مرگ یک میلیون ماهی در رودخانه هیرمند

سیلاب‌های چند ماهه اخیر در افغانستان موجب سرریز شدن جریان آب به سمت رودخانه هیرمند و تالاب هامون در سیستان و بلوچستان شد که طی 15 سال اخیر به‌طور کامل خشک شده بود و اکنون با قطع و کاهش شدید این جریان سیلابی، سطح آب رودخانه هیرمند نیز بشدت کاهش یافته است و مسئولان مربوط، کاهش سطح آب این رودخانه و کمبود اکسیژن را عامل این تلفات اعلام می‌کنند.

حسن خمر، مدیرکل شیلات سیستان در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به تلف شدن یک میلیون و 200 هزار قطعه بچه ماهی در رودخانه هیرمند، دلیل مرگ این تعداد ماهی را افزایش دما، کاهش جریان آب و توقف وزش باد عنوان کرد و در گفت‌وگو با ایرنا افزود: این عوامل باعث کمبود اکسیژن در رودخانه هیرمند و در نتیجه مرگ و میر این ماهی‌ها شد که بتازگی به صورت طبیعی تکثیر یافته بودند.

به گفته وی محل وقوع حادثه از پشت سد سیستان تا ابتدای ورودی رودخانه هیرمند به دریاچه هامون بوده است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان نیز با تائید قطع شدن جریان آب هیرمند و کاهش سطح آب این رودخانه به جام‌جم می‌گوید: تلف شدن این تعداد ماهی نتیجه ثبات نداشتن جریان آب در این رودخانه و مقطعی بودن آن است و هر چه میزان آب کمتر شده و سطح آن پایین‌تر بیاید با توجه به گرمای هوا، تبخیر بسیار بالای آب در منطقه و طوفان‌های 120 روزه سیستان، میزان هدر رفت آب هم افزایش یافته و احتمال تلفات بیشتر آبزیان وجود دارد.

خسرو افسری با اشاره به این‌که بخش زیادی از این ماهی‌ها به همراه جریان آب از سدهای افغانستان وارد هیرمند شده و در رودخانه به صورت طبیعی تکثیر یافته بود، می‌افزاید: اداره شیلات نیز به منظور استفاده بهینه از این آب، میلیون‌ها قطعه ماهی در تالاب هامون پرورش داده است که در صورت کاهش سطح آب تالاب و خشک شدن آن، احتمال تلف شدن آنها نیز وجود دارد.

وی ضمن درخواست از شرکت آب منطقه‌ای استان مبنی بر رهاسازی آب در هیرمند به منظور جلوگیری از تلفات بیشتر آبزیان، تاکید می‌کند: از آنجا که آب ورودی به رودخانه هیرمند و تالاب هیرمند، یک جریان سیلابی و موقت بوده و اکنون قطع شده است، ضروری است مسئولان کشور با تلاش، مدیریت و برنامه‌ریزی درصدد گرفتن حقابه هیرمند از افغانستان باشند تا از بروز حوادث مشابه دیگر جلوگیری شود.

در همین حال مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به این‌که با کاهش سیلاب‌های ورودی از افغانستان، بتدریج شاهد کاهش آب جاری در رودخانه هیرمند هستیم، به طوری که میزان این آب دیگر قابل توجه نیست، به جام‌جم می‌گوید: ماهی‌های تلف شده به احتمال قوی، ماهی‌های سرریز شده از دریاچه‌های سدهای افغانستان بوده است، زیرا شیلات حق پرورش ماهی در رودخانه‌های غیردائمی را ندارد و فقط می‌تواند در تالاب به پرورش آن اقدام کند.

احمد عاقبت‌بخیر با بیان این‌که سیلاب‌های اخیر مربوط به اواخر اسفند تا اواخر اردیبهشت است که با توجه به تمام شدن آنها، از حدود یک هفته پیش دبی آب ورودی به رودخانه هیرمند بسیار کاهش یافته است، می‌افزاید: سیلاب یک جریان موقتی است و هر لحظه احتمال خشک شدن کامل رودخانه وجود دارد و آب جمع شده در تالاب هامون نیز در صورتی که آوردی نداشته باشد تا یک سال دیگر خشک خواهد شد.

به گزارش زهک آنلاین، بیشتر ماهی‌های تلف شده در حاشیه رودخانه هیرمند و در نزدیکی روستای سنجدی بوضوح قابل مشاهده است.

رودخانه هیرمند از کوه‌های بابایغما در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی حدود هزار کیلومتر به مرز ایران می‌رسد. این رودخانه تنها منبع تامین آب تالاب بین‌المللی هامون و منطقه سیستان است.

رودخانه هیرمند از 15 سال پیش تاکنون بر اثر کمبود نزولات آسمانی و جلوگیری از جریان آب در افغانستان خشکیده است، اما از چند ماه پیش با جاری شدن سیلاب‌های سطحی ناشی از بارندگی‌ها، جریان آب ورودی به این رودخانه مردم را شادمان کرد، گرچه با کاهش نزولات جوی، آب این رودخانه نیز رو به کاهش است.

سیلاب ورودی به رودخانه هیرمند به دریاچه هامون انتقال یافته و بخش کوچکی از این دریاچه نیز آبگیری شده است.

اوایل اردیبهشت گذشته نیز مرگ دو میلیون قطعه ماهی به وزن بیش از 30 تن، فاجعه‌ای زیست‌محیطی را در استان تهران رقم زد.

گرچه سخنان ضد و نقیضی درباره دلیل وقوع این حادثه از سوی مسئولان مربوط اعلام شد، اما ورود فاضلاب خام شهرک واوان به دریاچه فشافویه شهرستان اسلامشهر و کاهش شدید آب این دریاچه و کمبود اکسیژن و در نهایت خفه شدن ماهی‌ها، دلیل عمده این تلفات عنوان شد.