آغاز یک روز پرنشاط با «سلام ایران»

صبح یک روز پاییزی مهمان استودیو پخش این برنامه در ساختمان 9 دی می‌شوم؛ هرچند هوای محوطه سازمان کمی سرد است، اما لطافت این هوا باعث می‌شود بانشاط‌تر به سمت استودیو حرکت کنم. وقتی وارد استودیو می‌شوم، این نشاط را چند برابر می‌یابم، انگار نه انگار که ساعت حدود 6 صبح است و هنوز بسیاری در خواب ناز صبحگاهی هستند.

از مدیر گروه جامعه و ایران گرفته تا مسئول هماهنگی برنامه؛ همه مشغول هماهنگی‌های قبل از قرمز شدن چراغ بالای استودیو (که حکایت از روی آنتن رفتن برنامه دارد) هستند. حالا وقت آغاز برنامه فرا رسیده. صدای مهدی ساعی یکی از تهیه‌کنندگان سلام ایران که به صدابردار می‌گوید: «یک، دو، سه برو داخل استودیو» رسما مشخص می‌کند برنامه شروع شده است. از فرصت استفاده می‌کنم تا از مدیر گروه جامعه و ایران یعنی محمدرحمان نظام‌اسلامی درباره چند و چون برنامه سلام ایران بپرسم.

نظام‌اسلامی درباره ویژگی‌های سلام ایران می‌گوید: برنامه صبحگاهی سلام ایران با سه دهه قدمت، جزو برنامه‌های مطرح رادیو ایران است که هرروز از شنبه تا پنجشنبه از ساعت 6 و 30 دقیقه تا 8 و30 دقیقه روی آنتن می‌رود.

مدیر گروه جامعه و ایران این شبکه رادیویی می‌افزاید: به طور کلی گروه جامعه و ایران شبکه رادیویی ایران با توجه به دستور کاری که در اختیار دارد، نسبت به موضوعاتی درباره جامعه ایران و مسائل شهروندی، کشاورزی و رشد صنایع همواره کوشا بوده است و گل سرسبد برنامه‌هایش در واقع همین برنامه صبحگاهی سلام ایران است، چون به عنوان آغازکننده برنامه‌های روزانه می‌تواند نمادی از رویکرد برنامه در طول روز رادیو ایران باشد. بنابراین امیدبخشی، آگاهی و اطلاع‌رسانی در کنار ایجاد نشاط و انگیزه، سرلوحه اصلی این برنامه از ابتدا تا همین امروز بوده است.

این مدیر رادیو که در کارنامه خود اجرای برنامه صبح ب خیر ایران را نیز داشته است، خاطر نشان می‌کند: همه می‌دانیم ساعات اولیه صبح در واقع مهم‌ترین زمان روز است، به طوری که انرژی‌ها و احساسات این زمان می‌تواند در کل روز تاثیرگذار باشد و نتیجه مثبت یا منفی در تصمیم‌گیری‌ها و ارزیابی ما داشته باشد. پس سلام ایران باید با تمام توان در زمینه مثبت گام بردارد.

نظام‌اسلامی درباره محتوای برنامه سلام ایران، ضمن تاکید بر همه‌گیر بودن بخش‌های آن می‌گوید: همان‌ طور که قبلا اشاره شد، این برنامه قصد ایجاد انگیزه و نشاط در جامعه را دارد و از آنجا که شهروندان هنگام شنیدن آن یا در حال رفتن سر کار هستند یا این‌که آماده رفتن می‌شوند، باید با انگیزه و اطلاعات مناسبی روز خود را شروع کنند؛ پس سعی کرده‌ایم در این برنامه صبحگاهی اطلاعات مورد نیاز شروع یک صبح پرشور و انگیزه را برایشان آماده کنیم، بنابراین از اخبار آب و هوایی گرفته تا مقاصد گردشگری برای آخر هفته‌ای دل‌انگیز در این برنامه تدارک دیده شده است.

وی تصریح می‌کند: برای این‌ که از مسائل روز و مهم جامعه هم دور نباشیم، در اتاق فکر برنامه به صورت هفتگی سوژه‌های مورد نظر را بررسی می‌کنیم و از آن گذشته جلساتی هم همراه تهیه‌کنندگان برنامه یعنی مهدی ساعی و خانم اقتداری داریم تا در صورت وقوع رویدادی تازه در کشورمان بتوانیم آن را رصد کرده و برایش برنامه‌ریزی کنیم.

کم‌کم به ساعت پخش خبر سراسری نزدیک می‌شویم، بنابراین از آنجا که خبر به صورت سراسری روی آنتن می‌رود، می‌توانم چند دقیقه‌ای هم سراغ تهیه‌کننده این هفته برنامه یعنی مهدی ساعی که خود دانش‌آموخته رشته تهیه‌کنندگی رادیو نیز هست، بروم.

او درباره ویژگی‌های برنامه‌اش به قاب کوچک می‌گوید: شاید با توجه به ساعت پخش برنامه، برخی این‌گونه تصور کنند که مخاطبان سلام ایران، قشر خاصی از جامعه هستند، در حالی ‌که آیتم‌هایی که در این برنامه زنده در نظر گرفته شده، این‌‌گونه نیست؛ ما عموم مردم با هر رده سنی را مد نظر قرار داده‌ایم، چون هدف ما با توجه به پخش سراسری و بیان موفقیت‌های همه ایرانیان است.

ساعی تصریح می‌کند: سلام ایران، برنامه‌ای است که با انگیزه ایجاد روحیه و نشاط میان مخاطبان شبکه روی آنتن می‌رود، به همین دلیل زمینه مشارکت مردم در این میان در نظر گرفته شده است، به صورتی که برخی سوژه‌های برنامه‌سازی در این برنامه کاملا از روی تقویم و مناسبتی انتخاب می‌شود،‌ ولی برخی سوژه‌ها هم از طریق خود مخاطبان مشخص می‌شود، یعنی مخاطبان از طریق راه‌های ارتباطی می‌توانند سوژه‌ها، انتقادات و پیشنهادهای خود را به ما بگویند. این در حالی است که با در نظر گرفتن تمام علایق افراد خانواده در سنین مختلف سعی می‌کنیم از مواردی مثل تغذیه که برای کودکان و نوجوانان و همچنین بزرگسالان هنگام شروع روزی تازه بسیار ضروری است، بگوییم تا مسائل مهم سیاسی و اقتصادی روز ایران زمین.

ساعی درباره بخش‌های مختلف این برنامه نیز می‌گوید: به طور کلی با توجه به استانداردهای آیتم‌سازی در این‌گونه برنامه‌ها و البته با در نظر گرفتن ساعت پخش برنامه سلام ایران باید آیتم‌ها به گونه‌ای در نظر گرفته شود که مخاطبان را خسته نکند، چون در این ساعت از بامداد بیشتر مردم درحال شروع روزی تازه و برای رسیدن به کارشان در تکاپو هستند، بنابراین آیتم‌ها باید به گونه‌ای باشد که نه‌تنها مانع آماده شدن یا رسیدن مخاطب به کارش نباشد، بلکه شرایط تازه‌ای برایش مهیا کند.

وی که نزدیک به 1/5 سال است سکان تهیه این برنامه را به دست گرفته، ضمن اشاره به بخش اصلی برنامه می‌افزاید: این بخش‌ها عبارتند از: اخبار، آب و هوا، وضعیت ترافیک، تغذیه، محیط‌زیست، سلامت روح و روان، ورزش، رویدادهای مهم و کارشناسی مسائل که هر کدام حدود سه تا چهار دقیقه به آنها اختصاص داده شده است که در خلال آن مقاصد گردشگری و البته تبلیغات و اخبار سراسری هم پخش می‌شود.

ساعی درباره لزوم توجه به همه شهرستان‌ها و همه اقوام کشورمان در این برنامه نیز می‌گوید: اگر به نام برنامه توجه کنید، متوجه می‌شوید این برنامه مختص تهران نیست،‌ بلکه قرار است از کل ایران بگوید، بنابراین نه‌تنها گوینده به همه اقوام ایران صبح بخیر می‌گوید، بلکه مثلا با بخش مربوط به گردشگری سعی می‌کند هر روز به یکی از شهرهای ایران زمین نیز سری بزند و از حال و هوای آن منطقه برای مخاطبان بگوید؛ هرچند مدت این بخش کوتاه است، اما سعی شده به نوعی با مردم و مسئولان آن منطقه ارتباط برقرار شود تا از همه جوانب به آن موضوع بپردازد. این در حالی است که تا جایی که ممکن است به کمبودها و کاستی‌های منطقه مورد نظر هم اشاره می‌کنیم تا مسئولان مربوط به آن نیز توجه داشته باشند،‌ بنابراین نه فقط پایتخت بلکه تک‌تک شهرها را در طول برنامه‌های سلام ایران مدنظر خواهیم داشت.

سعید توکلی گوینده، فاطمه بی‌تقصیر نویسنده، تینا میرکریمی و سعید رنجکش همراه عباس سنجری و علی‌اصغر نادرپور در کنار پژمان عبادی گزارشگران برنامه هستند، دکتر ضیاءالدین مظهری متخصص تغذیه، وحید رحمانی هماهنگی، مصطفی طالبیان و افسانه خیرخواه همراه نسرین خبازی هم مسئول ارتباطات برنامه هستند.

عاطفه اقتداری، دیگر تهیه‌کننده این برنامه نیز می‌گوید: به طور کلی این برنامه کل خانواده ایرانی را مد نظر قرار داده است و بخش‌های مختلف آن به نوعی طراحی شده که برای تمام افراد خانواده مفید باشد.

وی با اشاره به هماهنگی‌هایی که با دیگر همکار خود مهدی ساعی در این زمینه دارد، می‌افزاید: هر دوی‌ ما سعی می‌کنیم سوژه‌های برنامه را به صورت غیرمستقیم و قابل درک برای افراد مختلف جامعه و خانواده مطرح کنیم. به عنوان مثال هفته گذشته که هفته بسیج بود، مثل دیگر برنامه‌های رادیویی مستقیم به کلمه بسیج یا هفته بسیج اشاره نکردیم؛ بلکه روحیه ایثار و از خودگذشتگی را در این برنامه مد نظر قرار دادیم.

این تهیه‌کننده رادیو با تاکید بر ایجاد روحیه و انگیزه در این برنامه برای مخاطبان می‌گوید: در این برنامه تلاش می‌کنیم به نیمه پر لیوان توجه داشته باشیم و از اخبار منفی تا جایی که از نظر حرفه‌ای خطا محسوب نشود؛ بگذریم. یکی از روش‌های ایجاد روحیه نشاط و انگیزه در میان مخاطبان نیز استفاده از موسیقی‌های محلی و البته کلاسیک پرنشاط است، البته اگر از نظر مناسبت‌های مذهبی محدودیتی نداشته باشیم.

حالا صحبت‌های سعید توکلی به پایان رسیده است. وقتی از استودیو خارج می‌شود، سراغش می‌روم. این گوینده که کارش را از سال 78 در رادیو آغاز کرده، درباره کارش می‌گوید: با توجه به وجود انواع و اقسام فناوری‌های متفاوت که امروز همراه ماست، مخاطبان هیچ اجباری به دنبال کردن برنامه‌ای خاص در رادیو ندارند، مگر این ‌که احساس کنند آن برنامه حرف مورد علاقه آنها را بیان می‌کند، بنابراین سلام ایران هم از این قاعده خارج نیست و باید برای مخاطبانش حرفی برای گفتن داشته باشد.

توکلی ضمن اشاره به توانایی و آگاهی گویندگان رادیو در این گونه برنامه‌ها خاطر نشان می‌کند: سوژه‌های به‌روز شده و بخش‌های متعددی در این برنامه وجود دارد و از آنجا که مخاطبان ما در ساعات اولیه روز هرگز حوصله مِن‌مِن کردن گوینده را ندارند، باید همیشه با کوله‌باری از اطلاعات بخصوص مسائل مربوط به سوژه اصلی برنامه وارد استودیو شوم تا با نوعی حاضرجوابی و آگاهی بتوانم برنامه را به سمتی که همکاران علاقه‌مند هستند، هدایت کنم.

وی می‌گوید: به طور کلی من طی این برنامه زیاد براساس متن پیش نمی‌روم و سعی می‌کنم با استفاده از اطلاعات و دانسته‌های مربوط به سوژه برنامه و دغدغه‌های روزانه مردم، برنامه را اجرا کنم که این موضوع نه‌تنها باعث ایجاد انگیزه همراهی مخاطبان می‌شود؛ بلکه برنامه را از برنامه‌ای خشک و بی‌روح آن هم در ساعات اولیه خارج می‌کند. به طور کلی من معتقدم این برنامه مجری محور است و نباید با استفاده از متن‌های از پیش تعیین شده دست و پای مجری برنامه را بست، بلکه با استفاده از نکاتی طلایی که نویسنده برنامه در اختیار من و دیگر همکارم قرار می‌دهد باید به او آزادی عمل داد تا گوینده با استفاده از تجارب و دانسته‌های خود مخاطبان را با خود و برنامه همراه کند.

توکلی درباره آزادی مجری یا گوینده در این گونه برنامه‌ها می‌گوید: خطر بداهه‌گویی در برنامه‌های زنده برای گوینده بسیار است، بنابراین وی آن‌قدر باید به کارش و قوانین مسلط باشد تا برای سوژه‌های منتخب و درد دل مردم تا روی خطوط قرمز برود، اما هرگز از آنها عبور نکند که البته گاهی این کار بسیار دشوار و رعایت این تعادل ممکن است دردسرساز باشد.

توکلی که برنامه سلام ایران را ویترین و پیشانی برنامه‌های رادیوی ملی ایران می‌داند، تصریح می‌کند: با این‌گونه اجرا و البته اهمیت برنامه‌ای با سه دهه قدمت فکر می‌کنم، هر روز صبح که پشت میکروفن به شنوندگان سلام می‌گویم روی لبه شمشیر بران حرکت می‌کنم، چون بدون تردید بسیاری از مسئولان نیز جزو مخاطبان برنامه سلام ایران هستند.

سعید توکلی به طیف گسترده مخاطبان برنامه اشاره می‌کند و می‌گوید: گاهی اوقات در سطح شهر با افرادی برخورد می‌کنم که کاملا در جریان برنامه‌های گذشته سلام ایران هستند و با یادآوری نکاتی به بنده متوجه می‌شوم آنها تصادفی و اتفاقی رادیو خود را روی موج رادیو ایران تنظیم نکرده‌اند. این امری هرچند باعث دلگرمی من است، اما به همان اندازه هم احساس مسئولیت می‌کنم، چون باید انتظار این مخاطبان را همواره مد نظر داشته باشم تا مبادا آنها از این برنامه با این همه قدمت دلسرد شوند.