ویزیت فله‌ای بیماران

با این سرعتی که پزشک کار می‌کند ده دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد تا شماره تعدادی دیگر از بیماران اعلام شود! خانمی که به اتفاق چند مرد همزمان وارد اتاق پزشک شده است، مشکل خود را به آرامی برای پزشک مطرح می‌کند و بعد از چند سوال و جواب در حالی که نسخه‌ای‌ در دست دارد از اتاق بیرون می‌آید.

مشخص است که ناراضی است. به خانم منشی می‌گوید: «من حتی نتوانستم مشکلم را به طور کامل برای دکتر توضیح بدهم، بیماران آقایی که با من داخل فرستادی آن قدر نزدیک نشسته بودند که‌امکان مطرح کردن مشکلم نبود. پزشک هم آن قدر سریع نسخه نوشت که اصلا نمی‌دانم این دارو‌ها به درد بیماری من می‌خورد یا نه.»
منشی که گویا این حرف‌ها را زیاد شنیده است با بی‌حوصلگی پاسخ می‌دهد: «خب اگر قرار باشد دکتر، برای هر بیمار نیم ساعت وقت بگذارد که شب‌ها باید همین جا باشد. بیمارستان دولتی همین است دیگر...»
این وضعیت در بخش چشم، اورولوژی، داخلی و عفونی هم تقریباً به همین شکل است.

در بخش کودکان یک بیمارستان دولتی دیگر نیز، پدری کودک ۴ ساله‌اش را که بی‌تابی می‌کند در آغوش گرفته و منتظر نوبت است. در این بخش هم چند کودک به طور همزمان وارد اتاق می‌شوند. معاینه این بیماران کوچک هم آن قدر‌ها زمان نمی‌برد. طولانی‌ترین معاینه ۵ دقیقه است. پدر از این وضعیت ناراحت است و البته نگران وضعیت کودکش. از اتاق که بیرون می‌آید می‌گوید پزشک فرزندم صبح‌ها در مطب نیست و ناچار شدم او را به این بیمارستان بیاورم ولی متاسفانه فرزندم حتی به درستی معاینه نشد. این وضعیت گله‌مندی تعداد زیادی از بیماران بخش‌های‌ مختلف بیمارستان‌های‌ دولتی است.

با اجرای طرح تحول نظام سلامت به نظر می‌رسید یکی از دغدغه‌های‌ بیماران که معاینه دقیق پزشکان است برطرف شود، اما هنوز هم مشکلات این بخش مانند گذشته باقی است. این در حالی است که به گفته مدیر کل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی، در سال ۹۳ که اولین سال اجرای طرح تحول نظام سلامت است مدت زمان ویزیت برای تمام پزشکان در لایه‌های‌ تخصص و فوق تخصص، حداقل ۸ بیمار در ساعت (۷/۵ دقیقه) و برای روانپزشکان ۶ بیمار در ساعت (۱۰ دقیقه) تعیین شده است و از آنجا که ممکن است یک بیمار به معاینه کمتر و یا بیمار دیگر به معاینه بیشتری نیاز داشته باشد مدت زمان «یک ساعت» به عنوان شاخص ویزیت بیماران در نظر گرفته شده است.

دکتر سید احمد تارا می‌گوید: در کشورهای اروپایی و آمریکا هم مدت زمان ویزیت به صورت عددی و با شاخص‌های‌ خاص و قانونمند مشخص شده است به عنوان مثال در آمریکا مدت زمان مشخص شده برای ویزیت پزشکان، بین ۸ تا ۲۴ دقیقه متناسب با رشته‌های‌ مختلف است.

تارا با تاکید بر اینکه با ورود به بحث مدیریت و نظارت بر طب سرپایی ابتدا مدیریت بخش دولتی و سپس رصد آمارهای مربوط به این بخش را در دستور کار داریم تاکید می‌کند: این موضوع امسال در بیمارستان‌های‌ دولتی و سال آینده در بخش خصوصی هدف گذاری خواهد شد.

اما آیا وزارت بهداشت تاکنون نسبت به وضعیت موجود و رعایت مدت زمان ویزیت توسط پزشکان در بخش دولتی ارزیابی لازم را داشته است؟

مدیر کل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی در پاسخ به این سوال می‌گوید: ما اکنون در حال تدوین سامانه‌ای‌ هستیم که این موضوع را به صورت متمرکز ارزیابی کنیم، اما بر اساس گزارش‌هایی که دانشگاه‌های‌ علوم پزشکی به صورت جداگانه و بر مبنای ساعت ورود و خروج پزشکان و تعداد بیمارانی که ویزیت کرده‌اند به ما ارائه داده‌اند و البته رصد این اعداد در ماه‌های‌ مختلف می‌توان گفت تعداد پزشکانی که این مدت زمان را برای معاینه رعایت نکرده‌اند زیر ۵ درصد است که بررسی‌های‌ ما درباره این تعداد هم نشان داده‌امکان رعایت مدت زمان تعیین شده، در بیشتر مواقع نبوده است؛ به عنوان مثال در یک استان فقط یک پزشک فوق تخصص خون و سرطان مشغول به کار است و عملا این فرد مجبور به معاینه سریع بیماران است.

وی همچنین با بیان اینکه تاکنون این ارزیابی‌ها در استان‌های‌ یزد، فارس، اصفهان و کاشان انجام شده است، می‌افزاید: متوسط ویزیت بیماران در این چهار استان حدود ۱۰ دقیقه بوده است. وی خاطرنشان می‌کند: طی یک ماه اخیر به استان یزد و کاشان سرکشی کردیم و نظر مردم را درباره مدت زمان ویزیت در بیمارستان‌های‌ دولتی جویا شدیم ضمن آنکه مردم نیز می‌توانند از طریق سامانه ۱۶۹۰ شکایت‌های خود را درباره موضوع مدت زمان ویزیت پزشکان اعلام کنند.

از مدیر کل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی درباره ویزیت همزمان چندین بیمار که در برخی بیمارستان‌های‌ دولتی انجام می‌گیرد نیز سوال می‌کنیم که پاسخ می‌دهد: در دستورالعمل تدوین شده به صورت کاملا مشخص ویزیت متعدد ممنوع شده است.

با وجود این ممنوعیت وی این نکته را هم مورد تاکید قرار می‌دهد که امسال و با اجرای طرح تحول نظام سلامت، رعایت این موضوع را برای همه پزشکان الزام آور ندانسته‌ایم بلکه به هر پزشکی که این دستورالعمل را رعایت کند پول اضافه‌تری می‌دهیم، اما برخی پزشکان که ظاهراً علاقه‌ای‌ به بهبود استاندارد‌هایشان ندارند اعلام کرده‌اند که به ویزیت‌های‌ فله‌ای‌ خود ادامه می‌دهند و از ما پولی مطالبه نمی‌کنند که البته آن‌ها هم دلایل زیادی برای این موضوع دارند از جمله اینکه به دلیل مراجعه بیش از اندازه بیماران، پزشک عملا قادر به رعایت مدت زمان تعیین شده نیست.
وی تاکید می‌کند: این طرح تازه آغاز شده است و برای اجرای کامل آن ابتدا باید زیرساخت‌ها آماده شود و فضای کلینیک‌ها افزایش پیدا کند که‌امیدواریم تا پایان سال جاری و در ‌‌نهایت اردیبهشت سال آینده این زیرساخت‌ها آماده شود.

اگر چه بیشترین گله‌مندی مردم از معاینه ناکافی پزشکان در بیمارستان‌های‌ دولتی است، اما گاهی با وجود دریافت تعرفه خصوصی پزشکان در مطب‌ها برخی از آن‌ها هم وقت کافی برای معاینه بیماران نمی‌گذارند. به نحوی که بررسی‌های‌ گزارشگر ما نشان داد حتی در بخش خصوصی و تخصص‌های‌ مختلف هم اغلب پزشک زمان لازم را به بیمار اختصاص نمی‌دهد.

چنین وضعیتی این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که شاید دستورالعمل مربوط به پزشکان در بخش خصوصی متفاوت است؛ اما معاون نظارت و برنامه ریزی سازمان نظام پزشکی درباره این موضوع تصریح می‌کند که این معیار‌ها در بخش دولتی و خصوصی برای ویزیت بیماران و ارائه خدمت به آن‌ها یکسان است.

دکتر محمد جهانگیری با بیان اینکه استاندارد ویزیت ۸ بیمار در هر ساعت به صورت میانگین مشخص شده است، خاطرنشان می‌کند: نظارت بر بخش خصوصی و دولتی به صورت همگام توسط وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی جلو می‌رود تا این استاندارد رعایت شود.

وی تصریح می‌کند: بررسی‌های‌ ما نشان می‌دهد زمان ویزیت بیماران از این میزان بیشتر نیست و فقط اندکی از پزشکان این دستورالعمل را رعایت نمی‌کنند که با توجه به پوشش بیمه همگانی درباره آن‌ها باید تدابیری اندیشیده شود تا استاندارد‌ها رعایت شود. (خراسان)