دانشکده‌های علوم پزشکی تجمیع می‌شود

حالا پس از گذشت حدود دو سال از استقلال مجدد این دو دانشگاه، این بار وزیر بهداشت از تجمیع دانشکده‌های علوم‌پزشکی کشور خبر داده است.

روز گذشته، حسن هاشمی در بیستمین جشنواره تحقیقات پزشکی رازی بصراحت عنوان کرد، بنا داریم دانشکده‌های علوم پزشکی را تجمیع کنیم تا پژوهش‌ها به‌صورت متمرکز در این دانشکده‌ها صورت گیرد.

حسن قاضی‌زاده‌هاشمی به مهر توضیح داده است که ساماندهی آموزشی و جلوگیری از گسترش بی‌رویه دانشگاه‌ها امری ضروری است. در صورتی که 90 دانشکده پزشکی و تعداد زیادی دانشکده‌های دندانپزشکی در کشور وجود دارد، ما باید این دانشکده‌ها را تجمیع کنیم و به امر تحقیق در این دانشگاه‌ها نیز توجه داشته باشیم.

البته تجمیع دانشکده‌های علوم پزشکی به این معنی نیست که دانشگاه‌ها و مدیریت آنها یکی می‌شود؛ طوری‌که هاشمی نیز توضیح داده است: تجمیع دانشکده‌های علوم پزشکی به معنای ادغام این دانشگاه‌ها نیست، بلکه از این طریق از گسترش دانشگاه‌ها در کشور جلوگیری می‌شود و دانشگاه‌های بزرگ نیز می‌توانند با واگذاری اموری چون پذیرش دانشجو در مقاطع کاردانی و کارشناسی به دیگر دانشگاه‌ها، به برنامه‌های مهم‌تر خود برسند.

در این بین به نظر می‌رسد که تهران و مشهد، پیشقراول تجمیع دانشکده‌های علوم پزشکی در کشور باشند. وزیر بهداشت نیز خاطرنشان کرده است که در استان خراسان تعداد قابل توجهی دانشکده پزشکی داریم
که قرار است در قالب یک قطب فعالیت‌های خود را هماهنگ کنند، ولی در هر صورت دانشگاه‌ها هویت اصلی خود را حفظ می‌کنند.

به گفته این مقام مسئول، چهار دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در قالب قطب، فعالیت خود را اجرایی می‌کنند، ولی هرکدام از این دانشگاه‌ها ماهیت اصلی خود را حفظ خواهند کرد و یک شورای هماهنگی نیز ایجاد می‌شود تا برنامه‌های این دانشگاه‌ها را هماهنگ کند.

همه این حرف‌ها به این معنی است که از این به بعد، دست‌کم باید انتظار داشت که رشد کمی دانشکده‌های علوم‌پزشکی کند شود و کیفیت حوزه آموزش پزشکی در کشور ارتقا پیدا کند.

اجرای طرح‌های کلان پژوهشی با تجمیع دانشکده‌ها

به نظر می‌آید هر چقدر که دولت قبلی نسبت به افزایش تعداد دانشکده‌های پزشکی علاقه داشت، اما مدیریت جدید وزارت بهداشت به این موضوع اعتقاد چندانی ندارد.

جالب است که وزیر بهداشت هم خبر داده، قبل از این‌که دولت تدبیر و امید شروع به کار کند، در فاصله شش ماه شاهد اعطای مجوز 25 دانشکده پزشکی و دندانپزشکی در کشور بودیم که تاکنون موافقتی با این موضوع نداشته‌است.

به اعتقاد او، فرهنگ موروثی فردگرایی و نبود کار تیمی مارا به پژوهش ارزشمند در کشور رهنمون نمی‌سازد و باید در قالب قطب‌ها، دانشکده‌های متعدد را تجمیع کرد.

حتی هاشمی بصراحت گفته است که این گسترش بی‌رویه دانشکده‌های پزشکی می‌تواند آفت باشد و به اساس پژوهش آسیب برساند.

امیرمحسن ضیایی، معاون آموزشی وزارت بهداشت نیز که بتازگی ریاست جمعیت هلال احمر کشور را هم برعهده گرفته است در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: تجمیع دانشکده‌های علوم پزشکی، براساس قوانین بالادستی نظام آموزش عالی انجام می‌شود و این کار می‌تواند هماهنگی دانشگاه‌ها با یکدیگر را بیشتر کند و در نتیجه خروجی برنامه‌های مشترک قطب‌های دانشگاهی هم افزایش پیدا می‌کند. قطب‌های دانشگاهی، براساس تعریف ضیایی، مجموعه‌ای از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور است که فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و درمانی مشترکی را بایکدیگر به پیش می‌برند.

مثلا فرض کنید اگر امکانات آموزشی، پژوهشی و درمانی شش دانشکده علوم پزشکی کشور با یکدیگر تجمیع شوند و این شش دانشگاه، یک قطب دانشگاهی را در کشور تشکیل دهند، در این شرایط هم‌افزایی توان این دانشگاه‌ها می‌تواند به افزایش فعالیت‌های پژوهشی کاربردی منجر شود.

اما یکی از مهم‌ترین اثرات تشکیل قطب‌های دانشگاهی، این است که به گفته این مقام مسئول، این قطب‌ها می‌توانند طرح‌های کلان پژوهشی را با کمک یکدیگر به پیش‌ببرند و در نتیجه، تشکیل این قطب‌ها می‌تواند به انجام ماموریت‌های ملی و خدمت‌رسانی به مردم، نزدیک‌تر باشد.

شتابزدگی، آفت تجمیع دانشکده‌های علوم پزشکی

بدیهی است که وقتی قرار باشد طرحی به بزرگی تجمیع دانشکده‌های علوم پزشکی کشور انجام شود، این کار باید با برنامه‌ریزی دقیق همراه باشد تا به سرنوشت تجمیع دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و ایران منجر نشود.

احمد آریایی‌نژاد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم درباره خطرات احتمالی پیش‌روی این تجمیع کلان سخن می‌گوید و عنوان می‌کند: شتابزدگی، بزرگ‌ترین آفت اجرای این طرح کلان است. ما نباید دوباره در همان چاله‌هایی بیفتیم که سال‌های گذشته تجربه کردیم. مثلا نباید اجازه دهیم که خاطره تجمیع دانشگاه علوم پزشکی ایران و تهران دوباره تکرار شود.

به اعتقاد این نماینده مجلس، گرچه این کار می‌تواند محاسن خوبی داشته باشد و موجب صرفه‌جویی اقتصادی شود، ولی برای اجرای این طرح مهم باید از نظرات کارشناسی افراد خبره استفاده شود تا تصمیم خامی گرفته نشود.

برای کاهش آسیب‌های احتمالی اجرای این طرح، آریایی‌نژاد پیشنهاد می‌دهد که دولت در شروع کار، طرح‌های پژوهشی چند دانشگاه را به صورت آزمایشی با یکدیگر تجمیع کند تا معایب و مزایای این کار بیشتر سنجیده شود سپس این طرح به صورت ملی اجرا شود.

به هر حال، با توجه به این‌که پیشتر نیز مسئولان وزارت بهداشت بصراحت از کاهش کیفیت آموزش پزشکی در سال‌های اخیر سخن گفته‌اند، این اقدام جدید وزارت بهداشت برای تجمیع دانشکده‌های علوم پزشکی کشور، روزنه امیدی است که اگر با افزایش کیفیت آموزش همراه باشد، آنگاه جهش علمی این دانشگاه‌ها در سال‌های آینده، چندان دور از ذهن نخواهد بود.