از «سیب» بپرسید

دکتر کورش جعفریان
‌ متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

در افرادی که به هر دلیل کیسه صفرایشان برداشته می‌شود، نخستین نکته کنترل مصرف موادغذایی حاوی چربی است. به این معنی که به دلیل ایجاد اختلال در نگهداری صفرا باید در خوردن چربی دقت کرد. بهتر است مصرف هرگونه موادغذایی چرب مانند گوشت پرچرب، شیرینی‌های تر حاوی چربی، نان‌ها یا شیرینی‌های تهیه شده با کره و شیر پرچرب از برنامه غذایی فرد حذف شود. علاوه بر این باید همه غذاهای فرد به صورت بخارپز تهیه شود. مصرف سوپ‌های رقیق و صاف شده که همراه با کمی نمک و فلفل باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند. مصرف بعضی شیرینی‌ها مانند مربا و ژله در حد متعادل مشکل‌ساز نیست. میزان مصرف تخم‌مرغ در صورتی که مصرف آن بعد از گذشت مدتی از جراحی مجاز شود، باید از سوی متخصص مشخص شود. مصرف موادغذایی آب‌پز مانند انواع سبزیجات مفید است؛ البته در صورتی که بدون سس، افزودنی یا ادویه بیش از حد مصرف شود. بهتر است این خوراکی‌ها همراه با آبلیموی تازه و کمی نمک مصرف شود. در صورت تجویز متخصص داخلی و تحمل دستگاه گوارش بیمار، مصرف میوه‌های خام مشکل‌ساز نیست. اما این هم به تجویز متخصص بستگی دارد. مصرف انواع غذاهای چرب و هر غذایی که باعث تحریک بیشتر ترشح صفرا شود، ممنوع است. در حالت کلی مصرف خیارشور، انواع شورها و ترشی، ذرت بوداده و غذاهای پرادویه و چاشنی‌دار باید از برنامه غذایی شخص حذف شود. البته در حالت کلی مصرف موادغذایی چرب باید به حداقل برسد، اما نوع و میزان مصرف موادغذایی باید به وسیله متخصص گوارش و تغذیه تعیین شود.

دکتر اصغر صفرزاده‌خسروشاهی
متخصص داخلی، گوارش و دبیر علمی انجمن آندوسکوپیست‌های ایران

توضیح شما درباره بیماری کامل نیست. در سن شما معمولا عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا به همین راحتی انجام نمی‌شود و متخصص سعی می‌کند بعد از بررسی کامل، تا حد ممکن مانع برداشته شدن آن شود. البته شاید با توجه به شرایطی که داشته‌اید، این عمل ضروری بوده است. آمارها نشان می‌دهد حدود 5 تا 10 درصد افراد بالغ دچار مشکل کیسه صفرا می‌شوند.

علت اصلی این مشکل مشخص نیست اما مصرف موادغذایی چرب یکی از دلایل آن است. در توضیح اشاره کرده‌اید که مشکل شما با درد مشخص شده است، در مواردی هم ممکن است بیماری کاملا خاموش باشد. درباره نحوه برداشته شدن کیسه صفرا هم توضیح نداد‌ه‌اید. البته این کار با عمل لاپاروسکوپی انجام شده و به همین دلیل روند بهبود بعد از عمل تسریع می‌شود. اما درباره عملکرد کیسه صفرا سوال کرده بودید. کیسه صفرا عضوی است که صفرای تولید شده توسط کبد، در آن نگهداری می‌شود. پس از ورود چربی به روده‌ها، کیسه صفرا منقبض شده و صفرا برای هضم چربی وارد روده‌ها می‌شود. پس از عمل جراحی از آنجا که دیگر محلی برای جمع‌آوری صفرا وجود ندارد، ممکن است حجم بالای صفرا نتواند براحتی و بتدریج وارد روده شود. بنابراین شش ماه تا یک سال بعد از عمل جراحی، بیمار نباید غذای چرب و سنگین مصرف کند. هرچند بهتر است غذای چرب از برنامه غذایی بیمار برای همیشه حذف شود. علاوه بر این باید مصرف لبنیات کم‌چرب نیز در برنامه غذایی فرد قرار گیرد. حجم وعده‌های غذایی نیز باید کاهش یابد تا عمل هضم دچار اختلال نشود. برای جلوگیری از آسیب به معده، بهتر است تعداد وعده‌های غذایی تا پنج وعده افزایش یابد.