چگونگی تنظیم سند برای تایید سید بودن

مدتی قبل موفق به نشر کتاب «وجیزة التحریر» شدم که نمونه های متعددی از اسناد شرعی و عرفی را از محاضر قدیمی اصفهان در میانه عصر قاجار گردآوری کرده و مجموعه بسیار زیبا و با ارزش را فراهم کرده بود.

آن اثر و آثار مشابه در منشآت، برای نشان دادن ابعاد مختلف زندگی اجتماعی مردم ما بسی ارزشمند و به لحاظ حقوقی و تاریخ تنظیم اسناد بسیار روشنگر است.

این روزها مجموعه کوچک دیگری از دوره قاجار یافتم که امیدوارم بتوانم آن را هم آماده نشر کنم. در میان این اسناد و منشآت، گاه اسنادی یافت می شود که کمتر در میان منشآت قدیمی نمونه دارد. برای مثال، می دانیم که نکاح نامه یا صلح نامه بسیار فراوان است، اما تنظیم یک سند برای فرستادن کسی به نیابت برای انجام حج یا زیارت مشهد و مسائلی مانند اینها اندک است و ما در وجیزه شماری از این قبیل نوادر داشتیم. همین طور آزادنامه ها مربوط به آزاد کردن بردگان و کنیزان در آن مجموعه بود که بسیار ارزشمند بود.

در اینجا نمونه یک سند برای معرفی یک سید معتبر و نیازمندی وی برای دریافت خمس داریم که این قبیل سند هم تقریبا نادر و کمیاب است.

در این سند دو نکته آمده است: یکی این که شخص معرفی شده که نامش سید حسن کاشی و مقیم تبریز است، حتما سید است و تردیدی در سیادت او نیست؛ و دیگری این که مستحق کمک است و لازم است تا مومنین از خمس و مواردی که دادن آن به سادات ایرادی ندارد کمک کنند.

به نظر می رسد بخش تأیید سیادت او نکته جالبی است، این کاری است که در قدیم، نقیب سادات انجام می داد، کسی که ریاست سادات را داشت، انساب آنان را حفظ می کرد و اجازه ورود افراد مدعی را بدون اثبات سیادت نمی داد. این امر روال خاص خود را داشت و هنوز هم دارد. برخی از سختگیر و بعضی هم در تایید سند سیادت اشخاصی که در این باره دنبال تاییدیه می گردند سهل گیر هستند.

منبع: خبر آنلاین،​ مقاله ای از رسول جعفریان