گذر از چاپ سنتی به چاپ اعضای بدن

دستگاه‌های چاپگر معمولی براساس اطلاعات متنی که به آنها داده می‌شود نسخه‌ چاپی تهیه می‌کنند؛ ولی در چاپگرهای اعضای بدن، اساس کار اطلاعات گرفته‌شده از سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی تهیه‌شده از اعضای بدن است. وقتی محققان این اطلاعات را در اختیار دستگاه قرار می‌دهند، دستگاه به‌صورت لایه‌لایه شروع به چاپ و تولید اندام‌های مصنوعی می‌کند. با موفقیت هر چه بیشتر در این طرح، انقلاب بزرگی در دنیای پزشکی حاصل می‌شود و محققان قادرند بسیاری از نقص عضوها و ناهنجاری‌ها را به این طریق درمان کنند.

نخستین چاپگرهای سه‌بعدی از دهه 1980 پا به عرصه فناوری گذاشتند؛ ولی کاربرد پزشکی از آن تنها به چند سال اخیر بازمی‌گردد. این نوع چاپگرها از دیگر دستگاه‌ها، محصول پیچیده‌تری دارند و از طریق آن می‌توان اندام‌هایی از بدن را تولید کرد که بیشترین شباهت را با نمونه‌های واقعی داشته باشند. اندام‌های چاپ‌شده بدن به کمک این چاپگرها معمولا از جنس پلاستیک یا فلز است و در ارتباط مستقیم با بدن فرد قرار می‌گیرد که از این میان می‌توان به نمونه‌هایی از قبیل دندان، پوسته‌های کمکی برای کم‌شنوایان و اندام‌های مصنوعی اشاره کرد. در گذشته ساخت تاج دندان در آزمایشگاه چند روز زمان می‌برد، ولی با روی کار آمدن چاپگرهای سه‌بعدی، دندانپزشکان می‌توانند در مدت زمان بسیار کوتاهی دندان چاپ‌شده آماده کنند.

چاپ‌های سه‌بعدی پلاستیکی و فلزی تولیدشده راه خود را به داخل بدن انسان باز کرده‌اند. پزشکان و محققان بیمارستان کودکان مات (Mott) دانشگاه میشیگان، سال 2012 موفق شدند با پیوند تراشه‌های پلاستیکی سه‌بعدی و قرار دادن آنها داخل نای یک کودک دوساله او را از خطر مرگ نجات دهند. تاکنون محققان مایوکلینیک توانسته‌اند استخوان ران و مفصل زانو را برای بیمارانی که به تعویض مفصل زانو نیاز دارند، با کمک فناوری چاپگرهای سه‌بعدی درست کنند.

در گام دیگر، محققان بعد از توانایی چاپ اندام‌ها توانستند از بافت‌های زنده و سلول‌ها نیز چاپ تهیه کنند که به آنها چاپ‌های زیستی اطلاق می‌شود. بسیاری از این بافت‌های زنده برای مطالعات گسترده‌تر (برای مثال؛ آزمایش روش‌های دارویی یا اعمال جراحی روی اندام‌های چاپ‌شده و بررسی تاثیر آنها روی بافت) به کار می‌روند. با ادامه این روند، عالم پزشکی با تحول و انقلاب شگرفی مواجه می‌شود و از این طریق، احتمال بروز خطا بشدت کاهش می‌یابد. (ضمیمه سیب)

ندا اظهری

منبع: WebMd