عمان؛ حاشیه‌نشینی که به متن آمد

عمان در شرقی‌ترین منطقه خلیج‌فارس در حاشیه اقیانوس هند قرار گرفته و از این حیث، از کانون‌های اختلافات در منطقه خاورمیانه در 30 سال اخیر دور بوده است. در عین حال در گذشته، وضع وابسته این کشور به بریتانیا و تلاش عمان برای داشتن روابط خارجی مسالمت‌جویانه در خاورمیانه و جهان باعث شده که عمان دوستانی زیاد و دشمنان کمی داشته باشد.

همین ظرفیت باعث دوری عمان از جنجال‌ها ست و البته همین ظرفیت باعث شده تا در کنار ترکیه و قطر، نقش میانجیگر اختلافات در خاورمیانه را به‌عهده بگیرد.

عمان 309 هزار کیلومترمربع وسعت دارد و با کشورهای امارات متحده عربی، یمن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. طول خط ساحلی این کشور بالغ بر 2000 کیلومتر است و همین موضوع فرصت‌هایی چون بنادر مهم و البته استفاده از ظرفیت تنگه هرمز و از آن‌سو، تهدیدهایی چون دزدان دریایی را برای عمان به ارمغان آورده است. اقلیم این کشور گرم و مرطوب است. عمان سه میلیون و صد هزار نفر جمعیت دارد. بیشتر مردم آن عرب هستند. از نظر دینی، بیش از 75 درصد مردم پیرو آیین اباضیه ( شاخه‌ای از خوارج )‌هستند که با تندروی فاصله دارند و میانه رو هستند.

جالب است بدانید که بیش از 6 درصد مردم عمان هم مسیحی هستند که در منطقه خلیج‌فارس پدیده‌ای کم‌نظیر است. 73 درصد از مردم در شهرها زندگی می‌کنند و نرخ رشد جمعیت هم نزدیک به 2 درصد است. از این حیث، آینده پرتراکمی باید برای این کشور تصور کرد؛ مخصوصا وقتی بدانیم 30 درصد از جمعیت فعلی بین صفر تا 14 سال دارند.

امید به زندگی در میان عمانی‌ها نزدیک به 73 سال است که رقم مناسبی به‌شمار می‌رود. 93 درصد مردم به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند و 4 درصد تولید ناخالص داخلی برای تحصیل و بیش از 2 درصد برای سلامت هزینه می‌شود. اما از آن‌سو 14 درصد مردم بی‌سواد هستند و این میزان در میان زنان به 20 درصد هم می‌رسد.

از نظر اقتصادی باید عمان را کشوری قوی به‌حساب آورد. 64 درصد کل تولید ناخالص داخلی کشور از بخش صنعت و عمدتا از بخش نفت و گاز است و مثل باقی کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس، به دلیل داشتن این منابع و البته جمعیت کم، درآمد سرانه مردم عمان نزدیک به 30 هزار دلار است. با این حال میزان بیکاری حدود 15 درصد است و همین مساله باعث شده که در زمان بهار عربی، تحولاتی هم در این کشور صورت گیرد، اما در نهایت با اصلاحات سیاسی و اقتصادی و از جمله مستمری بیکاری اعتراضات فروکش کرد. برای این کار، پیش‌بینی‌هایی برای جذب توریسم شده است و مخصوصا قرار شد تا مسقط، پایتخت این کشور به قطب توریسم فرهنگی در منطقه خلیج‌فارس تبدیل شود.

مصطفی مسجدی‌آرانی / جام‌جم