گفت‌وگوهای منطقه‌ای برای مهار‌بحران سوریه

بر این اساس در روزهای اخیر نشست‌هایی پیاپی میان دیپلمات‌های ایران، روسیه، ترکیه، عراق و سوریه با نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه برگزار شده و فصل مشترک همه این رایزنی‌ها، حل و فصل بحران سوریه و برخورد ریشه‌ای با تروریست‌هایی است که از وضع موجود دمشق به‌سود خود استفاده می‌کنند. بنابراین با توجه به سفر هفته گذشته وزرای امور خارجه عراق و سوریه به تهران و حضور رئیس‌مجلس عراق و نخست‌وزیر سوریه بازهم به طور همزمان در کشورمان طی هفته جاری، می‌توان گفت که تهران گام‌های عملی خود را برای تشکیل یک ائتلاف منطقه‌ای به‌منظور مبارزه با افراطی‌گری در منطقه برداشته و در پی اجرای ایده‌ای است که در کنفرانس چندی قبل «جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری» مورد تاکید قرار گرفت.

تلاش برای پایان دادن به درگیری‌ها در حلب

هرچند اکنون اجماعی بین‌المللی بر سر پایان دادن به درگیری‌ها در شهر حلب سوریه به‌وجود آمده و نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه برای جلب نظر کشورهای درگیر با بحران خاورمیانه در این خصوص مشغول رایزنی‌ است، اما به‌نظر می‌رسد در کنار نقاط مشترک ایده سازمان ملل و روسیه که در طرح چهار ماده‌ای تهران نیز بروز یافته، آنچه آینده سوریه را همچنان مبهم ساخته، اختلاف‌ها درباره تفکیک «معارضان» از «تروریست‌ها» در سوریه و نحوه کمک‌رسانی به‌ آنهاست؛ همان کمک‌هایی که در سال‌های اخیر تنها به رشد تروریست‌ها منتهی شده است.

در چارچوب نگرانی‌ها از آینده سوریه است که دیروز خبرگزاری تسنیم به نقل از المیادین نوشت که رئیس‌جمهور سوریه در نامه‌ای به همتای ایرانی خود تاکید کرد که باید همکاری دوجانبه برای جلوگیری از نفوذ آمریکا و اسرائیل تقویت شود. در این‌باره وائل الحلقی، نخست‌وزیر سوریه هم که در رأس هیأتی دیپلماتیک با حضور وزیران صنایع، نفت، برق و بهداشت سوریه به کشورمان آمده، در دیدار با حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان، همکاری ایران و سوریه برای مقابله با توطئه‌هایی که قصد شکستن محور مقاومت را دارند ضروری خواند و گفت: «دولت سوریه طرح‌ها و ابتکارعمل‌هایی را که در این زمینه از سوی سازمان‌ملل متحد یا روسیه ارائه شده بررسی می‌کند.»خبرگزاری دویچه وله آلمان با ادعای پیشروی تروریست‌ها در برخی از مناطق سوریه، این مساله را با درخواست سوریه از ایران برای کمک بیشتر بی‌ارتباط ندانسته و به‌نظر می‌رسد با توجه به تشدید تحرکات تروریستی، اکنون جامعه جهانی با حساسیت بیشتری اوضاع را در این کشور رصد می‌کند.

دفاع ایران از گفت‌وگوهای سوری - سوری

تهران پیش از این طرحی چهار ماده‌ای را برای برقراری صلح در سوریه مطرح کرده که اکنون جامعه جهانی با توجه به واقعیت‌های میدانی به این طرح نزدیک شده و به تعبیر رئیس مجلس کشورمان، در حال رسیدن به راه‌حل «آبرومندانه» برای حل و فصل بحران است.

به منظور پیگیری همان طرح، دیپلماسی منطقه‌ای کشورمان تنها به سفر مقامات کشورهای منطقه‌ای به تهران محدود نمانده و بر این اساس حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه کشورمان که به مسکو سفر کرده، دیروز در کنفرانسی خبری در محل خبرگزاری ایتارتاس روسیه گفت: طرح چهار ماده‌ای جمهوری اسلامی ایران برای حل سیاسی مساله سوریه و ایده‌های مسکو برای تحقق راهکار سیاسی دارای مبانی مشترکی است. وی ضمن حمایت از تلاش‌های روسیه برای برگزاری گفت‌وگوهای سوری-سوری گفت: گفت‌وگو میان دولت و نمایندگان واقعی مخالفان دولت سوریه می‌تواند آثار مثبتی به‌دنبال داشته باشد.

به گزارش تسنیم، او همچنین با بوگدانوف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در امورخاورمیانه و آفریقا و معاون وزیر امور خارجه این کشور دیدار و تاکید کرد که سرنوشت مردم سوریه به دست خود آنها رقم خواهد خورد و کسانی که به‌دنبال تغییر نظام در منطقه هستند به اهداف خویش نخواهند رسید.

اما این فقط ایران، روسیه و سوریه نیستند که برای مهار بحران سوریه تلاش‌های دیپلماتیک خود را افزایش داده‌اند، چراکه بحران سوریه به دلیل نقش‌آفرینی بازیگران فرامنطقه‌ای به برخی دیگر از کشورهای خاورمیانه گسترش یافته است.چنین است که به فاصله کمتر از یک هفته پس از سفر وزرای خارجه سوریه و عراق، اکنون نخست‌وزیر سوریه و نیز رئیس مجلس عراق به تهران آمده و در کنار سفر وزیر خارجه ترکیه به کشورمان و همزمان سفر نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه به ریاض و سفر معاون وزیر خارجه کشورمان به روسیه، تلاش‌ها برای حل و فصل بحران سوریه افزایش یافته است.سلیم الجبوری، رئیس پارلمان عراق که به ایران سفر کرده در این خصوص به مهر گفته است: از آنجا که سرنوشت دو کشور ایران و عراق به یکدیگر گره خورده و منافع مشترکی میان دو کشور در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی وجود دارد، این دیدارها بر اساس خواست ما در خصوص ایجاد روابط مستحکم و گسترده با ایران صورت گرفته است.

اراده جدی ایران و ترکیه برای مقابله با تروریسم

افزون بر این رایزنی‌ها، مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه نیز به تهران آمده و در نشست خبری مشترکی با وزیر امور خارجه کشورمان گفت: ایران و ترکیه دو کشور مهم منطقه‌ای هستند که تروریسم را با تمام وجود لمس کرده‌اند و تنها کشورهایی هستند که برای مقابله با تروریست‌ها اراده جدی دارند. به گزارش ایرنا، او از سفر اردوغان به کشورمان در اوایل سال 2015 میلادی خبر داد و تصریح کرد: «در مورد عراق معتقد به حفظ تمامیت ارضی عراق با حضور تمامی اقوام هستیم و باید همه اقوام و جناح‌ها در حاکمیت نقش داشته باشند و در مذاکرات امروز هم آرامش و صــــلح در عراق مورد حمایت دو طرف قرار گرفت.»

مذاکره تهران و آنکارا درباره بحران سوریه

وی در عین حال گفت: البته گروه‌هایی که علیه تروریست‌ها متحدند، دیدگاه‌های مختلفی دارند، اما ما مشاهده می‌کنیم تنها کشورهایی که در همه ابعاد آماده همکاری هستند و با همه وجود مشکل تروریسم را لمس کرده‌اند ایران و ترکیه هستند که برای مقابله با ترویست‌ها اراده جدی دارند. او البته به برخی اختلاف‌نظرها میان دو کشور اشاره کرد و در خصوص مذاکره با مقامات کشورمان بر سر امور سوریه تصریح کرد: تفاوت دیدگاه دو کشور در برخی از موارد تاثیری در روابط دو کشور نداشته و نخواهد داشت.

ظریف: علاقه نداریم مردم سوریه قربانی شوند

به‌نظر می‌رسد سفر وزیر خارجه ترکیه به تهران امیدواری‌ها به کاهش اختلافات دو کشور درباره بحران دمشق را افزایش داده است.بر این اساس وزیر امور خارجه کشورمان نیز پس از دیدار با همتای ترک خود تاکید کرد: ایران و ترکیه در موضوعات منطقه‌ای دارای دیدگاه‌های مشترکی هستند که از اصول مبنایی دو کشور شکل می‌گیرد. البته تفاوت‌هایی وجود دارد، اما با وجود یک دشمن بزرگ مشترک که خطر افراط و فرقه‌گرایی است باید دیدگاه‌ها را نزدیک و همکاری کنیم و مانع ورود تروریست‌ها به عراق و سوریه شویم. وی افزود: امیدواریم با گفت‌وگوی بیشتر و تشکیک دیدگاه‌ها و نظرات بتوانیم تفاوت دیدگاه‌ها را به حداقل برسانیم. وی ادامه داد: ایران و ترکیه علاقه‌ای ندارند که مردم سوریه قربانی خشونت باشند. ما می‌خواهیم هرچه سریع‌تر در سوریه صلح برقرار شود و مردم این کشور آینده خود را بدون دخالت خارجی تعیین کند و این موضوعات زمینه مشترکی است که با وجود اختلافات بین ایران و ترکیه می‌توانیم درباره آنها همکاری کنیم. ظریف گفت: در عراق نیز زمینه‌های مشترک با ترکیه پیدا کردیم و همکاری را با حضور فعال عراق ادامه می‌دهیم.

علاوه بر مذاکرات مقامات کشورمان با مسئولان ترکیه، عراق، سوریه و روسیه طی دو روز گذشته درباره بحران تروریسم در منطقه، ناصر جوده، وزیر امور خارجه اردن هم در دیدار سفیر کشورمان تاکید کرد که امان خواستار گسترش روابط و مناسبات با تهران است.

همگرایی منطقه‌ای، برگ آخر برای مهار بحران

با نگاهی به حجم بالای گفت‌وگوهای منطقه‌ای برای مهار بحران سوریه و استفاده از ظرفیت کشورهای منطقه برای حل این مساله و کاستن از دخالت بازیگران منطقه‌ای که تاکنون تنها به پیچیده‌تر شدن اوضاع کمک کرده‌اند، می‌توان گفت که دور تازه فعالیت‌ها برای مبارزه با تروریسم، به رهبری ایران و با توجه به طرحی که کشورمان پیش از این برای پایان دادن به اختلافات ارائه کرده بود، تنها شانس موجود برای پایان بخشیدن به بحران چندساله سوریه است؛ بحرانی که نسخه غیرمنطقه‌ای برای پایان دادن به آن وجود ندارد و اخضر ابراهیمی، نماینده پیشین سازمان ملل در امور سوریه، طرح کشورمان را «کلید حل‌ بحران‌ سوریه» دانسته بود.

تاکید رئیس‌جمهور بر ضرورت اتحاد و همکاری کشورهای منطقه

رئیس مجلس عراق و وزیر خارجه ترکیه دیروز در ادامه برنامه‌های خود در تهران با رئیس‌جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کردند.

به گزارش سایت ریاست‌جمهوری، حسن روحانی در دیدار رئیس مجلس عراق، روابط نزدیک، صمیمی و برادرانه بین ایران و عراق در همه زمینه‌ها را مورد تاکید قرار دارد و اظهارکرد: جمهوری اسلامی ایران همواره فراتر از گرایش‌های قومی، طایفه‌ای و مذهبی در کنار همه مردم عراق قرار داشته و حامی اتحاد، یکپارچگی و امنیت و ثبات در سراسر عراق است.

رئیس‌جمهور، برقراری امنیت اجتماع عظیم و پرشکوه مردمی در مراسم اربعین ابا عبدالله الحسین(ع) را به دولت و ملت عراق تبریک گفت و تصریح کرد: این موضوع یک قدرت نمایی بزرگ از طرف دولت و ملت عراق است.

روحانی بر ضرورت اتحاد و همکاری کشورهای منطقه با یکدیگر تأکید کرد و گفت: ایران و عراق نه تنها باید روابط خود را گسترش دهند بلکه باید تلاش کنند، اختلاف میان کشورهای منطقه هر چه کمتر شده و جهان اسلام به همدیگر نزدیک شود.

همچنین رئیس‌جمهور در دیدار وزیر خارجه ترکیه با تاکید بر این‌که تهران و آنکارا باید در زمینه مسائل منطقه‌ای اهداف مشترک و مهمی را دنبال کنند، اظهار کرد: همکاری‌های نزدیک دو کشور می‌تواند به استقرار ثبات و امنیت در کل منطقه کمک کند.