جایی در میانه‌شهر

آب زلال جوی‌هایی که از قنات‌های قدیمی سرچشمه می‌گیرند، روزگاری باعث آبادانی باغ‌ها و مزارع این منطقه بود و اکنون در جوی‌های سرپوشیده خیابان جاری است.

خیابان سیدجمال‌الدین اسدآبادی یا محله یوسف‌آباد مانند بیشتر بخش‌های مرکزی و شمالی تهران زمانی مملو از درختان میوه و باغات و مزارع سرسبز بود. آن وقت که مردم عادی در مرکز و جنوب تهران زندگی می‌کردند شاهان قاجار شمال تهران را با تمام سرسبزی بین اعیان و رجال تقسیم کردند و قرعه اینجا هم به نام میرزا یوسف مستوفی‌الممالک افتاد.

حالا از همه آن مزارع و قنات‌ها و باغ‌ها یا بهتر بگوییم چیزی از گذشته این مکان باقی نمانده است بجز بنای مخروبه آسیاب آبی که در پارک کوچک باغچه‌بان نبش خیابان سیدجمال‌الدین اسدآبادی بالای پل رسالت قرار گرفته است. و همین طور درختان چنار خیابان مستوفی یا شهید برادران اکبری که قد و قامتشان حکایت از گذشته دور آنها می‌کند. خیابانی زیبا در کنار ساختمان‌های نه‌چندان بلند ـ در این محله از برج‌های سربه فلک کشیده خبری نیست ـ فضایی ساکت و آرام که انتهایش به پارک زیبای شفق می‌رسد.

خیابان اصلی یوسف‌آباد از خیابان شهید گمنام شروع می‌شود و تا بزرگراه همت ادامه دارد و از شرق همجوار خیابان ولیعصر است. اگر از آن دست آدم‌ها هستید که برای تردد اتوبوس را به دیگر وسایل ترجیح می‌دهید اتوبوس میدان انقلاب ـ شهرک والفجر را انتخاب کنید تا شما را به یوسف‌آباد برساند. سلماس اولین میدان این محله است. بیشتر محلی‌ها آن را با نام فرحبخش می‌شناسند. از خیابان شهید گمنام که وارد شوید و به سمت شمال بروید شیب خیابان کم‌کم خود را نشان می‌دهد و مقداری پیاده‌روی را سخت می‌کند. با گذشتن از میدان سلماس، خیابان‌ها و گذرهای یوسف‌آباد یکی‌یکی خود را نشان می‌دهد؛ مدبر و فرهنگ و منبع آب و بیستون و جهان‌آرا وکوچه‌ها که اینجا با اعداد شناخته می‌شود.

مغازه‌ها و مراکز تجاری و اداری در دو طرف خیابان صف کشیده‌اند؛ اما بین میدان فرهنگ و میدان کلانتری تنگ‌تر کنار هم قرار گرفته‌اند. شکل بیشتر مغازه‌ها خیلی لوکس و جدید نیست، اما یک نوع فرم کلاسیک و قدیمی دوست‌داشتنی دارند که گذشته را به یاد می‌آورند. شاید فضای آنها شما را یاد دهه 40 و 50 بیندازد.

به میدان فرهنگ نرسیده، پارک شفق قرار دارد که مشتری اصلی آن خانواده‌ها و مردم محل هستند که ضمن گردش در پارک، دور میزهای سنگی شطرنج برای بازی یا گپ و گفت جمع می‌شوند. البته جایی هم برای تجمع یا نمایش در پارک در نظر گرفته شده است. فرم این پارک با گذرگاه‌های پیچ درپیچ، آب‌نما وسط پارک و مجسمه‌های هنر دست تناولی و ساختمان فرهنگسرا که خیلی خوب در کنار مجموعه پارک نشسته است، باعث به وجود آمدن محلی مفرح و خاص برای اهالی یوسف‌آباد شده است. یکی دیگر از مکان‌های تفریحی این محله سالن تئاتر و سینمای گلریز است. ساختمان قدیمی و کهنه آن حکایت از نیم‌قرن عمری دارد که از زمان تاسیس آن می‌گذرد. البته آنچه شهرت آن را از این محله فراتر برده است تئاترهای طنز آن است که سال‌ها خنده را بر لب مردم آن نشانده و خاطرات شیرینی برای آنها به یادگار گذاشته است .

همین‌طور که به سمت بالا حرکت کنید نرسیده به میدان کلانتری مدرسه ساکت و بی‌صدای باغچه‌بان قرار دارد؛ یادگار مرحوم جبار باغچه‌بان که تقریبا 82 سال پیش آن را تاسیس کرد. همان زمان خودش هم در اینجا زندگی می‌کرد و حالا محل زندگی او را در مدرسه به عنوان موزه و یادگار از سال‌ها تلاش و کوشش این مرد بزرگ در گوشه‌ای از مدرسه حفظ کرده‌اند.

بالاخره به میدان اصلی یوسف‌آباد یا سیدجمال‌الدین اسدآبادی می‌رسید؛ میدانی که بیشتر به واسطه کلانتری قدیمی که در آن قرار دارد، شناخته می‌شود و سال‌ها هم به نام میدان کلانتری خوانده می‌شد، اما این‌که چرا این کلانتری تا این حد معروف شده شاید دلیلش این باشد که جدا از کارکردش، لوکیشن خیلی از فیلم‌ها و سریال‌ها بوده است.

در یوسف‌آباد رستوران‌های سنتی و قدیمی با محیط دنج و گرم و ساکت زیاد هستند و هر کدام با دکورها و فوت‌وفن‌های خود برای جلب مشتری ابتکاراتی به کار برده‌اند. از دکورهای اروپایی گرفته تا سنتی ایرانی به طوری که اگر غذا خوردن تنها بهانه‌ای است تا در فضای رستوران زمان دلچسبی را کنار خانواده یا دوستان بگذرانید رستوران‌های یوسف‌آباد مناسب‌ترین گزینه است.

اما کافی‌شاپ‌های آن را فراموش نکنید با قهوه‌ها و چاکلت‌ها و کیک‌هایی که منحصر به فرد بوده و ممکن است تا مدت‌ها طعم آن از یادتان نرود. قنادی‌های معروف و قدیمی هم در آن کم نیستند که برای قضاوت در مورد شیرینی‌هایشان حتما باید آنها را بچشید،«بی بی» که کیک‌های شکلاتی‌اش در میان پایتخت‌نشینان معروف است. اگر تابستان گذرتان به یوسف‌آباد افتاد، حتما سری هم به بستنی‌فروشی بالای میدان کلانتری بزنید.

اکرم بیگی