پدیده همگرایی بیان میدارد که فناوری پخش تلویزیونی، پردازشهای کامپیوتری و ارسال و دریافت و انتقال سیگنال در مخابرات، یکی خواهند شد. رشد خارقالعاده فناوری اطلاعات به حدی است که الزامات مورد نیاز تولید و پخش تلویزیونی را تامین مینماید و متولیان پخش تلویزیونی میتوانند با اتکای به آن از مزایای آن بهرهمند گردند. به همین جهت بخش عمده پاسخ به این سوال که آینده تلویزیون به کجا منتهی خواهد شد به این موضوع برمیگردد که روند فناوری به ویژه در حوزه کامپیوتر و شبکههای کامپیوتری به کدام سمت گرایش پیدا می کند. این روند کلی بیشتر با قابلیتهای سیستمهای پردازش و لوازم آن مانند محیطهای ذخیرهسازی ارتباط پیدا میکند.
پیش بینی این است تا سال 2025 سرعت ابرکامپیوترها به بالای 50 پتافلاپ برسد
لذا برای تصویر چشاندازی از آینده، برخی از مولفههای فناوری اطلاعات که در دست توسعه است را مرور مینماییم.
1- نسبت هزینه عملکرد تراشهها:
تا حدود 15 سال دیگر، کامپیوتر با قیمت فعلی، از نظر سرعت پردایش، حافظه و غیره حدودا 100 بار قدرتمندتر خواهد بود. در حالی که هزینههای نیروی کار دو برابر خواهد شد. این بدین معناست که مزیت نسبی کامپیوتر در انجام برخی کارهای خاص، از انسان بسیار بیشتر خواهد بود. این پدیده در سال 1965 توسط گوردون مور (یکی از موسسان شرکت اینتل) پیش بینی شد که تحت عنوان قانون مور شناخته میشود. پیشبینی وی این بود که قدرت تراشههای سیلیکونی هر 18 ماه دو برابر میشود که این امر باعث افزایش فوقالعاده ظرفیت پردازش کامپیوترها و کاهش شدید هزینه میشود. قانون مور در مورد تراشههای الکترونیکی صادق است. با بسط این قانون و با توجه به نظر مک گاروی عملکرد شبکههای ارتباطی نوری هر سه سال با ضریب 10 رشد میکند.
شرکت آی بی ام در سال 2008 کار بر روی ابرکامپیوتری را شروع کرد که در هر ثانیه قادر بود یک پتافلاپ عملیان انجام دهد و این سرعت را تا سال 2010 به بیش از 20 پتافلاپ رساند. پیشبینی این است تا سال 2025 با ادامه این روند سرعت ابرکامپیوترها به بالای 50 پتافلاپ برسد. در حالی که قانون مور سرعت رشد پردازش را بیان میکند، بهبود فرآیند ذخیره سازی نیز سهم مشابهی در بهبود نسبت هزینه – عملکرد دارد.
2- محیط شیء گرا:
استفاده از محیط شیء گرا شیوهای ابتکاری در برنامه نویسی و استفاده از کامپیوترهاست که هزینههای ساخت و نگهداری سیستم اطلاعات و آرشیو را تا حد زیادی کاهش میدهد. در نگاهی وسیعتر فناوری شیء محور دریچههای جدیدی را بر دنیای فناوری گشوده است. فناوری شیء محور مجموعهای از قواعد است که در مراحل ایجاد سیستمی نرمافزاری به کار میروند و مدل سازی حوزه مورد نظر را آسان میکنند و امکان تغییر و توسعه آن را فراهم مینمایند. این فناوری قابلیت انعطاف زیادی دارد و سازندگان سیستمهای اطلاعات را قادر میسازد که به جای ساخت کامل سیستم، مولفهای مختلف آن را از تامین کنندگان متفاوتن گردآوری نمایند. این شیوه بسیار سریعتر و ارزانتر است. نرمافزارهای کاربردی فناوری شیءگرا بر دو رکن مولفهای بودن و خدمات در بستر وب اتکا دارند.
3- کامپیوترهای خود درمانگر:
گروه IBM در حال ساخت کامپیوترهایی تحت عنوان کامپیوترهای خود درمانگر است که قادرند از خود مراقبت کنند. اولین نوع از این کامپیوترها تحت عنوان Eliza یک ابرکامپیوتر در مرکز ملی تحقیقات هواشناسی آمریکاست. این کامپیوتر با انجام 2 تریلیون محاسبه در ثانیه، میتواند بدون دخالت انسان خود را تعمیر نموده و به فعالیتش ادامه دهد. IBM این پروژه را توسعه داده و به دنبال کامپیوترهایی است که علاوه بر قدرت رفع عیوب خود بدون دخالت عوامل انسانی بتواند تنظیمات لازم بهینهسازی عملکرد و محافظت از خود را نیز خودش انجام دهد. IBM به کامپیوتری با چنین قابلیتهایی خودمدیریت میگوید.
4- پردازش کوانتومی:
کامپیوترهای کوانتومی، دستگاههایی هستند که مستقیما از پدیده مکانیک کوانتومی بهره میبرند. در این کامپیوترها برخلاف کامپیوترهای فعلی که ترانزیستورهای آن دیجیتال هستند و از منطق ریاضی مبنای 2 استفاده میکنند، از ترانزیستورهایی با منطقه کوانتومی بهره میبرند. در منطقه دیجیتال دادهها با 2 حالت 0 یا 1 بیان میشوند ولی در منطق کوانتومی به جای بیت، qubit یا بیتهای کوانتومی به کار میرود. به همین دلیل سرعت پردازش به نحوه خیره کنندهای افزایش مییابد. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و تا سال 2014 هنوز موارد کاربردی از این تکنولوژی ارائه نشده است.
5- فناوری نانو:
در آینده کامپیوترهای مولکولی فوق سریع ارائه خواهند شد. این کامپیوترها که بر مبنای ساختار کریستالی ساخته شدهاند، هنوز در مرحله آزمایشند و به قدری کوچکاند که آنها را میتوان در بافتهای لباس جا داد. از ویژگیهای آنها این است که به انرژی کمی نیاز دارند، دارای ظرفیت ذخیرهسازی بالایی هستند و در مقابل ویروسهای کامپیوتری، ضربات فیزیکی و مشکلات ناگهانی مصون می مانند. این ویژگیها برای تجهیزات حساس تلویزیونی حایز اهمیت حیاتی است.
6- پردازشهای توزیع شده و شبکهای:
در این فناوری برای پردازش، از قدرت کامپیوترهای موجود در شبکه به جای ایستگاههای متمرکز استفاده میشود. قدرت شبکههای کامپیوتری توسط قانون مت کاف محاسبه میشود. رابرت مت کاف که یکی از پیشگامان عرصه شبکههای کامپیوتری است، ادعا میکند که رشد ارزش شبکه تقریبا با مجذور تعداد گرهها یا کاربران آن برابر است. مثلا اگر کاربران از 2 نفر به 10 نفر افزایش یابند، ارزش شبکه از 4 به 100 یعنی 25 برابر افزایش مییابد. Kelly در موضوعی تحت عنوان بسط قانون مت کاف اظهار میدارد که ارزش اینترنت بیش از اینهاست، زیرا قانون مت کاف یا همان n2 براساس شبکه ارتباطات تلفنی است که در آن ارتباطات به صورت نقطه به نقطه است. در حالی که در اینترنت میتوان چندین ارتباط همزمان را بین گروههایی از افراد برقرار کرد. براساس ادعای کلی ارزش اینترنت است. به همین جهت فناوری پردازش توزیع شده به دنبال این است که از این ظرفیت خارقالعاده استفاده نماید.
نتیجهگیری: تعداد کاربران اینترنت از حدود 50 میلیون نفر در سال 1997 به بیش از دو میلیارد و نهصد میلیون نفر رسیده است. چنانچه به نشانی اینترنتی internetlivestats. com / internet – users مراجعه نمایید خواهید دید که لحظه به لحظه به تعداد این کاربران اضافه میشود. به عنوان مثال در لحظه نوشتن این مطلب تعداد کاربران 2947287367 نفر بود و در هر ثانیه قریب 8 نفر به آمار اضافه میشد. از طرف دیگر به علت پدیده همگرایی، یکپارچگی تلویزیون، کامپیوتر و بسترهای مخابراتی روز به روز گسترش مییابد. این شبکه گسترده بر بستر فیبر نوری و با زیرساخت بیسیم تمامی کاربران اینترنت را به یکدیگر مرتبط خواهد کرد. این زیرساخت به همراه قابلیتهایی نظیر رشد سرعت تراشهها و کاهش قیمت آنها، فناوری شیء گرا، کامپیوترهای خوددرمانگر، پردازشگرهای کوانتومی، فناوری نانو و پردازشهای توزیع شده، آینده تولید و پخش تلویزیونی را رقم خواهد زد. اما آنچه مهم است این است که محیط آینده رسانههای دیداری و شنیداری تاثیرات عمیقی بر زندگی، کار، یادگیری و دیگر مفاهم انسانی خواهد گذاشت. به عنوان نمونه یکی از تاثیرات آن رسانهها وقوع پدیدهای به نام انفرادیسازی است. انفرادیسازی بدین معناست که افراد تمایل دارند به تنهایی از رسانههای فوقالذکر استفاده کنند و مثلا تماشای خانوادگی تلویزیون در خانه منسوخ خواهد شد. پرداختن به موضوع تاثیر فناوریهای در حال ظهور رسانههای دیداری و شنیداری در سبک زندگی مردم و شؤون مختلف اجتماع بحث مهم و دامنهداری است که از هم اکنون باید جدی گرفته شوند.
گردآورنده: احد رجایی
منبع: چشم انداز / نشریه الکترونیکی آینده پژوهی رسانه / پیش شماره دوم، فروردین 1393
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
گفتوگوی عیدانه با نخستین مدالآور نقره زنان ایران در رقابتهای المپیک
رئیس سازمان اورژانس کشور از برنامههای امدادگران در تعطیلات عید میگوید
در گفتوگوی اختصاصی «جامجم» با دکتر محمدجواد ایروانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی شد