیم که در مقایسه با تصاویر ثبت شده به کمک تلکسوپ هابل بسیار واضح‌تر است. ماموریت افق‌های جدید(New Horizons) سال 2006 آغاز شد. آن زمان هنوز پلوتو به‌عنوان یک خرده سیاره شناخته نشده بود. هشت ماه بعد از آغاز این ماموریت پلوتو از جمع سیاره‌ها حذف و در رده خرده‌سیاره‌ها دسته‌بندی شد. فضاپیمای New Horizons تابستان امسال بعد از یک سفر پنج میلیارد کیلومتری به نزدیک‌ترین نقطه از این خرده سیاره می‌رسد. این فضاپیما موفق به ثبت تصاویری از سطح این سیاره و همچنین بزرگ‌ترین قمر پلوتو موسوم به شارون (Charon) شده است. قرار است اواسط فروردین کاوشگر Dawn ناسا به خرده‌سیاره دیگری به نام سرس (Ceres) برسد. سرس تنها خرده سیاره در کمربند اصلی سیارک‌ها بین مریخ و مشتری است و تصور می‌شود در زیر پوسته این خرده سیاره ردپایی از یخ یافت شود.
6- شیوع وحشتناک بیماری ابولا که سال گذشته عده زیادی را به کام مرگ کشاند، متوقف خواهد شد
سال گذشته Sontay Massaley از بیماران مبتلا به ابولا در مرکز درمانی «پزشکان بدون مرز» با موفقیت تحت درمان قرار گرفت و توانست از این بیماری مهلک و کشنده جان سالم به در برد. پزشکان امیدوارند سال آینده بتوانند بیماران بیشتری را که به ابولا مبتلا می‌شوند درمان کرده و از خطر مرگ نجات دهند. شیوع ابولا در گینه، لیبریا و سیرالئون تحت کنترل درآمده است. آزمایشات دارویی در حال انجام است و آزمایشات بالینی روی واکسن تهیه شده برای درمان این بیماری براساس برنامه زمان‌بندی شده بزودی آغاز خواهد شد. پزشکان و محققان امیدوارند این اقدامات در کنار اقدامات ارتقا یافته در حوزه بهداشت عمومی بتواند در توقف بدترین شیوع ابولا که تاکنون در سطح دنیا دیده شده، موثر باشد.
7- سازمان فدرال هوانوردی آمریکا قوانین حریم هوایی برای پهپادها وضع خواهد کرد
فکر می‌کنید چقدر طول می‌کشد شاهد حضور پهپادها در آسمان باشیم؟ کنگره آمریکا، سازمان فدرال هوانوردی آمریکا را موظف کرده تا پاییز امسال ورود پهپادها به هوافضای آمریکا را به گونه‌ای امکانپذیر کند تا به این ترتیب نه‌تنها امکان انتقال بسته‌های پستی به کمک پهپادها را به واقعیت تبدیل کند، بلکه کاربرد پهپادها برای جستجو در حیات وحش، نقشه‌برداری و نظارت بر مناطق بیابانی را نیز امکانپذیر می‌سازد. هرچند اکنون نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد با وجود مقررات قانونی که در این زمینه وضع شده سازمان فدرال هوانوردی نمی‌تواند براساس برنامه زمان‌بندی شده تا مهلت مقرر به این هدف دست پیدا کند.
8- توافقنامه جدیدی برای ایجاد محدودیت در تاثیر تغییرات آب و هوایی مصوب خواهد شد
سال گذشته از مردم خواسته شد برای اعلام خواسته‌های خود به منظور ایجاد ضرورتی برای مقابله با روند تغییرات آب و هوایی در سطح دنیا وارد عمل شوند. امسال آنها منتظر واکنش مقامات و مسئولان نسبت به درخواست‌های مطرح شده هستند. در مجموع نشست‌های سازمان ملل متحد که چند ماه پیش در شهر پاریس برگزار شد به منظور تلاش برای محدود کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای زمینه‌ای برای ارائه یک توافقنامه بین‌المللی فراهم شد که مفاد این توافقنامه از سال 2020 اجرایی خواهد شد. دو کشور آمریکا و چین که در سطح دنیا بیشترین سهم را در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند اکنون قراردادی را امضا کرده‌اند که اجرایی شدن این توافقنامه را به مراتب تسهیل می‌کند. سوالی که مطرح می‌شود این که آیا با وجود افزایش سطح دی‌اکسیدکربن موجود در بیشتر بخش‌های نیمکره شمالی زمین به بیش ازppm 400 در بیشتر اوقات سال، اقداماتی که براساس این توافقنامه از سوی سازمان ملل متحد اجرایی می‌شود می‌تواند برای مقابله با آثار و پیامدهایی تغییرات آب و هوایی در سطح دنیا کافی باشد؟
9- ژنوم کامل یک انسان 400 هزار ساله به منظور آگاهی از چگونگی اصلاح نژاد گونه‌های انسانی بررسی خواهد شد.
متخصصان ژنتیک از سالهای دور در تلاش بوده‌اند به سوالاتی درباره فرگشت انسان‌های امروزی در مقایسه با انسان‌های نخستین به حقایقی دست پیدا کنند. دیرین‌شناسان قصد دارند برای رسیدن به این هدف ژنوم کامل بقایای انسانی از گونه Sima de los Huesos را ـ که 400 هزار سال پیش ساکن زمین بوده و در غاری در شمال اسپانیا کشف شده ـ مورد بررسی قرار داده و توالی ژنوم او را تعیین کند. البته انجام چنین کاری بسیار مشکل است و هنوز امکانپذیر بودن آن مورد تائید قرار نگرفته است. سال گذشته تلاش‌های مشابهی برای تعیین توالی DNA میتوکندری این انسان انجام شد که با مشکلات و محدودیت‌های بسیار همراه بود. اما یافته‌هایی که از مطالعه ژنوم این انسان به دست می‌آید می‌تواند در بردارنده اطلاعات ارزشمندی درباره چگونگی اصلاح نژاد انسان‌های اولیه‌ای باشد که اجداد انسان‌های امروزی بوده‌اند. به این ترتیب می‌توان به چگونگی فرگشت انسان‌ها با گذشت زمان و به راز چگونگی حضور انسان‌های امروزی به‌عنوان تنها انسان‌های ساکن در سطح زمین پی برد.
10- درمان بیماری ایدز بر اساس تلاش‌های انجام‌شده از سوی محققان به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود
بیماری ایدز همچنان به‌عنوان یک بحران بزرگ در حوزه سلامت انسان‌ها مطرح است، اما خوشبختانه این روزها نشانه‌هایی از امید برای درمان این بیماری دیده می‌شود. ایدز همچنان به‌عنوان بزرگ‌ترین قاتل عفونی در سطح دنیا شناخته می‌شود. البته قدم‌های مهمی که در زمینه تشخیص و درمان این بیماری در سطح دنیا برداشته شده به این معنی است که دانشمندان با توجه به این موفقیت‌ها می‌توانند این اقدامات را نقطه عطفی در مبارزه با این ویروس مهلک قلمداد کنند. پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک آزمایشگاه‌های تشخیصی کوچکی در ابعاد یک کوله‌پشتی در آفریقا مورد استفاده قرار گیرد و داروهای جدیدی مانند Truvada بتواند به‌عنوان یک داروی مناسب برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه دانشمندان هنوز پس از سال‌ها تلاش به منظور تولید واکسنی برای متوقف کردن شیوع این بیماری کشنده موفق نبوده‌اند، اما آنها بر این باورند که افق‌های جدید کشف شده در زمینه مطالعه ساختار پروتئین‌های اختصاصی ویروس اچ.آی.وی می‌تواند آنها را در مسیر تولید یک واکسن موثر برای بیماری ایدز یک قدم بیشتر به موفقیت نزدیک کند.
11- نخستین قدم‌ها در زمینه طرح‌های بزرگ تحقیقاتی در زمینه هوش مصنوعی برداشته می‌شود
نخستین ربات انسان نمای مجهز به هوش مصنوعی دو سال پیش در نمایشگاه CeBit شهر هانوفر آلمان رونمایی شد. این ربات در مرکز تحقیقاتی هوش مصنوعی آلمان طراحی و ساخته شده است. با توسعه هوش مصنوعی در سطوح انسانی دنیای آینده در مقایسه با دنیای امروز بسیار متفاوت خواهد بود. گروهی از دانشمندان بر این باورند، این زمان بسیار زودتر از آنچه به نظر می‌رسد، فرا خواهد رسید. موسسه هوش مصنوعی پائول آلن در شهر سیاتل آمریکا یکی از سه برنامه آزمایشی خود در حوزه هوش مصنوعی موسوم به پژوهش معنایی را راه‌اندازی می‌کند. این برنامه با هدف کمک به محققان برای مدیریت حجم قابل توجهی از تحقیقات جدید که به طور پیوسته در جهان علم منتشر می‌شود طراحی شده است. علاوه بر این قرار است براساس برنامه زمان‌بندی شده نخستین گزارش از یک پژوهش صد ساله جدید درباره هوش مصنوعی نیز تا آخر سال آینده اعلام شود. چند ماه پیش اریک هورویتز (Eric Horvitz) با هدف بررسی تاثیرات آینده هوش مصنوعی پژوهش صد سالهای را در دانشگاه استنفورد آغاز کرد که قرار است این گروه از محققان نتایج نخستین مرحله از تحقیق و ارزیابی خود درباره وضع کنونی و آینده هوش مصنوعی را تا آخر سال آینده اعلام کنند.
12- واکسن بیماری تب دانگ یا تب استخوان‌شکن در دسترس قرار می‌گیرد
پشه‌های ناقل بیماری تب دانگ که تحت عنوان تب استخوان شکن هم از آن نام برده می‌شود به سرعت در سطح دنیا در حال گسترش هستند. اگرچه این بیماری همیشه کشنده نیست، اما بیماری بسیار دردناکی است که حدود نیمی از جمعیت دنیا در معرض ابتلا به آن قرار دارند. علاوه بر این بیماری تب دانگ هر سال موجب مرگ 20 هزار نفر می‌شود و در بعضی کشورها به‌عنوان یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در کودکان شناخته شده است. اما محققان موفق به تولید واکسنی شده‌اند که در 60 درصد موارد در برابر نوع معمول این بیماری مصونیت ایجاد کرده و در 95.5 درصد موارد نیز از ابتلا به نوع کشنده این بیماری از افراد واکسینه شده محافظت می‌کند. براساس پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های انجام شده این واکسن در نیمه دوم سال آینده به بازار عرضه خواهد شد.
13- موسسات و پروژه‌هایی که در زمینه علوم و فناوری‌هایی تحقیق می‌کنند که جهان را تغییر می‌دهد، فعالیت خود را آغاز می‌کنند
بدست آوردن اطلاعاتی درباره چگونگی استفاده از گرافن به شکل ورقه‌های بسیار باریک به منزله آغاز تغییرات بزرگی در سطح دنیاست. در کشور آمریکا موسسه 100 میلیون دلاری علوم سلولی Allen برای نخستین بار اجزای سازنده پایه حیات را مورد بررسی قرار خواهد داد. در انگلیس موسسه ملی گرافن افتتاح خواهد شد. در این موسسه محققان درباره ویژگی‌ها و خواص ماده شگفت‌انگیز گرافن مطالعه می‌کنند که این یافته‌ها در نهایت به تغییر دنیای پیرامون ما از سلول‌های سوختی تا باتری و نیروگاه‌های محاسباتی منجر خواهد شد. در فرانسه گروه‌هایی مسئولیت مونتاژ اجزای مورد نیاز برای طرح تحقیقاتی انرژی همجوشی موسوم به Iter را به عهده می‌گیرند. این طرح تحقیقاتی بزرگ‌ترین رآکتور گرماهسته‌ای است که تاکنون ساخته شده است.
14- احتمال موفقیت در یافتن نشانه‌هایی از حیات خارج از محدوده زمین افزایش خواهد یافت
فکر می‌کنید آیا می‌توان نشانه‌هایی از حیات در مریخ یافت؟ رسیدن به این موفقیت ازجمله پیش‌بینی‌هایی است که در مقایسه با دیگر پیش‌بینی‌ها اندکی دور از ذهن به نظر می‌رسد، اما احتمال یافتن شواهد و نشانه‌هایی از حیات در مریخ در آینده‌ای نه‌چندان دور در مقایسه با گذشته به مراتب بیشتر است که بخشی از آن به دلیل کشف یافته‌های جدیدی درباره وجود ردپایی از متان در اتمسفر مریخ به کمک مریخ نورد کنجکاوی است، اما باید توجه داشت رسیدن به این نتیجه که ردیابی این گاز ما را به وجود حیات در مریخ می‌رساند یا دربردارنده شواهدی درباره حیات منقرض شده در سیاره سرخ است، موضوعی است که به سختی می‌توان درباره آن نظر قطعی داد. با این حال یافته‌ها احتمال کشف سرنخ‌هایی از حیات در سطح این سیاره را تقویت می‌کند.
منبع: businessinsider
مترجم: فرانک فراهانی‌جم
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
هنگامه بیداری فرهیختگان در غرب
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
۸۵ درصد مدارس کشور اتاق بهداشت ندارند | جای خالی ۱۶ هزار مربی سلامت در مدارس
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
اسرائیل در ورطه تصمیمات اشتباه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
کوه موش زایید!
گفت و گو
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
۳۵ درصد از قانون جوانی جمعیت اجرا شده
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
نقنقنویسی داستان اجتماعی نیست
یک نماینده مجلس:
پیامعملیات وعده صادق، قدرت و استقلال ایران بود
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»: