مذاکره بدون پیش شرط تنها راه‌حل برای موضوع هسته‌ای ایران

جنبش عدم تعهد در خصوص اجرای موافقتنامه‌های پادمان معاهده عدم اشاعه هسته‎ای (NPT) و قطعنامه‎های ذیربط شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیانیه‌ای به شرح زیر صادر کرد.

جنبش عدم تعهد مایل است مراتب تشکر خود را از «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بخاطر گزارش وی در خصوص اجرای موافقتنامه پادمان در جمهوری اسلامی ایران مندرج در سند GOV/2015/15 ابراز کند.

جنبش عدم تعهد مایل است اعتماد به حرفه‌ای و بی‌طرفی بودن دبیرخانه آژانس در انجام فعالیت‌ هایش نسبت به اجرای پادمان‌های معاهده عدم اشاعه هسته‌ای در جمهوری اسلامی ایران را مجدداً بیان کند.

قبل از بیان نقطه نظراتش در خصوص گزارش مدیرکل، جنبش عدم تعهد مایل است مواضع اصولی خود را در باره این موضوع مورد تاکید قرار دهد:

الف. جنبش عدم تعهد بر حق اولیه و غیر قابل انکار کلیه کشورها برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده از انرژی اتمی برای مقاصد صلح‌آمیز، بدون هرگونه تبعیض و منطبق با تعهدات قانونی مربوطه‌شان، تاکید می‌کند. بنابراین، هیچ موردی نباید به گونه‌ای تفسیر شود که منجر به ایجاد ممنوعیت یا محدودیت حقوق کشورها در توسعه انرژی اتمی برای مقاصد صلح آمیز شود. انتخاب‌ها و تصمیمات کشورها، شامل موارد (مربوط به) جمهوری اسلامی ایران، در زمینه استفاده‌های صلح‌آمیز از فن‌آوری هسته‌ای و سیـاست‌های چرخه سوخت می‌بایست محترم شمرده شوند.

ب.جنبش عدم تعهد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به‌عنوان تنها مرجع ذیصلاح برای راستی آزمایی تعهدات پادمانی مترتب بر اعضا مورد شناسایی قرار داده و تاکید می‌کند که هیچ فشار یا مداخله غیر مقتضی در فعالیـت‌های آژانـس بویژه در فرآیند راستی‌آزمایی که می‌تواند کارایی و اعتبار آژانس را به مخاطره اندازد، نمی‌بایستی وجود داشته باشد.

پ. جنبش عدم تعهد بر تفاوت بنیادین میان وظایف قانونی کشورها وفق موافقتنامه‌های پادمان مربوط به آنها با هر گونه اقدامات اعتماد ساز که به‌طور داوطلبانه اتخاذ می‌شود و این که این امر مـوجد تعهـدات قانونی پادمـانی نمی‌شود تاکید می‌کند.

ت. جنبش عدم تعهد تاسیس منطقه عاری از سلاح هسته‌ای (NWFZ) در منطقه خاورمیانه را به‌ عنوان گامی مثبت در راه نائل شدن به هدف خلع سلاح هسته‌ای جهانی مورد تـوجه قرار داده و مراتـب حمـایت خود از تاسیـس چنین منطقه‌ای مطابق با قطعنامه‌های مربوطه مجمع عمومی و شورای امـنیت را تکرار می‌کند.

ث.جنبش عدم تعهد مصونیت فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز را مورد تایید مجدد قرار داده و تاکید می‌کند هر گونه حمله یا تهدید به حمله بر علیه تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز اعم از در حال فعالیت یا در حال ساخت که بشریت و محیط زیست را در معرض خطر جدی قرار داده و نقض عمده حقوق بین‌الملل، اصول و اهداف منشور ملل متحد و مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محسوب می‌شود، تاکید می‌کند. جنبش عدم تعهد نیاز به تدوین سند مذاکراتی چند جانبه جامع برای اعلام ممنوعیت حملات یا تهدید به حملات بر تاسیسات هسته‌ای مختص استفاده‌های صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را تصدیق می‌کند.

ج. جنبش عدم تعهد قویاً معتقد است که کلیه موضوعات پادمان و راستی آزمایی، از جمله موارد مربوط به ایران، می‌بایست در چارچوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بر اساس مبانی حقوقی و فنی حل و فصل شود. علاوه بر آن جنبش عدم تعهد تاکید دارد که آژانس می‌بایـست به کار خود برای حل موضوع هسته‌ای ایران در چارچوب اختیاراتش ذیل اساسنامه آژانس ادامه دهد.

چ. عدم تعهد تاکید می‌کند که دیپلماسی و گفت‌‌وگو از طریق صلح‌آمیز و همچنین مذاکرات محتوایی بدون پیش شرط بین طرف‌های ذیربط می‌بایستی به‌ عنوان تنها روش‌هایی که از طریق آنها یک راه‌حل فراگیر و پایدار برای موضوع هسته‌ای ایران قابل دستیابی است، باقی بماند.

جنبش عدم تعهد تاکید می‌کند که موضوع عدم اشاعه بایستی از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک حل و فصل گردد و اقدامات و ابتکاراتی که در این رابطه اتخاذ می‌شود بایستی در چهار چوب حقوق بین‌الملل، کنوانسیون‌های ذیربط و منشور سازمان ملل باشند.

جنبش عدم تعهد ملاحظه می‌کند که مدیرکل بار دیگر بیان داشته که آژانس قادر بوده است به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اظهار شده در ایران در تاسیسات هسته‌ای و مکان‌های خارج از این تاسیسات که مواد هسته‌ای به طور عرفی استفاده می‌شود (LOFs) همانگونه که توسط ایران ذیل موافقتنامه پادمان‌هایش اعلام شده، ادامه دهد.

جنبش عدم تعهد از تمایز قائل شده، توسط مدیرکل، بین تعهدات ایران ذیل موافقتنامه‌های پادمان و سایر درخواست‌ها توسط شورای امنیت سازمان ملل استقبال می‌کند. در این رابطه جنبش عدم تعهد ملاحظه می‌کند که مدیرکل در گزارشش اظهار داشته که ایران شماری از تعهداتش برخاسته از مقررات مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را اجرا نمی‌کند.

جنبش عدم تعهد یاد‌آوری می‌کند که مدیر کل قبلاً اظهارات ایران را گزارش کرده مبنی بر اینکه برخی از درخواست‌های آژانس «هیچ مبنای قانونی ندارند زیرا آنها در چارچوب موافقتنامه‌های پادمان قرار نمی‌گیرند» اظهاراتی که توسط ایران نیز در سند INFCIRC/810 تشریح شده‌اند.

جنبش عدم تعهد ایران را ترغیب می‌کند به منظور فراهم آوردن اطمینان‌های معتبر مبنی بر فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران مطابق با حقوق بین‌الملل، همکاریش با آژانس را تقویت کند.

جنبش عدم تعهد دبیرخانه را ترغیب می‌کند همچنان از درج جزئیات فنی گسترده در رابطه با اطلاعات حساس در گزارش مدیرکل خودداری کند.

عدم تعهد از همکاری مستمر بین آژانس و ایران همانگونه که در آخرین گزارش مدیرکل ذکر شده استقبال کرده و در این رابطه موارد زیر را متذکر می‌شود:

الف. ایران ذیل موافقتنامه پادمان‌هایش، 18 تاسیسات هسته‌ای و 9 LOFs را به آژانس اعلام کرده و آژانس همچنان عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در این تاسیسات و LOFs را تحت راستی آزمایی دارد.

ب. فعالیت‌های تولید مواد هسته‌ای، خصوصاً مواردی که به غنی‌سازی مربوط می‌شود همچنان تحت اقدامات کنترلی و نظارتی آژانس قرار داشته، و تاکنون کارخانه غنی سازی سوخت FEP در نطنز و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت (PFEP) همان طور که اعلام شده‌اند مشغول فعالیت هستند.

پ. آژانس راستی آزمایی کرده است که کارخانه غنی سازی تولید سوخت فردو ( FFEP) مطابق با آخرین اطلاعات طراحی ارائه شده از سوی ایران ساخته می‌شود مطابقت داشته است گرچه آژانس همچنین اظهار داشته که اطلاعات بیشتری از سوی ایران در رابطه با این تاسیسات لازم است.

ت. آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلول‌های داغ در تاسیسات هسته‌ای مربوطه در ایران ادامه داده و تایید می‌کند که ایران فعالیت‌های بازفرآوری در هیچیک از تاسیسات اعلامی ذیل موافقتنامه پادمان‌های ایران انجام نداده است.

ث. آژانس در تاریخ 8 فوریه 2015 راستی آزمایی اطلاعات طراحی در رآکتور آب سنگین را در اراک (IR-40​) انجام داد و ملاحظه کرد از زمان گزارش قبلی مدیر کل، هیچکدام از اجزاء عمده باقی مانده راکتور نصب شده‌اند.

ج. دسترسی مدیریت شده آژانس به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاه‌های تولید روتور سانتریفیوژ و تاسیسات ذخیره‌سازی ادامه دارد.

جنبش عدم تعهد توجه می‌کند که مدیرکل در گزارش خود موضعش مبنی بر نیاز ایران به برداشتن گام‌هایی به سوی اجرای کامل موافقتنامه پادمان و سایر تعهداتش به منظور ایجاد اعتماد بین‌المللی به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ایش، را تکرار کرده است. در این رابطه جنبش عدم تعهد ایران را تشویق می‌کند به همکاری کامل خود ادامه دهد.

جنبش عدم تعهد 16 اقدام از 18 اقدام عملی توسط ایران پیرو سند «چهار چوب برای همکاری» که بین جمهوری اسلامی ایران و آژانس موافقت شده بود و مطابق آن، آژانس و ایران توافق کردند همکاری و گفت‌وگوی خود برای فراهم کردن اطمینان در خصوص ماهیت صرفاً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران از طریق حل و فصل کلیه موضوعات باقی مانده ای که تاکنون توسط آژانس حل و فصل نشده، را تقویت کند، استقبال می‌کند.

جنبش عدم تعهد توجه می‌کند که گفت‌‌وگو در خصوص دو اقدام عملی دیگر آغاز شده و طی ملاقات فنی دیگری که مورد توافق ایران و آژانس قرار گرفته ولی هنوز برگزار نشده، ادامه خواهد یافت.

جنبش، ایران را بیشتر به تداوم همکاری‌هایش با آژانس برای اجرای دو اقدام عملی باقیمانده تشویق می‎کند.

علاوه بر این، جنبش عدم تعهد، قویاً ایران و آژانس را به تداوم کارشان با هدف نیل به توافق بر سر اقدامات عملی جدید تشویق می‎‌کند.

جنبش عدم تعهد منتظر گزارش مدیرکل به نشست ماه ژوئن 2015 شورای حکام، در خصوص پیشرفت اجرای دو اقدام باقیمانده‌ای که قبلا مورد توافق قرار گرفته و همچنین درباره اقدامات عملی احتمالی بعدی می‎باشد.

جنبش عدم تعهد، ادامه مباحث بین آژانس و ایران را به منظور حل همه موضوعات باقی مانده، اعم از گذشته و حال، که تـا کنون توسط آژانس حل و فصل نشده، تشویق می‌کند.

جنبش عدم تعهد توجه دارد که آژانس، در اجرای سند «چارچوب برای همکاری» نگرانی‌های امنیتی ایران را از جمله از طریق استفاده از دسترسی مدیریت شده و حفاظت از اطلاعات محرمانه، مورد توجه قرار خواهد داد.

جنبش عدم تعهد همچنین توجه دارد که ایران هنوز اسناد مربوط به مطالعات ادعایی را دریافت نداشته است.

در این چارچوب جنبش عدم تعهد از درخواست‌های پیشین مدیرکل خطاب به آن دسته از اعضایی که اطلاعاتی را در ارتباط با «مطالعات ادعایی» به دبیرخانه ارائه کرده‌اند، برای موافقت با اینکه آژانس تمامی اسناد مربوطه را به ایران ارائه کند، کاملا حمایت می‌کند.

جنبش عدم تعهد یکبار دیگر نگرانی‌های خود را نسبت به ایجاد موانع در این خصوص که فرآیند راستی آزمایی آژانس را با مانع مواجه می‌سازد، ابراز می‌دارد.

جنبش عدم تعهد در این رابطه، خاطرنشان می‌سازد که مدیرکل قبلا طی سند GOV/2009/55 گزارش کرده:

الف. آژانس به‌طور مستقل ابزارهای محدودی را برای اثبات صحت مدارک ارائه شده که اساس مطالعات ادعایی را تشکیل می‌دهند در اختیار دارد.

ب. محدودیت‌های اعمال شده از سوی برخی اعضا در قبال در اختیار گذاشتن اطلاعات به ایران، انجام مذاکرات مشروح را با ایران در این خصوص برای آژانس مشکل‌تر می‌سازد.

جنبش عدم تعهد از تصمیم ایران برای ادامه همکاری با آژانس استقبال می‌کند و کماکان منتظر است که اجرای پادمان در ایران به صورت معمول به انجام برسد.

در این چارچوب، جنبش عدم تعهد، آژانس و ایران را تشویق می‌کند، به منظور فراهم کردن روشنگری در خصوص موضوعات شناسایی شده در گزارش و با نظر حل و فصل سریع این موضوعات مطابق برنامه عمل «تفاهم نامه جمهوری اسلامی ایران و آژانس در خصوص مدالیته حل و فصل موضوعات باقی مانده» ((INFCIRC/71l و سند «چارچوب برای همکاری»، تلاش‌ها را مضاعف کرده، به فوریت به تعامل محتوایی خود ادامه دهند.

جنبش عدم تعهد از فعالیت‌های نظارت و راستی آزمایی آژانس در جمهوری اسلامی ایران، در ارتباط با برنامه مشترک اقدام که در تاریخ 24 نوامبر 2014 بین جمهوری اسلامی ایران و Eu3+3 در ژنو توافق شد قدردانی می‌کند و به روز رسانی انجام گرفته در ضمیمه چهارم سند GOV/2015/15 ، در مورد اجرای اقدامات داوطلبانه توسط ایران که در ارتباط با برنامه مشترک اقدام تعهد شده را مورد توجه قرار می‌دهد.

جنبش عدم تعهد موضع اصولی خود را مبنی بر اینکه دیپلماسی و گفت‌وگو تنها راه برای حل بلند مدت موضوع هسته‌ای ایران می‌باشند، تصریح می‌کند جنبش عدم تعهد بدین منظور همه کشورهای عضو را نسبت به مشارکت مثبت، تشویق می‌کند.(فارس)