آینده تلویزیون و روند عمومی فناوری

پدیده همگرایی بیان می​دارد که فناوری پخش تلویزیونی، پردازش​های کامپیوتری و ارسال و دریافت و انتقال سیگنال در مخابرات، یکی خواهند شد. رشد خارق​العاده فناوری اطلاعات به حدی است که الزامات مورد نیاز تولید و پخش تلویزیونی را تامین می​نماید و متولیان پخش تلویزیونی می​توانند با اتکای به آن از مزایای آن بهره​مند گردند. به همین جهت بخش عمده پاسخ به این سوال که آینده تلویزیون به کجا منتهی خواهد شد به این موضوع برمی​گردد که روند فناوری به ویژه در حوزه کامپیوتر و شبکه​های کامپیوتری به کدام سمت گرایش پیدا می کند. این روند کلی بیشتر با قابلیت​های سیستم​های پردازش و لوازم آن مانند محیط​های ذخیره​سازی ارتباط پیدا می​کند.

پیش بینی این است تا سال 2025 سرعت ابرکامپیوترها به بالای 50 پتافلاپ برسد

لذا برای تصویر چش​اندازی از آینده، برخی از مولفه​های فناوری اطلاعات که در دست توسعه است را مرور می​نماییم.

1- نسبت هزینه عملکرد تراشه​ها:

تا حدود 15 سال دیگر، کامپیوتر با قیمت فعلی، از نظر سرعت پردایش، حافظه و غیره حدودا 100 بار قدرتمندتر خواهد بود. در حالی که هزینه​های نیروی کار دو برابر خواهد شد. این بدین معناست که مزیت نسبی کامپیوتر در انجام برخی کارهای خاص، از انسان بسیار بیشتر خواهد بود. این پدیده در سال 1965 توسط گوردون مور (یکی از موسسان شرکت اینتل) پیش بینی شد که تحت عنوان قانون مور شناخته می​شود. پیش​بینی وی این بود که قدرت تراشه​های سیلیکونی هر 18 ماه دو برابر می​شود که این امر باعث افزایش فوق​العاده ظرفیت پردازش کامپیوترها و کاهش شدید هزینه می​شود. قانون مور در مورد تراشه​های الکترونیکی صادق است. با بسط این قانون و با توجه به نظر مک گاروی عملکرد شبکه​های ارتباطی نوری هر سه سال با ضریب 10 رشد می​کند.

شرکت آی بی ام در سال 2008 کار بر روی ابرکامپیوتری را شروع کرد که در هر ثانیه قادر بود یک پتافلاپ عملیان انجام دهد و این سرعت را تا سال 2010 به بیش از 20 پتافلاپ رساند. پیش​بینی این است تا سال 2025 با ادامه این روند سرعت ابرکامپیوترها به بالای 50 پتافلاپ برسد. در حالی که قانون مور سرعت رشد پردازش را بیان می​کند، بهبود فرآیند ذخیره سازی نیز سهم مشابهی در بهبود نسبت هزینه – عملکرد دارد.

2- محیط شیء گرا:

استفاده از محیط شیء گرا شیوه​ای ابتکاری در برنامه نویسی و استفاده از کامپیوترهاست که هزینه​های ساخت و نگهداری سیستم اطلاعات و آرشیو را تا حد زیادی کاهش می​دهد. در نگاهی وسیع​تر فناوری شیء محور دریچه​های جدیدی را بر دنیای فناوری گشوده است. فناوری شیء محور مجموعه​ای از قواعد است که در مراحل ایجاد سیستمی نرم​افزاری به کار می​روند و مدل سازی حوزه مورد نظر را آسان می​کنند و امکان تغییر و توسعه آن را فراهم می​نمایند. این فناوری قابلیت انعطاف زیادی دارد و سازندگان سیستم​های اطلاعات را قادر می​سازد که به جای ساخت کامل سیستم، مولفه​ای مختلف آن را از تامین کنندگان متفاوتن گردآوری نمایند. این شیوه بسیار سریع​تر و ارزان​تر است. نرم​افزارهای کاربردی فناوری شیءگرا بر دو رکن مولفه​ای بودن و خدمات در بستر وب اتکا دارند.

3- کامپیوترهای خود درمانگر:

گروه IBM در حال ساخت کامپیوترهایی تحت عنوان کامپیوترهای خود درمانگر است که قادرند از خود مراقبت کنند. اولین نوع از این کامپیوترها تحت عنوان Eliza یک ابرکامپیوتر در مرکز ملی تحقیقات هواشناسی آمریکاست. این کامپیوتر با انجام 2 تریلیون محاسبه در ثانیه، می​تواند بدون دخالت انسان خود را تعمیر نموده و به فعالیتش ادامه دهد. IBM این پروژه را توسعه داده و به دنبال کامپیوترهایی است که علاوه بر قدرت رفع عیوب خود بدون دخالت عوامل انسانی بتواند تنظیمات لازم بهینه​سازی عملکرد و محافظت از خود را نیز خودش انجام دهد. IBM به کامپیوتری با چنین قابلیت​هایی خودمدیریت می​گوید.

4- پردازش کوانتومی:

کامپیوترهای کوانتومی، دستگاه​هایی هستند که مستقیما از پدیده مکانیک کوانتومی بهره می​برند. در این کامپیوترها برخلاف کامپیوترهای فعلی که ترانزیستورهای آن دیجیتال هستند و از منطق ریاضی مبنای 2 استفاده می​کنند، از ترانزیستورهایی با منطقه کوانتومی بهره می​برند. در منطقه دیجیتال داده​ها با 2 حالت 0 یا 1 بیان می​شوند ولی در منطق کوانتومی به جای بیت، qubit یا بیت​های کوانتومی به کار می​رود. به همین دلیل سرعت پردازش به نحوه خیره کننده​ای افزایش می​یابد. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و تا سال 2014 هنوز موارد کاربردی از این تکنولوژی ارائه نشده است.

5- فناوری نانو:

در آینده کامپیوترهای مولکولی فوق سریع ارائه خواهند شد. این کامپیوترها که بر مبنای ساختار کریستالی ساخته شده​اند، هنوز در مرحله آزمایشند و به قدری کوچک​اند که آنها را می​توان در بافت​های لباس جا داد. از ویژگی​های آن​ها این است که به انرژی کمی نیاز دارند، دارای ظرفیت ذخیره​سازی بالایی هستند و در مقابل ویروس​های کامپیوتری، ضربات فیزیکی و مشکلات ناگهانی مصون می مانند. این ویژگی​ها برای تجهیزات حساس تلویزیونی حایز اهمیت حیاتی است.

6- پردازش​های توزیع شده و شبکه​ای:

در این فناوری برای پردازش، از قدرت کامپیوترهای موجود در شبکه به جای ایستگاه​های متمرکز استفاده می​شود. قدرت شبکه​های کامپیوتری توسط قانون مت کاف محاسبه می​شود. رابرت مت کاف که یکی از پیشگامان عرصه شبکه​های کامپیوتری است، ادعا می​کند که رشد ارزش شبکه تقریبا با مجذور تعداد گره​ها یا کاربران آن برابر است. مثلا اگر کاربران از 2 نفر به 10 نفر افزایش یابند، ارزش شبکه از 4 به 100 یعنی 25 برابر افزایش می​یابد. Kelly در موضوعی تحت عنوان بسط قانون مت کاف اظهار می​دارد که ارزش اینترنت بیش از این​هاست، زیرا قانون مت کاف یا همان n² براساس شبکه ارتباطات تلفنی است که در آن ارتباطات به صورت نقطه به نقطه است. در حالی که در اینترنت می​توان چندین ارتباط همزمان را بین گروه​هایی از افراد برقرار کرد. براساس ادعای کلی ارزش اینترنت است. به همین جهت فناوری پردازش توزیع شده به دنبال این است که از این ظرفیت خارق​العاده استفاده نماید.

نتیجه​گیری: تعداد کاربران اینترنت از حدود 50 میلیون نفر در سال 1997 به بیش از دو میلیارد و نهصد میلیون نفر رسیده است. چنانچه به نشانی اینترنتی internetlivestats. com / internet – users مراجعه نمایید خواهید دید که لحظه به لحظه به تعداد این کاربران اضافه می​شود. به عنوان مثال در لحظه نوشتن این مطلب تعداد کاربران 2947287367 نفر بود و در هر ثانیه قریب 8 نفر به آمار اضافه می​شد. از طرف دیگر به علت پدیده همگرایی، یکپارچگی تلویزیون، کامپیوتر و بسترهای مخابراتی روز به روز گسترش می​یابد. این شبکه گسترده بر بستر فیبر نوری و با زیرساخت بیسیم تمامی کاربران اینترنت را به یکدیگر مرتبط خواهد کرد. این زیرساخت به همراه قابلیت​هایی نظیر رشد سرعت تراشه​ها و کاهش قیمت آن​ها، فناوری شیء گرا، کامپیوترهای خوددرمانگر، پردازشگرهای کوانتومی، فناوری نانو و پردازش​های توزیع شده، آینده تولید و پخش تلویزیونی را رقم خواهد زد. اما آنچه مهم است این است که محیط آینده رسانه​های دیداری و شنیداری تاثیرات عمیقی بر زندگی، کار، یادگیری و دیگر مفاهم انسانی خواهد گذاشت. به عنوان نمونه یکی از تاثیرات آن رسانه​ها وقوع پدیده​ای به نام انفرادی​سازی است. انفرادی​سازی بدین معناست که افراد تمایل دارند به تنهایی از رسانه​های فوق​الذکر استفاده کنند و مثلا تماشای خانوادگی تلویزیون در خانه منسوخ خواهد شد. پرداختن به موضوع تاثیر فناوری​های در حال ظهور رسانه​های دیداری و شنیداری در سبک زندگی مردم و شؤون مختلف اجتماع بحث مهم و دامنه​داری است که از هم اکنون باید جدی گرفته شوند.

گردآورنده: احد رجایی

منبع: چشم انداز / نشریه الکترونیکی آینده پژوهی رسانه / پیش شماره دوم، فروردین 1393